Η άστατη κατάσταση της ελληνικής πολιτικής | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η άστατη κατάσταση της ελληνικής πολιτικής

Οι αγωνιώδεις προσπάθειες του ΣΥΡΙΖΑ και το ρίσκο πρόωρων εκλογών

Την ίδια στιγμή, ο Τσίπρας κατέβαλε συντονισμένη προσπάθεια να μετατοπίσει την εθνική συζήτηση μακριά από το «Grexit» -ένα θέμα που επανεμφανίστηκε πρόσφατα εν μέσω δύσκολων συνομιλιών για το χρέος μεταξύ της Αθήνας και των Βρυξελλών- προς το «Grinvest». Με άλλα λόγια, επίσης παρουσιάζει την κυβέρνησή του ως θετική για τις επιχειρήσεις και την επιχειρηματικότητα. Περιέγραψε την Ελλάδα ως «ελκυστικό προορισμό για τους επενδυτές» [7] κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Γάλλου προέδρου Emmanuel Macron [8] στις αρχές Σεπτεμβρίου. «Το καθήκον μας», είπε στην ομιλία του κατά την διάρκεια της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης «είναι να δημιουργήσουμε μια νέα Ελλάδα ... να τονώσουμε την ανάπτυξη και να αξιοποιήσουμε την θετική δυναμική της ελληνικής οικονομίας, να βελτιώσουμε το επιχειρηματικό κλίμα και τις επενδύσεις». Μερικές ημέρες πριν από την ομιλία του, ο Τσίπρας επισκέφθηκε μεγάλες επιχειρήσεις, καθώς και το Impact Hub στην Αθήνα, έναν οργανισμό που επικεντρώνεται στην επιχειρηματικότητα των νέων.

Το πρόβλημα είναι ότι, καθώς ο ΣΥΡΙΖΑ προσπαθεί να διευρύνει την απήχησή του συμπεριφερόμενος σαν ένα πολυσυλλεκτικό κόμμα, αντιμετωπίζει τον κίνδυνο να χάσει την υποστήριξη των αρχικών βασικών οπαδών του χωρίς να κερδίσει νέους. Η φιλο-επενδυτική ρητορική του Τσίπρα υπονομεύεται από το γεγονός ότι ορισμένοι επενδυτές είναι επιφυλακτικοί στο να παραμείνουν στην χώρα. Λίγες ώρες μετά την ομιλία του στην Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, η Eldorado Gold [9] -μια μεγάλη μεταλλευτική εταιρεία- ανακοίνωσε ότι θα παγώσει τα επενδυτικά της σχέδια στην Ελλάδα και κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι καθυστερεί για την έκδοση των αδειών λειτουργίας της. Μια εβδομάδα αργότερα, ωστόσο, η εταιρεία ανέβαλε την απόφασή της, λέγοντας ότι η κυβέρνηση είχε προσεγγίσει στελέχη της εταιρείας για «εποικοδομητικό διάλογο», αλλά και ότι η Eldorado Gold διατηρούσε το δικαίωμά της να αποχωρήσει για να «προστατεύσει την εταιρεία και τα περιουσιακά της στοιχεία». Πρόσφατα, μια κρατική εταιρεία του Qatar, η Al Rayyan [10], ανακοίνωσε την ακύρωση των επενδυτικών δραστηριοτήτων της, υποστηρίζοντας ότι ορισμένοι άνθρωποι στην Ελλάδα απλά «δεν θέλουν ξένες επενδύσεις». Επιπλέον, είναι επίσης ασαφές αν ο ΣΥΡΙΖΑ -κόμμα που παραδοσιακά αντιτίθεται στις ιδιωτικοποιήσεις και τις ξένες επενδύσεις- θα είναι πρόθυμος να εφαρμόσει τα λεγόμενα του Τσίπρα σχετικά με την προσέλκυση επενδυτών.

Η κατάσταση αυτή επιδεινώνεται από ορισμένα σημαντικά επιμέρους προβλήματα στην διακυβέρνηση. Στα μέσα Σεπτεμβρίου, ένα ελληνικό πετρελαιοφόρο βυθίστηκε στα ανοικτά των ακτών της Αθήνας, προκαλώντας πετρελαιοκηλίδα [11]. Η κυβέρνηση άργησε να στείλει συνεργείο απορρύπανσης ή να ζητήσει βοήθεια από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το τοξικό πετρέλαιο εξαπλώθηκε.

Εν τω μεταξύ, η ΝΔ έχει αναζωογονηθεί μετά την εκλογή του Μητσοτάκη ως ηγέτη του κόμματος τον Ιανουάριο του 2016. Ενώ το 2015 υπέστη δύο εκλογικές ήττες, σήμερα βρίσκεται μπροστά από τον ΣΥΡΙΖΑ στις δημοσκοπήσεις. Ωστόσο, και αυτό το κόμμα αντιμετωπίζει τις δικές του προκλήσεις. Η ΝΔ πιέζει για πρόωρες εκλογές εδώ και πάνω από ένα χρόνο, γεγονός που θα μπορούσε να κάνει την κριτική της για την κυβέρνηση να φαίνεται αποδυναμωμένη. Επιπλέον, ενδέχεται να έχει προσεγγίσει τα όρια της δυνητικής αύξησης των ποσοστών της, δεδομένων των υψηλών επιπέδων συσπείρωσης στις πρόσφατες δημοσκοπήσεις. Τέλος, το κόμμα παραδοσιακά δοκιμάζεται από εσωτερικές μάχες για την μελλοντική του κατεύθυνση και αν πρέπει να γίνει πιο φιλελεύθερο ή πιο συντηρητικό. Με δεδομένες όμως τις προοπτικές νίκης στις επόμενες εκλογές, οι διάφορες τάσεις μάλλον αφήνουν στην άκρη τώρα τις διαφορές τους. Ο στόχος της ΝΔ δεν είναι μόνο να κερδίσει τις επόμενες εκλογές, αλλά και να σχηματίσει μια επιτυχημένη κυβέρνηση.

Οι επιδόσεις των μικρότερων πολιτικών κομμάτων θα αποτελέσουν επίσης σημαντικό παράγοντα για την επιτυχία του ΣΥΡΙΖΑ ή της ΝΔ. Το άλλοτε κραταιό ΠΑΣΟΚ και η Δημοκρατική Αριστερά μετασχηματίστηκαν στην Δημοκρατική Συμπαράταξη τον Αύγουστο του 2015. Τώρα, αυτή η πολιτική οικογένεια, η οποία προσωρινά αναφέρεται στο χώρο της ως «η Κεντροαριστερά», βρίσκεται τρίτη στις δημοσκοπήσεις και διεξάγει εσωτερικές εκλογές για νέο ηγέτη. Έχουν ήδη ανακοινωθεί δέκα υποψηφιότητες, συμπεριλαμβανομένων της σημερινής ηγέτιδας του ΠΑΣΟΚ Φώφης Γεννηματά˙ του Δήμαρχου Αθηναίων Γιώργου Καμίνη˙ του Σταύρου Θεοδωράκη, ηγέτη του Ποταμιού˙ και του ευρωβουλευτή Νίκου Ανδρουλάκη.

Αυτή είναι μια ιδιαίτερα σημαντική ψηφοφορία για την Κεντροαριστερά, διότι ο νέος ηγέτης θα καθορίσει την κατεύθυνση του κόμματος. Αν ο νέος ηγέτης το φέρει στα αριστερά του κέντρου, τότε μπορεί να χάσει ψηφοφόρους προς την ΝΔ. Εναλλακτικά, αν ο νέος ηγέτης κινηθεί δεξιά του κέντρου, τότε η ΝΔ μπορεί να χάσει ψήφους, αλλά θα μπορούσε και πάλι να κερδίσει τις εκλογές, και στην περίπτωση αυτή θα είχε έναν πολύ πιθανό κυβερνητικό εταίρο. Για παράδειγμα, αν ο Καμίνης - από τις κορυφαίες προσωπικότητες υπέρ του «ναι» στο δημοψήφισμα του 2015- κερδίσει τις εσωκομματικές εκλογές, θα μπορούσε ίσως να αποδυναμώσει εκλογικά την ΝΔ, λόγω της δημοτικότητάς του ανάμεσα στους κεντροδεξιούς ψηφοφόρους, αλλά παράλληλα θα έκανε το κόμμα του σχεδόν βέβαιο κυβερνητικό εταίρο για την ΝΔ, αν η τελευταία κερδίσει τις εκλογές. Είναι σαφές, δηλαδή, ότι δεν είναι εύκολο να προσδιορίσει κανείς ποιο αποτέλεσμα αυτής της εσωκομματικής εκλογής θα ευνοούσε τη ΝΔ ή τον ΣΥΡΙΖΑ.

Άλλα κόμματα που βρίσκονται στο επίκεντρο της εκλογικής σκηνής είναι η ακροδεξιά Χρυσή Αυγή, η οποία είναι τέταρτη στις δημοσκοπήσεις. Κορυφαία στελέχη του κόμματος είναι σε δίκη [12], αντιμετωπίζοντας κατηγορίες για σύσταση και λειτουργία εγκληματικής οργάνωσης. Βέβαια, δεν είναι σαφές ποια θα είναι η ετυμηγορία και είναι ακόμη λιγότερο σαφές πώς αυτή θα επηρεάσει το εκλογικό σώμα.