Να μην επιτραπεί στους Σαουδάραβες να αποσταθεροποιήσουν τον Λίβανο | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Να μην επιτραπεί στους Σαουδάραβες να αποσταθεροποιήσουν τον Λίβανο

Γιατί η Ουάσινγκτον πρέπει να συγκρατήσει το Ριάντ

Σε όλη την Μέση Ανατολή, η Σαουδική Αραβία επιχειρεί να αντισταθεί στο Ιράν. Τώρα, μετά την ήττα του στην Συρία, τις μάχες του στην Υεμένη και την μικτή επίδοση στο Ιράκ [1], το Ριάντ αναμένεται να καταστήσει τον Λίβανο το επόμενο μέτωπο στην σύγκρουσή του με την Τεχεράνη [2].

Ο στόχος της Σαουδικής Αραβίας στον Λίβανο είναι η Χεζμπολάχ [3], το ισχυρό σιιτικό κόμμα με μια παλιά και βαθιά συμμαχία με το Ιράν. Χάρη στην γενναιόδωρη και συνεχή οικονομική και στρατιωτική βοήθεια της Τεχεράνης, η Χεζμπολάχ έχει μετατραπεί σε μια τρομερή περιφερειακή δύναμη -η οποία τα τελευταία χρόνια έχει εδραιώσει την κυριαρχία της στην διαδικασία λήψης αποφάσεων εθνικής ασφάλειας στον Λίβανο, ενίσχυσε την αποτροπή του κατά του Ισραήλ, βοήθησε να σωθεί το καθεστώς Μπασάρ αλ-Άσαντ στην Συρία και υποστήριξε αντίστοιχες σιιτικές πολιτοφυλακές στο Μπαχρέιν, το Ιράκ και την Υεμένη.

21112017-1.jpg

Ο Σαουδάραβας βασιλιάς Σαλμάν σε συνάντηση με τον πρώην πρωθυπουργό του Λιβάνου, Σαάντ Χαρίρι, στο Ριάντ, τον Νοέμβριο του 2017. REUTERS
---------------------------------------------------------------------------

Οι Σαουδάραβες βλέπουν τον έλεγχο της πολιτικής από την Χεζμπολάχ στην Βηρυτό ως όχι καλά υποστηριζόμενο. Γι’ αυτό, σε μια σαφή απομάκρυνση από την πολιτική του παρελθόντος, αποφάσισαν να αντιμετωπίσουν πιο ενεργά την Χεζμπολάχ καθιστώντας την κυβέρνηση του Λιβάνου υπεύθυνη για την περιφερειακή περιπέτεια της οργάνωσης -συμπεριλαμβανομένης εκείνης στην αυλή των Σαουδαράβων, στην Υεμένη, όπου η Χεζμπολάχ θεωρείται ότι υποστηρίζει τους αντάρτες Houthi.

Το πρώτο σημάδι των τιμωρητικών μέτρων της Σαουδικής Αραβίας εναντίον του Λιβάνου ήταν η αναγκαστική παραίτηση του πρωθυπουργού Σαάντ Χαρίρι [4] στις 4 Νοεμβρίου, ενώ ο Χαρίρι ήταν στο Ριάντ. Οι Σαουδάραβες δεν πίστευαν ότι ο Χαρίρι, ο οποίος είχε επιδιώξει συνεννόηση με την Χεζμπολάχ το περασμένο έτος για να εξασφαλίσει την δική του πολιτική επιβίωση, ήταν πρόθυμος ή ικανός να εκτελέσει τη νέα σκληρή πολιτική τους για την Χεζμπολάχ. Έτσι τον ανάγκασαν να φύγει. Αλλά η Σαουδική τιμωρία μπορεί να μην σταματήσει εδώ. Το Ριάντ θα μπορούσε επίσης να ασκήσει πιέσεις στην Χεζμπολάχ τραβώντας όλες τις καταθέσεις της Σαουδικής Αραβίας από τις τράπεζες του Λιβάνου και εκδιώκοντας τους υπηκόους του Λιβάνου από την Σαουδική Αραβία, αμφότερα των οποίων θα ήταν επιζήμια για την χρηματοπιστωτική σταθερότητα της χώρας. Το Ριάντ ίσως να υποθέσει ότι μια εσωτερική κρίση στον Λίβανο θα διαταράξει την Χεζμπολάχ, εμποδίζοντας την επέκταση και εμβάθυνση της συμμετοχής της σε άλλα πεδία μάχης στην περιοχή.

Οι Σαουδάραβες έχουν κάθε λόγο να ανησυχούν για τις δραστηριότητες της Χεζμπολάχ στον Λίβανο, την Υεμένη και αλλού. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η έλλειψη λογοδοσίας της οργάνωσης έναντι του λιβανέζικου κράτους, η παντελής αδιαφορία για την κυριαρχία του Λιβάνου και η απόκρυψη όπλων (που χρησιμοποίησε τόσο κατά εσωτερικών όσο και εξωτερικών εχθρών) θα συνεχίσουν να εμποδίζουν το σχέδιο οικοδόμησης κράτους του Λιβάνου και να απειλούν την ασφάλεια πολλών από τους περιφερειακούς εταίρους των Ηνωμένων Πολιτειών, συμπεριλαμβανομένου του Ισραήλ. Αλλά το να προκληθεί πολιτική καταστροφή και οικονομική κατάρρευση στον Λίβανο ως ένας τρόπος αποδυνάμωσης της Χεζμπολάχ, όπως φαίνεται ότι έχουν την πρόθεση να κάνουν οι Σαουδάραβες, δεν συμφέρει κανέναν.

Ο πλήρης εναγκαλισμός του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ προς τη νέα ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας [5], εκπροσωπούμενη από τον βασιλιά Σαλμάν και τον γιο του, τον πρίγκηπα-διάδοχο Mohammed bin Salman, επέτρεψε στο βασίλειο να σχεδιάσει μια τολμηρή στάση απέναντι στο Ιράν και να συνεχίσει το επικίνδυνο παιχνίδι του στον Λίβανο. Ωστόσο, φαίνεται ότι άλλα ανώτερα μέλη της διοίκησης προέτρεψαν ιδιωτικά αλλά αυστηρά [6] τους Σαουδάραβες ομολόγους τους στην Ουάσινγκτον να υποχωρήσουν από τον Λίβανο και να αποφύγουν να χρησιμοποιήσουν την χώρα ως τόπο της αντιπαράθεσής τους δια πληρεξουσίων με το Ιράν. Εάν οι αναφορές αυτές είναι ακριβείς, αυτοί οι αξιωματούχοι ήταν απολύτως σωστοί. Αλλά δεν είναι σαφές εάν το Ριάντ θα ακούσει.

Υπάρχουν τρεις λόγοι για τους οποίους οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να σταματήσουν εμφατικά τα σχέδια του Ριάντ στον Λίβανο: Πρώτον, οι Σαουδάραβες ενδέχεται να αποξενώσουν τους δικούς τους Λιβανέζους συμμάχους και να ενισχύσουν την Χεζμπολάχ˙ δεύτερον, το κόστος των Ηνωμένων Πολιτειών από την αποσταθεροποίηση του Λιβάνου είναι πολύ μεγαλύτερο από τα οφέλη από μια κακοσχεδιασμένη αντιπαράθεση με την Χεζμπολάχ˙ και τρίτον, υπάρχουν καλύτεροι τρόποι για να υπονομευθεί η Χεζμπολάχ χωρίς να πληγεί ο Λίβανος ως σύνολο.

21112017-2.jpg

Ο Χαρίρι στο παλάτι Ελιζέ στο Παρίσι, τον Νοέμβριο του 2017. BENOIT TESSIER / REUTERS
-------------------------------------------------------------

Η νέα πολιτική της Σαουδικής Αραβίας για τον Λίβανο έχει ήδη δημιουργήσει κάποια δυσαρέσκεια μεταξύ των Σουνιτών της χώρας -μιας κοινότητας που υποτίθεται ότι υποστηρίζει περισσότερο το Ριάντ. Με το να πιέσει και να ταπεινώσει τον ηγέτη τους τόσο δημόσια, η Σαουδική Αραβία έχει αποξενώσει πολλούς Λιβανέζους Σουνίτες. Η αγάπη τους για την χώρα είναι ισχυρότερη από το μίσος τους για την Χεζμπολάχ. Επιπλέον, όπως και όλοι οι Λιβανέζοι, ανησυχούν βαθύτατα για τις συνθήκες διαβίωσης και τις περιουσίες τους, και φοβούνται το τι θα συμβεί εάν η Σαουδική Αραβία αρχίσει να εφαρμόζει αδιακρίτως οικονομικές κυρώσεις.

Επιπλέον, η πολιτική αστάθεια και οι οικονομικές δυσχέρειες ενδέχεται να διαταράξουν την Χεζμπολάχ, αλλά δεν θα την αποδυναμώσουν. Η οργάνωση είναι απολύτως ικανή να βρει αντικαταστάτη για τον Χαρίρι και ακόμη και αν οι σχέσεις επιδεινωθούν μεταξύ των Σουνιτών και των Σιιτών στον Λίβανο, η Χεζμπολάχ έχει τα όπλα για να φιμώσει τους επικριτές της -στην πραγματικότητα, περισσότερα όπλα από τις ένοπλες δυνάμεις της χώρας. Πρέπει να θυμόμαστε ότι η Χεζμπολάχ γεννήθηκε στη μέση της πιο βίαιης φάσης του εμφυλίου πολέμου της χώρας, στις αρχές της δεκαετίας του 1980. Ευδοκιμεί στο χάος, και με την πάροδο του χρόνου έχει μάθει την τέχνη της επιβίωσης. Η Χεζμπολάχ δεν είναι ανέγγιχτη αλλά κυριαρχεί, εν μέρει επειδή οι ντόπιοι αντίπαλοί της είναι αδύναμοι και διχασμένοι.

Μια μεγάλη διαταραχή του status quo στον Λίβανο θα διευρύνει το τόξο της κρίσης και του χάους στην περιοχή, πιθανόν ωφελώντας τους εχθρούς των Ηνωμένων Πολιτειών [7], συμπεριλαμβανομένου του Ιράν, του Ισλαμικού Κράτους (ISIS) και της Αλ Κάιντα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν ξοδέψει τεράστια ποσά χρημάτων και πολιτικού κεφαλαίου για να ξεριζώσουν το ISIS από το Ιράκ και την Συρία. Το τελευταίο πράγμα που θέλουν είναι ένα κατεστραμμένο κράτος στον Λίβανο που θα έδινε στο ISIS την ευκαιρία να ανασυγκροτηθεί, παρέχοντας παράλληλα γόνιμο έδαφος για άλλα εξτρεμιστικά κινήματα.

Παρά την βαθιά δυσλειτουργικότητά του, ο Λίβανος προσφέρει ένα μοντέλο σεχταριστικής συνύπαρξης που θα μπορούσε να είναι εξαιρετικά χρήσιμο για χώρες όπως το Ιράκ, η Συρία και η Υεμένη, οι οποίες έχουν καταστραφεί από τον εμφύλιο πόλεμο. Το μοναδικό πολιτικό πείραμα και η θρησκευτική ανοικτότητα του Λιβάνου είναι τα πιο ισχυρά όπλα κατά της περαιτέρω ριζοσπαστικοποίησης στη Μέση Ανατολή. Όλα αυτά, αναμφισβήτητα αξίζει να διατηρηθούν.

Τέλος, υπάρχουν καλύτεροι τρόποι για να επιτευχθεί ο στόχος του Ριάντ να αποδυναμώσει την Χεζμπολάχ. Οι Σαουδάραβες θα ήταν καλύτερο να συνεργαστούν με τις Ηνωμένες Πολιτείες για να επιβάλουν αυστηρότερες και πιο στοχευμένες οικονομικές κυρώσεις εναντίον της Χεζμπολάχ αντί να προσπαθήσουν να διαλύσουν την οικονομία του Λιβάνου, η οποία ήδη παλεύει να αντιμετωπίσει περίπου 1,5 εκατομμύρια Σύρους πρόσφυγες σε μια χώρα μόλις 6 εκατομμυρίων. Οι Σαουδάραβες θα μπορούσαν επίσης να υποστηρίξουν οικονομικά τους συμμάχους τους στις βουλευτικές εκλογές του Λιβάνου που έχουν προγραμματιστεί για τον Μάρτιο του 2018, ώστε να βοηθήσουν στη μείωση της πολιτικής επιρροής της Χεζμπολάχ.

Ο Λίβανος είναι και πολύ κατακερματισμένος και ιδιαίτερα πολύτιμος για να χρησιμοποιηθεί ως πληρεξούσιος στον στρατηγικό ανταγωνισμό του Ριάντ με την Τεχεράνη. Αυτή η στρατηγική δοκιμάστηκε προηγουμένως από το Ισραήλ, με την βοήθεια των Ηνωμένων Πολιτειών, σε πολλές περιπτώσεις (πιο πρόσφατα το 2006), και κάθε φορά οδήγησε σε καταστροφή και περαιτέρω εξασθένιση της χώρας. Τα συμφέροντα της Σαουδικής Αραβίας -και των ΗΠΑ- θα εξυπηρετηθούν καλύτερα με το να μαθαίνουμε από την ιστορία αυτή.

Copyright © 2017 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/lebanon/2017-11-20/dont-let-saud...

Σύνδεσμοι:
[1] https://www.foreignaffairs.com/articles/middle-east/2017-08-21/how-saudi...
[2] https://www.foreignaffairs.com/articles/iran/2016-05-30/keeping-iran-and...
[3] https://www.foreignaffairs.com/articles/lebanon/2017-09-29/how-washingto...
[4] https://www.foreignaffairs.com/articles/lebanon/2017-11-06/what-hariris-...
[5] https://www.foreignaffairs.com/articles/saudi-arabia/2017-05-18/trump-go...
[6] https://www.washingtonpost.com/opinions/global-opinions/saudi-arabias-pr...
[7] https://www.foreignaffairs.com/articles/israel/2017-10-06/russia-and-nex...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition