Τι μπορεί να κάνει η Πολωνία για την Ευρώπη

Η Πολωνία βρίσκεται σε ένα ξέσπασμα στρατιωτικών δαπανών. Από τον Ιανουάριο, η Βαρσοβία ανακοίνωσε ότι θα διαπραγματευθεί συμφωνία ύψους 7,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων [1] με τον κατασκευαστή όπλων Raytheon, ότι θα αγοράσει έναν αριθμό νέων ελικοπτέρων και τανκς και ότι σκέφτεται να αγοράσει περισσότερα από 100 επιπλέον μαχητικά αεροπλάνα [2]. Τα επόμενα χρόνια, σχεδιάζει να προμηθευθεί περισσότερα από 1.000 στρατιωτικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη (drones) και πέντε νέα πολεμικά πλοία. Τα σχέδια αυτά αποτελούν μέρος ενός στρατιωτικού προγράμματος εκσυγχρονισμού ύψους 14,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων το οποίο ανακοίνωσε η Βαρσοβία στα τέλη του 2016 -και χάρη σε αυτά, η Πολωνία [3] είναι έτοιμη να διαδραματίσει βασικό ρόλο στην υπεράσπιση της Ευρώπης [4].

Πολωνικά ελικόπτερα Mi-17 σε στρατιωτικές ασκήσεις κοντά στο Drawsko Pomorskie, στην Πολωνία, τον Σεπτέμβριο του 2017. AGENCJA GAZETA / CEZARY ASZKIELOWICZ VIA REUTERS
--------------------------------------------------------------------------

Οι δαπάνες δεν έχουν προκύψει από το πουθενά. Η Πολωνία πρέπει να αντικαταστήσει τον στρατιωτικό εξοπλισμό της που έχει απομείνει από την σοβιετική εποχή και ακόμη και μερικά από τα μεταχειρισμένα [οπλικά συστήματα] που απέκτησε από Δυτικούς γείτονες στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Η σημερινή επιθετικότητα της Ρωσίας [5] στην περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας -νωρίτερα αυτό το μήνα, μετέφερε τα πυραυλικά συστήματα Iskander [6] στον θύλακα του Καλίνινγκραντ, από όπου μπορούν να φτάσουν την Βαρσοβία- πρόσθεσε στην αίσθηση του επείγοντος στην Πολωνία. «Εάν τυχαίνει να ζείτε σε μια σκληρή γειτονιά, επενδύετε σε μια σωστή κλειδαριά και ίσως ακόμη και σε σπρέι πιπεριού», μου είπε ο Aleksander Korab, ένας συντάκτης πολωνικής εφημερίδας που τώρα είναι υπεύθυνος για την ημερήσια εφημερίδα Metro στις ΗΠΑ. «Εμείς οι Πολωνοί μάθαμε με τον σκληρό τρόπο ότι ο μόνος τρόπος για να σταματήσεις το νταηλίκι είναι να σταθείς όρθιος και να οπλίσεις τον εαυτό σου».

Σε αντίθεση με τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, η Πολωνία δεν μείωσε τις αμυντικές δαπάνες κατά την διάρκεια της δεκαετίας του 1990, και τα τελευταία χρόνια, έχει ενισχύσει το παιχνίδι της. Το 2015, η Πολωνία δαπάνησε 2,2% [7] του ΑΕΠ της για την άμυνα, σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία του Διεθνούς Ινστιτούτου Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης (Stockholm International Peace Research Institute). Πέρυσι, δαπάνησε 2%, στο όριο του ΝΑΤΟ. Αυτή την εβδομάδα ο πρόεδρος Andrzej Duda υπέγραψε σε νόμο [8] την απόφαση της κυβέρνησης να αυξάνει σταδιακά τις αμυντικές δαπάνες κάθε χρόνο μέχρι το 2030, οπότε οι δαπάνες αυτές θα φθάσουν το 2,5% του πολωνικού ΑΕΠ. Αυτό είναι ένα υψηλότερο μερίδιο από όσο πληρώνει οποιοδήποτε άλλο μέλος του ΝΑΤΟ [9] σήμερα, εκτός από τις Ηνωμένες Πολιτείες [10].

Επιπλέον, η Πολωνία διαθέτει έναν μεγάλο, ικανό στρατό -και τα επόμενα χρόνια, η κυβέρνηση σκοπεύει να επεκτείνει το μέγεθός του [11] από 100.000 σε 150.000 άτομα εν υπηρεσία, ενώ θα προσθέσει επίσης μια εθελοντική δύναμη 50.000 στρατιωτών.

Εκατόν πενήντα χιλιάδες επαγγελματίες στρατιώτες: Αυτό είναι κάτι περισσότερο από ό,τι διαθέτει οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα εκτός από την Γαλλία, την Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Ωστόσο, κανένα από αυτά τα κράτη δεν είναι σε θέση να κάνει πολλά περισσότερα για την ευρωπαϊκή ασφάλεια στο άμεσο μέλλον. Οι ένοπλες δυνάμεις της Γαλλίας έχουν σημαντικές υποχρεώσεις τόσο στην Αφρική όσο και στην εγχώρια ασφάλεια, ο βρετανικός στρατός είναι υπερβολικά εκτεταμένος και υποχρηματοδοτημένος, ενώ η γερμανική Bundeswehr παλεύει με προβλήματα εξοπλισμού: Για παράδειγμα, κανένα από τα υποβρύχιά της [12] δεν είναι σήμερα σε λειτουργική κατάσταση.

Πολωνοί στρατιώτες σε τελετή καλωσορίσματος για το μαχητικό τάγμα της Ενισχυμένης Προωθημένης Παρουσίας του ΝΑΤΟ στο Adazi, στην Λετονία, τον Ιούνιο του 2017. INTS KALNINS / REUTERS
------------------------------------------------------

Αυτό αφήνει την Πολωνία ως τον καλύτερο Ευρωπαίο υποψήφιο για να διαδραματίσει πιο σημαντικό ρόλο στην άμυνα της ηπείρου, ιδιαίτερα στην ανατολική πλευρά του ΝΑΤΟ. Η Βαρσοβία αναπτύσσει στενότερους αμυντικούς δεσμούς με την Εσθονία, την Λιθουανία και την Λετονία, όπου 160 Πολωνοί στρατιώτες υπηρετούν ως μέρος μιας μαχητικής ομάδας του ΝΑΤΟ. Έχει αφιερώσει στρατεύματα στη νέα πολυεθνική ταξιαρχία της συμμαχίας [13] στην Ρουμανία και φιλοξενεί τη νέα Πολυεθνική Μεραρχία Βορειοανατολικά (Multinational Division Northeast) [14] του ΝΑΤΟ, η οποία συντονίζει τα στρατεύματα του ΝΑΤΟ που επιχειρούν υπό την αιγίδα της λεγόμενης Ενισχυμένης Προωθημένης Παρουσίας (Enhanced Forward Presence) της συμμαχίας στην Πολωνία και τις χώρες της Βαλτικής. Σύμφωνα με το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel, η Πολωνία ανταγωνίζεται επίσης την Γερμανία [15] για να φιλοξενήσει τη νέα Διοίκηση Επιχειρήσεων Οπισθοφυλακής (Rear Area Operation Command) του ΝΑΤΟ, η οποία θα λειτουργήσει ως ο ευρωπαϊκός κόμβος επιμελητείας της συμμαχίας. Αυτό θα φέρει ακόμα περισσότερες μονάδες του ΝΑΤΟ στην Πολωνία, όπου σήμερα σταθμεύουν περίπου 1.270 στρατιώτες [16]. Τον Ιούνιο, ο υφυπουργός του πολωνικού Υπουργείου Άμυνας, Tomasz Szatkowski, προχώρησε περαιτέρω, υποδεικνύοντας [17] ότι η Πολωνία θα αποτελέσει κόμβο για τις επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ, φιλοξενώντας αυτό που θα ήταν ουσιαστικά μια ενισχυμένη έκδοση της Διοίκησης Επιχειρήσεων Οπισθοφυλακής του ΝΑΤΟ. Κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, η Δυτική Γερμανία εκπλήρωνε τον ρόλο αυτό, έχοντας όχι μόνο καλές υποδομές αλλά και μια γραμμή μετώπου με το Σύμφωνο της Βαρσοβίας [18]. Σήμερα, η Πολωνία είναι πιο κοντά σε μια ενδεχόμενη σύγκρουση που θα περιλάμβανε την Ρωσία [19].