Βία κατά των γυναικών και διεθνής ασφάλεια

Στις 6 Οκτωβρίου, ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, υπέγραψε ένα νομοσχέδιο για το οποίο οι φεμινίστριες είχαν αγωνιστεί εδώ και καιρό: Ο Νόμος περί Γυναικών, Ειρήνης και Ασφάλειας του 2017. Ο νόμος αυτός αναγνωρίζει πόσο κρίσιμες είναι οι γυναίκες [1] για την επίτευξη της παγκόσμιας ασφάλειας και στοχεύει [2] να αυξήσει την συμμετοχή τους στις προσπάθειες διαμεσολάβησης και διαπραγματεύσεων των ΗΠΑ σε όλο τον κόσμο. Ωστόσο, η πράξη, αν και αξιέπαινη από μόνη της, δεν αναγνωρίζει την πιο διαδεδομένη απειλή για τις γυναίκες και τα κορίτσια: Την ενδοοικογενειακή βία, και ιδίως την βία που διαπράττουν οι σύντροφοί τους. Με το να εστιάζει ρητά στην σχετιζόμενη με συγκρούσεις σεξουαλική βία -οριζόμενη ως εγκλήματα που διαπράττονται από ένοπλες οργανώσεις- αμφότεροι ο Νόμος περί Γυναικών, Ειρήνης και Ασφάλειας και η ευρύτερη ατζέντα που προωθείται δίνουν προτεραιότητα στην βία που διαπράττουν οι μαχητές, σε αντίθεση με τους οικείους. Μια τέτοια εστίαση στέλνει το λάθος μήνυμα -ότι η βία που συμβαίνει κατά την διάρκεια ενός πολέμου είναι κατά κάποιο τρόπο πιο έντονη από την βία που αντιμετωπίζει το ένα τρίτο των γυναικών μέσα στα σπίτια τους.

Τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών ψηφίζουν για να εγκρίνουν ψήφισμα που καταδικάζει την χρήση σεξουαλικής βίας κατά των γυναικών σε συγκρούσεις κατά την διάρκεια συνεδρίασης του Συμβουλίου Ασφαλείας για τις γυναίκες, την ειρήνη, την ασφάλεια και την σεξουαλική βία σε συγκρούσεις, στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών, στη Νέα Υόρκη, τον Ιούνιο του 2013. LUCAS JACKSON / REUTERS
--------------------------------------------------------------------------------

Οι συγκλονιστικές αφηγήσεις βιασμών και σεξουαλικής δουλείας που διαπράττουν οι μαχητές κατά την διάρκεια πολέμου είναι βέβαιο ότι προσελκύουν την προσοχή. Ωστόσο, οι κοινωνικοί επιστήμονες έχουν διαπιστώσει ότι η βία που διαπράττουν οι κοντινοί άνθρωποι των γυναικών είναι η πιο διαδεδομένη απειλή για την σωματική ασφάλειά τους.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) εκτιμά [3] ότι σχεδόν το ένα τρίτο των γυναικών που βρίσκονται σε σχέση έχουν βιώσει σωματική ή σεξουαλική βία από τον σύντροφό τους. Και 38% των δολοφονιών γυναικών διαπράττονται από τον σύντροφο ή τον σύζυγο. Συγκριτικά, η σεξουαλική βία που ασκείται από ένοπλες ομάδες είναι πολύ λιγότερο διαδεδομένη. Σύμφωνα με το βέλτιστο διαθέσιμο σύνολο δεδομένων [4] για την σεξουαλική βία σε ένοπλες συγκρούσεις, μεταξύ 1989 και 2009 -χρονικό διάστημα 20 ετών που περιελάμβανε εμφύλιους πολέμους στα Βαλκάνια, την κεντρική Αφρική και την δυτική Αφρική- καταγράφηκαν 7.331 περιστατικά σεξουαλικής βίας από ένοπλες ομάδες (εναντίον θυμάτων, ανδρών και γυναικών).

Ακόμη και σε ορισμένα θέατρα συγκρούσεων, μια νέα έρευνα [5] υποδηλώνει ότι η συχνότητα της σεξουαλικής βίας από ένοπλους δρώντες είναι σημαντικά μικρότερη από εκείνη των συντρόφων, των γνωστών και άλλων ατόμων επιφορτισμένων να παρέχουν φροντίδα. Σύμφωνα με μια έρευνα 12 αγροτικών κοινοτήτων στην Ακτή Ελεφαντοστού κατά την διάρκεια της σύγκρουσης της περιόδου 2000-2007, μόνο το 4% των γυναικών υπέστη καταναγκαστικό σεξ από δράστες άλλους εκτός από τον σύντροφό τους. Μια άλλη έρευνα σε 15 δήμους που πλήττονται από συγκρούσεις στην Κολομβία διαπίστωσε ότι το αναφερόμενο ποσοστό βιασμού από μέλη της οικογένειας ήταν τριπλάσιο του αναφερόμενου ποσοστού από μαχητές. Τέλος, μια πρόσφατη μελέτη [6] για την βία κατά των εφήβων κοριτσιών σε στρατόπεδα προσφύγων στην Αιθιοπία και στο Νότιο Κίβου, στην Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, διαπίστωσε ότι οι πιο συχνά αναφερόμενοι δράστες ήταν σύντροφοι, ακολουθούμενοι από άτομα που παρέχουν φροντίδα ή συγγενείς.

Νέα έρευνα δείχνει επίσης ότι η ενδοοικογενειακή βία μπορεί να αποτελεί πρόβλεψη για άλλες μορφές μαζικής βίας, συγκρούσεων και κρατικής ανασφάλειας. Σύμφωνα με μια μελέτη [7], στους περισσότερους από τους μισούς μαζικούς πυροβολισμού στις ΗΠΑ μεταξύ 2009 και 2016, ο άρρεν δολοφόνος πυροβόλησε την σύντροφό του ή άλλο μέλος της οικογένειας. Τόσο ο σκοπευτής της εκκλησίας του 2017 στο Τέξας όσο και ο άνθρωπος που σκότωσε 49 άτομα σε ένα νυχτερινό κέντρο στο Ορλάντο της Φλόριντα το 2016, είχαν ιστορία ενδοοικογενειακής βίας. Στο βιβλίο της, του 2012, Sex and World Peace [8], η ακαδημαϊκός Valerie M. Hudson και οι συνεργάτες της χρησιμοποίησαν ποσοτικές μεθόδους και βρήκαν μια στατιστικά σημαντική σχέση μεταξύ της φυσικής ασφάλειας των γυναικών, η οποία περιελάμβανε μετρήσεις της οικιακής βίας, με την συνολική ειρήνη των κρατών.

Η Hudson και οι συνάδελφοί της υπέβαλαν επίσης μια αιτιώδη θεωρία που θα μπορούσε να εξηγήσει την σχέση μεταξύ οικιακής και μαζικής πολιτικής βίας. Προτείνουν ότι όταν η βία κατά των γυναικών και των κοριτσιών στο σπίτι τους δεν διαπιστώνεται και δεν ελέγχεται, τα «δυσλειτουργικά πρότυπα βίας» διαχέονται σε ολόκληρη την κοινωνία. Ένας άλλος τρόπος για να το πούμε αυτό είναι ότι οι άνδρες προβάρουν σενάρια βίαιης συμπεριφοράς εναντίον των γυναικών στο σπίτι και, όταν οι επιθετικότητες αυτές κανονικοποιηθούν και γίνουν αποδεκτές, τότε ενεργοποιούνται για να δράσουν με καταστροφικούς τρόπους και σε πιο δημόσια θέατρα.

Τι, λοιπόν, μπορεί να γίνει για να διασφαλιστεί ότι η οικιακή βία κατά των γυναικών και των κοριτσιών έχει προτεραιότητα στην εξωτερική πολιτική και την διεθνή πολιτική ασφάλειας των ΗΠΑ γενικότερα; Πρώτον, η διοίκηση Trump μπορεί να χτίσει πάνω στην ψήφιση του Νόμου περί Γυναικών, Ειρήνης και Ασφάλειας και να ενισχύσει τα θεσμικά όργανα της αμερικανικής κυβέρνησης τα οποία πρωταγωνιστούν στις παγκόσμιες προσπάθειες για την πρόληψη της ενδοοικογενειακής βίας.

Εντός της κυβέρνησης των ΗΠΑ, το γραφείο που δημιουργήθηκε στο Υπουργείο Εξωτερικών από την πρώην υπουργό Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον -το Γραφείο των Παγκόσμιων Γυναικείων Θεμάτων- εργάστηκε για να καταστήσει την ενδυνάμωση των γυναικών και των κοριτσιών έναν ακρογωνιαίο λίθο της εξωτερικής πολιτικής ασφαλείας των ΗΠΑ. Ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματά του ήταν να συνεργαστεί με την αμερικανική Υπηρεσία Διεθνούς Ανάπτυξης (U.S. Agency for International Development, USAID) για την σύνταξη της πρώτης αμερικανικής Στρατηγικής για την Πρόληψη και Απάντηση στην Βασισμένη στο Φύλο Βία Παγκοσμίως (U.S. Strategy to Prevent and Respond to Gender-Based Violence Globally) [9]. Με γνώμονα αυτή την στρατηγική, τα τελευταία χρόνια η κυβέρνηση των ΗΠΑ υποστήριξε πολλά ελπιδοφόρα προγράμματα για την πρόληψη της ενδοοικογενειακής βίας κατά γυναικών και κοριτσιών, όπως η συνηγορία στο να ψηφιστούν νόμοι για την ενδοοικογενειακή βία, η εκπαίδευση του προσωπικού της επιβολής του νόμου για την επιβολή αυτών των νόμων, υπηρεσίες νομικής βοήθειας για γυναίκες, εκστρατείες ευαισθητοποίησης της κοινότητας για την αλλαγή των κανόνων και των στάσεων σχετικά με την βία κατά των γυναικών και προγράμματα γυναικείας οικονομικής ενδυνάμωσης. Το γραφείο αυτό, ωστόσο, εξακολουθεί να λειτουργεί χωρίς τον διορισμό ενός πρέσβη ειδικών αρμοδιοτήτων, και πρέπει να υπάρχει ένας πρεσβευτής υψηλού προφίλ για να προωθήσει σθεναρά την ατζέντα.

Επιπλέον, η διοίκηση Trump πρέπει να αυξήσει την χρηματοδότηση για την πρόληψη της ενδοοικογενειακής βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών παγκοσμίως. Το οικονομικό έτος 2018, το αίτημα του προϋπολογισμού εξωτερικής βοήθειας [10] περιλάμβανε περίπου 102 εκατομμύρια δολάρια για προγράμματα ανά τον κόσμο σχετικά με την βία με βάση το φύλο, ποσό χαμηλότερο από την χρηματοδότηση του οικονομικού έτους 2017, ύψους περίπου 157 εκατομμυρίων δολαρίων. Δεδομένης της εκπληκτικής κλίμακας της βίας κατά των γυναικών παγκοσμίως, ο αριθμός αυτός πρέπει να αυξηθεί και όχι να μειωθεί.

Τέλος, οι ακτιβιστές των δικαιωμάτων των γυναικών μπορούν οι ίδιοι να κάνουν περισσότερα για να εξασφαλίσουν ότι η ενδοοικογενειακή βία έχει αποκτήσει προτεραιότητα στους υπεύθυνους υλοποίησης της ατζέντας για τις γυναίκες, την ειρήνη και την ασφάλεια, καθώς και στις συζητήσεις για την διεθνή ασφάλεια γενικότερα. Αυτό σημαίνει άρνηση αποδοχής οποιασδήποτε τεχνητής διάκρισης ανάμεσα στην ενδοοικογενειακή βία και άλλες μορφές βίας που χαρακτηρίζονται ως πολιτικές ή συσχετιζόμενες με συγκρούσεις -μια διάκριση που έχει ως αποτέλεσμα την προνομιακή αντίληψη για ορισμένους τύπους θυμάτων έναντι άλλων. Οποιαδήποτε συζήτηση για την ειρήνη και την ασφάλεια πρέπει να αρχίζει να λογαριάζει την ασφάλεια των γυναικών στα σπίτια τους˙ δεν αρκεί να συμπεριληφθούν οι γυναίκες στο τραπέζι της επίλυσης των συγκρούσεων εάν η ατζέντα εξακολουθεί να εξαιρεί την βία που διαπράττει το στενό περιβάλλον.

Η 25η Νοεμβρίου σηματοδότησε την έναρξη των 16 ημερών του «Ακτιβισμού Ενάντια στην Βία που Βασίζεται στο Φύλο» (Activism Against Gender-Based Violence), που ξεκίνησε το 1991 από το πρώτο Ινστιτούτο Παγκόσμιας Ηγεσίας των Γυναικών (Women’s Global Leadership Institute) για να δώσει έμφαση στα δικαιώματα των γυναικών ως ανθρώπινα δικαιώματα. Της φετινής εκστρατείας προηγήθηκε μια συρροή γεγονότων στις Ηνωμένες Πολιτείες που κατέδειξαν τις διαρκείς προκλήσεις της παρενόχλησης, της κακοποίησης και της βίας κατά των γυναικών. Το θέμα των φετινών δραστηριοτήτων, «Μην Αφήνετε Κανέναν Πίσω: Τέλος στην Βία κατά των Γυναικών και των Κοριτσιών» (Leave No One Behind: End Violence Against Women and Girls), ενισχύει την δέσμευση της διεθνούς κοινότητας να προσεγγίσει τις πιο περιθωριοποιημένες γυναίκες και κορίτσια. Είναι μια φιλόδοξη ατζέντα, και μια [ατζέντα] που θα επιτευχθεί μόνο εάν η βία στο σπίτι αντιμετωπίζεται με την σοβαρότητα που απαιτεί η συχνότητά της.

Copyright © 2017 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/world/2017-11-28/violence-agains...

Σύνδεσμοι:
[1] https://www.foreignaffairs.com/articles/2016-07-26/developments-gender-gap
[2] https://www.cfr.org/blog/three-things-know-women-peace-and-security-act-...
[3] http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs239/en/
[4] http://www.sexualviolencedata.org/dataset/
[5] http://campuspress.yale.edu/elisabethwood/files/2011/10/wood-IRRC-2015-c...
[6] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5460397/
[7] https://everytownresearch.org/reports/mass-shootings-analysis/#foot_note_7
[8] https://cup.columbia.edu/book/sex-and-world-peace/9780231131827
[9] https://www.state.gov/documents/organization/258703.pdf
[10] https://www.usaid.gov/results-and-data/budget-spending/congressional-bud...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition