Αντιμετωπίζοντας το κόμμα «Εναλλακτική για την Γερμανία»

«Θα την κυνηγήσουμε», αναφώνησε [2] ο Alexander Gauland σε ένα πλήθος υποστηρικτών στο Βερολίνο αργά την 24η Σεπτεμβρίου. «Θα κυνηγήσουμε την κα Merkel [3] και όποιον άλλο. Και θα πάρουμε πίσω την χώρα μας και τον λαό μας».

Το κόμμα του Gauland, το δεξιό «Εναλλακτική για την Γερμανία» [4] (AfD), μόλις κέρδισε μια ιστορική νίκη στις ομοσπονδιακές εκλογές της Γερμανίας. Με 12,6% των ψήφων, έγινε η πρώτη δεξιά δύναμη που θα εισέλθει στο Κοινοβούλιο από το 1960. Οι ηγέτες της είναι αποφασισμένοι να χρησιμοποιήσουν την θέση τους στην Bundestag για να πολεμήσουν αυτά που αποκαλούν ωςAltparteien της Γερμανίας -τα «παλιά κόμματα»- τα οποία, όπως υποστηρίζουν, πρόδωσαν την χώρα.

Ο Alexander Gauland πριν από μια συνεδρίαση του AfD στο Βερολίνο, τον Σεπτέμβριο του 2017. AXEL SCHMIDT / REUTERS
----------------------------------------------------------------

Η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ αποτελεί το επίκεντρο της οργής τους. Τα στελέχη του AfD την αποκαλούν «παραβάτιδα [των νόμων]» και «καγκελάριο-δικτάτορα» [5], επειδή άφησε [να εισέλθουν] σχεδόν ένα εκατομμύριο αιτούντες άσυλο στην Γερμανία χωρίς την συγκατάθεση του Κοινοβουλίου, το 2015. Το κόμμα της, η Χριστιανοδημοκρατική Ένωση, και ο μεγαλύτερος αντίπαλός του, το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD), πήραν μόνο το 53% των ψήφων -το ιστορικά χαμηλότερο συνδυασμένο ποσοστό τους.

Οι δεξιοί λαϊκιστές της Γερμανίας έχουν διευρύνει την ελκυστικότητά τους, προσελκύοντας ψήφους διαμαρτυρίας πολύ πέρα από την παραδοσιακή τους βάση. Η άνοδός τους έγινε η μεγαλύτερη πρόκληση για την φιλελεύθερη δημοκρατία της Γερμανίας εδώ και δεκαετίες. Αυτό δεν οφείλεται στο γεγονός ότι το AfD είναι έτοιμο να πάρει την εξουσία αμέσως. Έγινε επειδή το κόμμα μπόρεσε να σπρώξει την γερμανική πολιτική βαθύτερα σε μια μονοδιάστατη εστίαση στους υποτιθέμενους κινδύνους της μετανάστευσης και του Ισλάμ, αποσπώντας την προσοχή των πολιτών και των νομοθετών από θέματα πιο σημαντικά για την μελλοντική ευημερία της Γερμανίας και την δημοκρατική υγεία.

Με το να επιτρέψουν στην ενσωμάτωση και την μετανάστευση [6] να κυριαρχήσουν στην δημόσια συζήτηση και με την άτσαλη σκανδαλολογία περί το AfD, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και τα πολιτικά κόμματα της Γερμανίας έπαιξαν ως επί το πλείστον το παιχνίδι του AfD. Θα πρέπει να αλλάξουν την προσέγγισή τους τα επόμενα χρόνια με το να οικοδομήσουν έναν γερμανικό πατριωτισμό χωρίς αποκλεισμούς και με το να παρέχουν στους ψηφοφόρους σαφέστερες εναλλακτικές λύσεις στα ζητήματα που διαμορφώνουν το μέλλον της Γερμανίας -πέρα από αυτά της ταυτότητας.

ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΣΟΚ

Ενενήντα τρία μέλη του AfD θα καθίσουν στη νέα Bundestag (Βουλή). Θα καταφτάσουν ακριβώς την ώρα που συνταξιοδοτείται το τελευταίο μέλος της πρώτης ομάδας των βουλευτών του κόμματος των Πράσινων που μπήκε στο Κοινοβούλιο το 1983. Πρόκειται για συμβολική μετάβαση. Οι Πράσινοι μεταλλάχθηκαν από το κίνημα διαμαρτυρίας [7] που σάρωσε την Γερμανία το 1968 - αντιεξουσιαστές, αντι-εθνικιστικές, πολυπολιτισμικοί, οικολόγοι- και το AfD θεωρεί τον εαυτό του ως το αντίθετό τους.

Η εναλλακτική λύση του κόμματος είναι εθνικιστική και αντι-πλουραλιστική. Δίνει αξία στην εθνική κυριαρχία και την εθνο-πολιτισμική ομοιογένεια και απορρίπτει έναν δημόσιο ρόλο για το Ισλάμ στην γερμανική κοινωνία. Αρνείται [8] την ύπαρξη της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής, θέλει την Γερμανία να αποχωρεί από την συμφωνία του Παρισιού [για το κλίμα] και ζητεί στενότερους δεσμούς με την Ρωσία. Μοιράζεται αυτές τις θέσεις με άλλα δεξιά λαϊκίστικα κινήματα στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Ωστόσο, υπάρχουν σημαντικές διαφορές. Σε αντίθεση με τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, το AfD δεν υποστηρίζει τον προστατευτισμό στο εμπόριο. Και σε αντίθεση με το Εθνικό Μέτωπο της Γαλλίας, τάσσεται υπέρ των περικοπών του δικτύου κοινωνικής ασφάλισης αντί να υπόσχεται περισσότερες παροχές. Οι θέσεις αυτές είναι απόρροια της προέλευσης του AfD ως οικονομικά φιλελεύθερο κατά του ευρώ κόμμα, το οποίο ιδρύθηκε το 2013 από οικονομολόγους οι οποίοι αισθάνθηκαν προδομένοι από την επιλογή της Μέρκελ να συνεισφέρει μεγάλα πακέτα διάσωσης για την Ελλάδα και άλλες χώρες που αντιμετώπιζαν προβλήματα κατά την κρίση της ευρωζώνης.

Δεν υπήρχε αρκετό αίσθημα κατά του ευρώ στην Γερμανία για να βάλει το AfD στην Ομοσπονδιακή Βουλή κατά τις προηγούμενες ομοσπονδιακές εκλογές το 2013. Αλλά η κρίση των προσφύγων του 2015 έδωσε στο κόμμα μια δεύτερη παράταση ζωής. Το AfD μετατράπηκε σε αντι-μεταναστευτική, αντι-ισλαμική δύναμη, αξιοποιώντας την δυσφορία ορισμένων Γερμανών με τις νέες αφίξεις στην χώρα τους και την ανάπτυξη μιας πιο ποικίλης κοινωνίας.

Η Alice Weidel και ο Alexander Gauland στο Βερολίνο, τον Σεπτέμβριο του 2017. FABRIZIO BENSCH / REUTERS
----------------------------------------------------

Έκτοτε, αρκετοί από τους ιδρυτές του AfD έχουν αποχωρήσει και οι εξτρεμιστές του έχουν κερδίσει έδαφος. Σήμερα περιλαμβάνει ένα αναπόφευκτο μείγμα εθνικών συντηρητικών και ακροδεξιών εθνικιστών. Πολλοί από την αρχική ομάδα είναι αλλοτινά μέλη του CDU που εγκατέλειψαν το κόμμα καθώς μετατοπίστηκε προς τα αριστερά, τα έτη μετά το 2000. Ορισμένοι από αυτούς έχουν δεσμούς με εξτρεμιστικές ομάδες, όπως το λευκό ρατσιστικό Ταυτοτικό Κίνημα (Identitarian Movement). Η ηγεσία του κόμματος υποφέρει από έντονες εσωτερικές διαμάχες: Σύντομα μετά τις εκλογές, η Frauke Petry, η επικεφαλής του, ανακοίνωσε ότι θα εγκαταλείψει την υπαγωγή της [στο κόμμα] και θα καθίσει στο Κοινοβούλιο ως ανεξάρτητη.