Εκκαθάριση στο Ριάντ

Ο πύραυλος που εξαπολύθηκε στο Ριάντ ήταν ένας τρόπος για να δείξουν οι Χούθι ότι εξακολουθούν να είναι μια δύναμη που πρέπει να ληφθεί υπόψη. (Αλλά πρέπει να θυμόμαστε ότι ο στρατός της Υεμένης του πρώην προέδρου Αλί Αμπντουλάχ Σαλέχ, ο οποίος σήμερα συμμαχεί με τους Χούθι, αλλά προηγουμένως ήταν σύμμαχος της Σαουδικής Αραβίας, κατέχει επίσης μια ποσότητα πυραύλων). Ο συνασπισμός που μάχεται την συμμαχία Χούθι-Σαλέχ, ωστόσο, ανακοίνωσε γρήγορα ότι το Ιράν βρίσκεται πίσω από την εκτόξευση του βαλλιστικού πυραύλου, κάτι που το Ριάντ μελέτησε ως πιθανή «πράξη πολέμου» για την οποία θα είχε το δικαίωμα να ανταποκριθεί [6] σύμφωνα με το άρθρο 51 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Ο MbS μίλησε στον ίδιο τόνο [7], χαρακτηρίζοντας την εκτόξευση του πυραύλου ως «άμεση στρατιωτική επιθετικότητα». Ο συνασπισμός έθεσε γρήγορα την Υεμένη υπό συνολικό αεροπορικό, χερσαίο και θαλάσσιο αποκλεισμό.

Αν και η σαουδο-ιρανική αντιπαλότητα υπήρχε εδώ και δεκαετίες και έχει δει πολλά σκαμπανεβάσματα, η σημερινή κατάσταση είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη για πολλούς λόγους. Πρώτος μεταξύ τους είναι η συγκέντρωση εξουσίας σε έναν άνθρωπο στην Σαουδική Αραβία, ο οποίος είναι αποφασισμένος να χρησιμοποιήσει το αφήγημα της ιρανικής απειλής για να ενισχύσει τον σαουδαραβικό εθνικισμό. Επιπλέον, σε αντίθεση με την προηγούμενη διοίκηση των ΗΠΑ, οι Ηνωμένες Πολιτείες υπό τον πρόεδρο Donald Trump φαίνονται πρόθυμες να υποστηρίξουν τον MbS άνευ όρων. Αυτή η ιδιαίτερη σχέση σίγουρα έδωσε στον MbS την εντύπωση ότι μπορεί να ενεργεί με ατιμωρησία. (Οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στον πόλεμο της Υεμένης, παρά τις καταστροφικές ανθρωπιστικές συνέπειές του, και, όταν μια σκληρή βίαιη καταστολή από μια χούφτα Σιίτες μαχητές στην Σαουδική Ανατολική Επαρχία το καλοκαίρι του 2017 άφησε μια ολόκληρη πόλη καταστραμμένη, δεν υπήρξε ούτε μια λέξη αποδοκιμασίας από την Ουάσιγκτον).

Εν τω μεταξύ, οι Ιρανοί επεκτείνουν την δύναμή τους στον Λίβανο, όπου μετά την σχεδόν ολοκληρωτική ήττα του αυτοανακηρυγμένου Ισλαμικού Κράτους (ή ISIS), έχουν δημιουργήσει έναν χερσαίο διάδρομο που συνδέει το Ιράν με την Συρία και τον Λίβανο. Και ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Βενιαμίν Νετανιάχου, προστέθηκε γρήγορα στον σαουδαραβικό χορό, χρησιμοποιώντας την παραίτηση του Χαρίρι για να τονίσει τους κινδύνους που θέτει το Ιράν στην περιοχή και να μιλήσει για την απειλή της Χεζμπολάχ. Το ισραηλινό Υπουργείο Εξωτερικών διέταξε τις πρεσβείες του στο εξωτερικό να ακολουθήσουν την γραμμή της Σαουδικής Αραβίας [8] για την παραίτηση του Χαρίρι και να μιλήσουν για την απειλή της Χεζμπολάχ και του Ιράν. Πράγματι, η Χεζμπολάχ και άλλες ομάδες που υποστηρίζονται από το Ιράν, όπως η Χαμάς και η Ισλαμική Τζιχάντ, θα αποτελέσουν μείζονα εμπόδια στο ισραηλινο-παλαιστινιακό ειρηνευτικό σχέδιο [9] που ο Τραμπ προσπαθεί να συμμαζέψει μέσω του γαμπρού του, Τζάρεντ Κούσνερ. Το Ισραήλ δήλωσε επίσης ότι δεν θα επιτρέψει το τέλος της συριακής σύγκρουσης να οδηγήσει σε έντονη ιρανική παρουσία στα σύνορά του με την Συρία.

Σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να γίνει κατανοητή η παραίτηση του Χαρίρι. Στις 3 Νοεμβρίου, ο Χαρίρι συναντήθηκε στον Λίβανο με μια ιρανική αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον Ali Akbar Velayati, κορυφαίο σύμβουλο του ιρανικού ανώτατου ηγέτη Αλί Χαμενεΐ. Μια μέρα αργότερα, ο Χαρίρι, ο οποίος έχει ιθαγένεια της Σαουδικής Αραβίας και είχε εκτεταμένα επιχειρηματικά συμφέροντα στο βασίλειο, εμφανίστηκε στο Ριάντ και ανακοίνωσε την παραίτησή του με ένα διάγγελμα που μεταδόθηκε από το κανάλι ειδήσεων Saudi Al Arabiya. Λέγοντας ότι είχε εγκαταλείψει τον Λίβανο εξαιτίας ενός σχεδίου δολοφονίας του, ο Χαρίρι απέδωσε την παραίτησή του στον βλαβερό ρόλο του Ιράν στην περιοχή και την συμμαχία του με την Χεζμπολάχ. Ο Γενικός Γραμματέας της Χεζμπολάχ, Χασάν Νασράλα, απάντησε με μια ομιλία την επόμενη μέρα, αποδίδοντας την ευθύνη για την κατάσταση ευθέως στους Σαουδάραβες και αρνούμενος ότι η Χεζμπολάχ είχε επιδιώξει να απομακρύνει τον Χαρίρι, τον οποίο παρότρυνε να επιστρέψει στον Λίβανο. Η παραίτηση του Χαρίρι αποσκοπούσε στην αποδυνάμωση της Χεζμπολάχ, με το να της στερήσει την νομιμοποίησή της, αλλά μπορεί επίσης να βλάψει τον ίδιο τον Χαρίρι, του οποίου η ηγεσία επί της λιβανικής σουνιτικής κοινότητας αμφισβητήθηκε επί μακρόν, μεταξύ άλλων από τους Σουνίτες ισλαμιστές. Ένας υπουργός της Σαουδικής Αραβίας δήλωσε ότι η Σαουδική Αραβία θα ασχοληθεί από τούδε με την κυβέρνηση του Λιβάνου ως σαν να είναι αντίπαλη λόγω της παρουσίας της Χεζμπολάχ σε αυτήν -μια επίσημη γραμμή που θα περιλαμβάνει την απομόνωση του Λιβάνου διπλωματικά και την τιμωρία του οικονομικά.

Στη νέα Μέση Ανατολή, τα περιφερειακά μπλοκ ισχύος αναδύονται με βάση παλαιότερα ρήγματα. Καθώς ο MbS έχει εδραιώσει την εξουσία του στο βασίλειο, εμφανίζεται ένας νέος άξονας -ένας άξονας που πηγαίνει από την Ουάσινγκτον στο Τελ Αβίβ, το Ριάντ και το Αμπού Ντάμπι και σκοπεύει να αντιμετωπίσει το Ιράν και τους συμμάχους του. Εάν τα πράγματα συνεχίσουν όπως έχουν, ο Λίβανος μπορεί να αποδειχθεί μόνο ένα από τα πολλά θύματα αυτής της σύγκρουσης.

Copyright © 2017 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/saudi-arabia/2017-11-08/purge-ri...