Αυτά που γνωρίζουμε για τα πυρηνικά όπλα της Βόρειας Κορέας | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Αυτά που γνωρίζουμε για τα πυρηνικά όπλα της Βόρειας Κορέας

Και εκείνα που δεν γνωρίζουμε ακόμα

Τον Ιανουάριο του 2004, ο διευθυντής του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών Υγείας Yongbyon της Βορείου Κορέας, μου έδωσε ένα σφραγισμένο γυάλινο βάζο που περιείχε μέταλλο πλουτωνίου, σε μια προσπάθεια να με πείσει ότι η χώρα του διέθετε ένα πυρηνικό αποτρεπτικό. Για να τονίσει το ίδιο, την περασμένη εβδομάδα, η Πιονγκγιάνγκ [1] εκτόξευσε έναν πύραυλο 2.800 μίλια στο διάστημα και δήλωσε ότι διέθετε έναν πύραυλο με πυρηνική κεφαλή που θα μπορούσε να φτάσει σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες. Έχει όντως φτάσει τόσο μακριά το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας; [2]

Καθώς η παγκόσμια ανησυχία για την Βόρεια Κορέα αυξάνεται και ο λεκτικός πόλεμος μεταξύ του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, και του ηγέτη της Βόρειας Κορέας, Kim Jong Un, κλιμακώνεται, είναι πιο σημαντικό από ποτέ να είμαστε ακριβείς για όσα γνωρίζουμε (και για όσα δεν γνωρίζουμε) για το πρόγραμμα της Πιονγκγιάνγκ σχετικά με τα πυρηνικά όπλα και τα συστήματα μεταφοράς τους. Το 2004, τίποτα από αυτά που είδα στην επίσκεψή μου δεν με έπειθε ότι η Πιονγκγιάνγκ θα μπορούσε να κατασκευάσει μια βόμβα και να την χρησιμοποιήσει. Ωστόσο, πιο πρόσφατες επισκέψεις, μαζί με διάφορα είδη αναλύσεων από ανοικτές πηγές, δεν αφήνουν καμία αμφιβολία για την εντυπωσιακή πρόοδο της Βόρειας Κορέας [3] στην παραγωγή [πυρηνικών] καυσίμων για βόμβες, στην κατασκευή ισχυρών πυρηνικών συσκευών και τις δοκιμές εκτόξευσης μιας μεγάλης ποικιλίας πυραύλων –και τις αποφασιστικές της προσπάθειες να ενώσει και τα τρία σε έναν πύραυλο με πυρηνική κεφαλή.

07122017-1.jpg

Ο ηγέτης της Βόρειας Κορέας, Kim Jong Un, παρακολουθεί την εκτόξευση ενός πυραύλου Hwasong-12 σε αυτή την αχρονολόγητη φωτογραφία που δημοσιοποίησε το Βορειοκορεατικό Κεντρικό Πρακτορείο Ειδήσεων (KCNA) τον Σεπτέμβριο του 2017. REUTERS
--------------------------------------------------------------------

Η εκτεταμένη εμπειρία με πυραύλους μικρότερης εμβέλειας και τα 11 χρόνια πυρηνικών δοκιμών πιθανότατα επέτρεψαν στην Βόρεια Κορέα να τοποθετήσει μια πυρηνική κεφαλή σε πυραύλους που μπορούν να φτάσουν σε όλη τη Νότια Κορέα και την Ιαπωνία. Αυτή η ικανότητα, μαζί με τη μαζική δύναμη πυρός πυροβολικού που στοχεύει την Σεούλ, θα πρέπει να είναι αρκετή για να αποτρέψει την Ουάσινγκτον. Σύμφωνα με την εκτίμησή μου, ωστόσο, η Βόρεια Κορέα θα χρειαστεί τουλάχιστον δύο ακόμη χρόνια και αρκετές ακόμα πυραυλικές και πυρηνικές δοκιμές προτού μπορέσει να χτυπήσει την ηπειρωτική χώρα των ΗΠΑ.

ΤΙ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ

Ένα αξιόπιστο πυρηνικό αποτρεπτικό μέσο δεν απαιτεί μόνο καύσιμα για μια πυρηνική βόμβα αλλά και την ικανότητα να την οπλίσει (δηλαδή, ο σχεδιασμός και η κατασκευή της βόμβας) και να παρέχει συστήματα παράδοσής της που μπορούν να κατευθύνουν την βόμβα σε έναν στόχο [δηλαδή, πυραύλους]. Απαιτεί επίσης την επίδειξη αυτών των δυνατοτήτων -και της θέλησης να χρησιμοποιηθούν- σε έναν αντίπαλο. Μπορεί να υπάρχουν ελάχιστες αμφιβολίες για την προθυμία του Κιμ να χρησιμοποιήσει ένα πυρηνικό όπλο, αν το απαιτούσε η κατάσταση. Όμως, η αξιολόγηση ακριβώς των δυνατοτήτων που έχει ήταν μια μεγαλύτερη πρόκληση, ακόμη και για την κυβέρνηση των ΗΠΑ.

Η Πιονγκγιάνγκ βοήθησε συχνά αυτές τις προσπάθειες, επιτρέποντας ματιές στα βασικά στοιχεία που διαθέτει. Έχει χτίσει μεγάλο μέρος του πυρηνικού και πυραυλικού συγκροτήματός της σε πλήρη θέα των δορυφόρων και δημοσιοποιεί τακτικά οπτικό υλικό από τις επιθεωρήσεις των όπλων και των εγκαταστάσεων από τους ηγέτες της. Έχει επίσης επιτρέψει σε ξένους, μη κυβερνητικούς ειδικούς να επισκεφθούν αυτές τις εγκαταστάσεις. Η εκτίμησή μου για τις ικανότητες της Βόρειας Κορέας βασίζεται στις δικές μου επτά επισκέψεις και στην συνεχή ανάλυση όλων των πληροφοριών από ανοιχτές πηγές.

Υπάρχουν δύο βασικοί τύποι πυρηνικού καυσίμου: Το πλουτώνιο, το οποίο παράγεται σε αντιδραστήρες, και το ουράνιο, το οποίο εμπλουτίζεται σε βαθμό όπλου σε φυγοκεντρητές. Το απόθεμα πλουτωνίου της Βόρειας Κορέας μπορεί να εκτιμηθεί με μεγάλη βεβαιότητα, επειδή οι λεπτομέρειες σχεδιασμού του αντιδραστήρα 5-μεγαβάτ του Yongbyon είναι γνωστές και η λειτουργία του παρακολουθείται εύκολα με εμπορικές δορυφορικές εικόνες. Διεθνείς ομάδες έχουν επιθεωρήσει το συγκρότημα αντιδραστήρων της Βόρειας Κορέας σε εποχές διπλωματίας, και εγώ επισκέφθηκα τις εγκαταστάσεις πλουτωνίου και συνάντησα το ικανό τεχνικό προσωπικό του Yongbyon αρκετές φορές. Εκτιμώ ότι η Βόρεια Κορέα έχει 20 έως 40 κιλά πλουτωνίου, επαρκές για τέσσερις έως οκτώ βόμβες.

Οι εκτιμήσεις σχετικά με το ουράνιο υψηλού εμπλουτισμού είναι πολύ λιγότερο βέβαιες. Οι εγκαταστάσεις φυγοκέντρησης είναι σχεδόν αδύνατο να εντοπιστούν από μακριά. Ωστόσο, τον Νοέμβριο του 2010, κατά την διάρκεια της τελευταίας επίσκεψής μου, η Βόρεια Κορέα μού επέτρεψε να δω τη νεοσυσταθείσα σύγχρονη μονάδα φυγοκέντρησης που διαθέτει. (Εξ όσων γνωρίζω, κανένας ξένος εκτός από αυτούς της μικρής ομάδας μας του Πανεπιστημίου Στάνφορντ δεν έχει δει αυτήν ή οποιαδήποτε άλλη βορειοκορεατική εγκατάσταση φυγοκέντρησης). Με βάση την επίσκεψη αυτή, τις δορυφορικές εικόνες και την πιθανολογική ανάλυση για την εισαγωγή και παραγωγή βασικών υλικών και εξαρτημάτων, εκτιμώ ότι η Βόρειος Κορέα έχει 250-500 κιλά ουρανίου υψηλού εμπλουτισμού -επαρκές για περίπου 12 έως 24 επιπλέον πυρηνικά όπλα. (Αυτό προϋποθέτει την ύπαρξη μιας ή περισσοτέρων μυστικών εγκαταστάσεων φυγοκεντρητών, που είναι απαραίτητες για την δοκιμή της τεχνολογίας πριν την ανάπτυξη της εγκατάστασης μεγάλης κλίμακας που είδα).

Η Βόρεια Κορέα έχει επίσης την ικανότητα να παράγει μικρό αριθμό βομβών υδρογόνου. Αυτές απαιτούν βαριές μορφές υδρογόνου -δευτέριο και τρίτιο- για το στάδιο σύντηξης της συσκευής, η οποία ενεργοποιείται από βόμβα σχάσης πλουτωνίου ή ουρανίου. Η Βόρεια Κορέα έχει επιδείξει την ικανότητα παραγωγής δευτέριου και τριτίου, καθώς και μια ένωση λιθίου, το δευτερίδιο λιθίου-6, που μπορεί να παράγει τρίτιο in situ [στμ: επί τόπου] στο στάδιο σύντηξης της έκρηξης βόμβας υδρογόνου.

Η ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΜΙΑΣ ΒΟΡΕΙΟΚΟΡΕΑΤΙΚΗΣ ΒΟΜΒΑΣ

Από το 2006, η Βόρεια Κορέα πραγματοποίησε έξι υπόγειες πυρηνικές δοκιμές. Οι σεισμογράφοι σε όλο τον κόσμο έχουν καταγράψει τις δονήσεις, επιτρέποντας εκτιμήσεις της πιθανής εκρηκτικής ισχύος κάθε βόμβας. Δύο από τις πιο πρόσφατες δοκιμές, το 2016, είχαν καταστροφική ισχύ 10-25 χιλιοτόνους, ισοδύναμη με τις βόμβες που κατέστρεψαν την Χιροσίμα και το Ναγκασάκι. Η έκτη δοκιμή, στις 13 Σεπτεμβρίου 2017, ήταν 10 φορές ισχυρότερη, με πιθανή εκρηκτική δύναμη 200-250 χιλιοτόνων - γεγονός που υποδηλώνει την επιτυχή έκρηξη μιας βόμβας υδρογόνου δύο σταδίων. (Οι ισχυρισμοί της Πιονγκγιάνγκ ότι η τέταρτη δοκιμή της, τον Ιανουάριο του 2016, ήταν μια βόμβα υδρογόνου, δεν φαινόταν αξιόπιστη την εποχή εκείνη). Λίγες ώρες νωρίτερα, η κυβέρνηση είχε δημοσιοποιήσει φωτογραφίες του Κιμ με μια μακέτα μιας τέτοιας συσκευής. Παρόλο που τα σχέδια αυτά θεωρούνται γενικά ως ένα από τα πιο καλά κρυμμένα μυστικά της κυβέρνησης, η Βόρεια Κορέα τα έχει δημοσιοποιήσει πολλές φορές.

Αυτή η καταγραφή των δοκιμών καταδεικνύει με απόλυτο τρόπο ότι η Βόρεια Κορέα μπορεί να κατασκευάσει πυρηνικές συσκευές με την ισχύ των βόμβων σχάσης που κατέστρεψαν την Χιροσίμα και το Ναγκασάκι, καθώς και βόμβες με την καταστροφική δύναμη των σύγχρονων βόμβων υδρογόνου. Λαμβάνοντας υπόψη αυτές τις επιδόσεις και τις εκτιμήσεις των αποθεμάτων πυρηνικών υλικών, εκτιμώ ότι το ανώτατο φάσμα των αποθεμάτων πυρηνικών υλικών είναι επαρκές για περίπου 25-30 πυρηνικά όπλα, με ετήσιο ρυθμό παραγωγής από 6 έως 7. (Ο David Albright του Ινστιτούτου Επιστήμης και Διεθνούς Ασφάλειας έχει καταλήξει σε παρόμοια εκτίμηση: 15 έως 34 όπλα και ετήσια παραγωγή 3 έως 5). Η αξιολόγηση αυτή είναι χαμηλότερη από την εκτίμηση που διέρρευσε από την αμερικανική υπηρεσία πληροφοριών περί 60 όπλων.

07122017-2.jpg

Στιγμιότυπο από την δοκιμή του νεοκατασκευασθέντος διηπειρωτικού βαλλιστικού πυραύλου Hwasong-15, που εκτοξεύθηκε με επιτυχία, εμφανίζεται σε αυτή την αχρονολόγητη φωτογραφία που κυκλοφόρησε από το Βορειοκορεατικό Κεντρικό Πρακτορείο Ειδήσεων (KCNA) στην Πιονγκγιάνγκ, τον Νοέμβριο του 2017. REUTERS
------------------------------------------------------------

ΟΙ ΠΥΡΑΥΛΟΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ

Είναι ένα άλλο ερώτημα εάν αυτά τα όπλα είναι αρκετά μικρά ώστε να ταιριάζουν σε βλήματα μικρού και μεγάλου βεληνεκούς. (Οι επίσημες φωτογραφίες των πυρηνικών συσκευών είναι στρατηγικά τοποθετημένες μπροστά από σχεδιαγράμματα οχημάτων επανεισόδου, αλλά δεν υπάρχει τρόπος να βεβαιωθούμε ότι οι φωτογραφημένες συσκευές είναι όντως όμοιες με αυτές που δοκιμάστηκαν, ανεξάρτητα από τους ισχυρισμούς της Πιονγκγιάνγκ). Για πολλά χρόνια, το πυραυλικό πρόγραμμα της Βόρειας Κορέας φαινόταν να υστερεί πολύ πίσω από τις πυρηνικές της προόδους. Παρόλο που η απόκτηση και ανάπτυξη πυραύλων μικρής εμβέλειας χρονολογείται από τα μέσα της δεκαετίας του 1980, η εργασία σε συστήματα μεγαλύτερης εμβέλειας άρχισε να επιταχύνεται μόλις πρόσφατα. Τα τελευταία δύο χρόνια, η Βόρεια Κορέα έχει δοκιμάσει περισσότερους από 40 πυραύλους, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν μεσαίας ή μεγάλης εμβέλειας.

Σήμερα, οι δοκιμές πυραύλων είναι το πιο εμφανές τμήμα της βορειοκορεατικής επιδίωξης για πυρηνικά όπλα. Οι επιτυχημένες εκτοξεύσεις γίνονται εύκολα αντιληπτές από διεθνείς παρατηρητές και εμφανίζονται σε επίσημες φωτογραφίες και βίντεο της Βόρειας Κορέας, πολλά από τα οποία δείχνουν τον Kim Jong Un, παρόντα και έχοντα τον έλεγχο. Τον Ιούλιο του 2017, η Βόρεια Κορέα ξεπέρασε ένα σημαντικό ορόσημο με την δοκιμή δύο πυραύλων Hwasong14 -διηπειρωτικών βαλλιστικών πυραύλων (intercontinental ballistic missile ή ICBM) που έχουν εμβέλεια μεγαλύτερη των 3.400 μιλίων. Την περασμένη εβδομάδα, δοκίμασε έναν ακόμα πιο ισχυρό πύραυλο, τον Hwasong-15, με εκτιμώμενη εμβέλεια 8.000 μιλίων, ικανό να φτάσει σε ολόκληρη την ηπειρωτική Αμερική. Τέτοιες δοκιμές έχουν συνοδευτεί από διαφοροποίηση των πυραύλων της Βόρειας Κορέας, επιτρέποντάς της να προχωρά προς τον δεδηλωμένο στόχο να εκτοξεύει πυραύλους ανά πάσα στιγμή και από οποιοδήποτε μέρος, συμπεριλαμβανομένων των υποβρυχίων.

Μια τέτοια εντυπωσιακή πρόοδος στην παραγωγή καυσίμων, στην κατασκευή συσκευών και στην εκτόξευση ευρείας ποικιλίας πυραύλων, προκαλεί το ερώτημα εάν η Βόρεια Κορέα μπορεί να τα ενώσει όλα μαζί σε ένα ενιαίο πακέτο που να μπορεί να είναι αποτρεπτικό για την Ουάσινγκτον. Την εποχή της επίσκεψής μου το 2004, η ηγεσία στην Πιονγκγιάνγκ πίστευε ότι μια χούφτα πρωτόγονων βομβών ήταν αρκετά αποτρεπτική. Έως το 2009, ένιωθε την ανάγκη να διεξαγάγει μια δεύτερη πυρηνική δοκιμή για να αποδείξει ότι είχε μια λειτουργική βόμβα. Πιο πρόσφατα, επικεντρώθηκε στην πυραυλική παράδοση με αυξανόμενη εμβέλεια. Και φέτος, καθώς η ηγεσία στην Ουάσινγκτον άλλαξε, επικεντρώθηκε σε έναν πιο φιλόδοξο στόχο: Να καταδείξει την ικανότητά της να φτάσει σε ολόκληρες τις Ηνωμένες Πολιτείες με έναν ICBM, ενδεχομένως με κεφαλή βόμβας υδρογόνου.

Υπάρχουν ελάχιστες αμφιβολίες ότι η Βόρεια Κορέα θα μπορούσε να τοποθετήσει μια πυρηνική κεφαλή σε πυραύλους που θα είχαν την δυνατότητα να φτάσουν στη Νότια Κορέα ή την Ιαπωνία. Όμως, οι ICBM απαιτούν μικρότερες και ελαφρύτερες κεφαλές που να είναι παρόλα αυτά αρκετά ανθεκτικές ώστε να επιβιώσουν ολόκληρης της τροχιάς της πτήσης, συμπεριλαμβανομένης της επανεισόδου στην ατμόσφαιρα. Και η απόκτηση αυτής της ικανότητας θα χρειαστεί, κατά την εκτίμησή μου, δοκιμές τουλάχιστον δύο ετών.

ΕΤΟΙΜΟΙ ΓΙΑ ΣΥΝΟΜΙΛΙΕΣ;

Πώς κατάφερε η Βόρεια Κορέα, μια από τις πιο απομονωμένες χώρες του κόσμου, να σημειώσει τέτοια πρόοδο; Είχε κάποια εξωτερική βοήθεια. Αρχίζοντας από την δεκαετία του 1960, η Σοβιετική Ένωση βοήθησε την Πιονγκγιάνγκ να επιδιώξει ειρηνικές εφαρμογές πυρηνικών τεχνολογιών και εκπαίδευσε τους τεχνικούς και τους επιστήμονες της. Μετά το 1991, η συνεργασία με ρωσικά και ενδεχομένως ουκρανικά πυραυλικά εργοστάσια συνεχίστηκε για αρκετό καιρό και η Βόρεια Κορέα επωφελήθηκε επίσης από ένα διάτρητο διεθνές σύστημα ελέγχου εξαγωγών για να αποκτήσει βασικά υλικά για την παραγωγή σχάσιμων υλικών, ιδιαίτερα φυγοκεντρητές αερίων για τον εμπλουτισμό του ουρανίου. Αλλά ως επί το πλείστον, η Πιονγκγιάνγκ έχει κατασκευάσει τις πυρηνικές της εγκαταστάσεις και τις βόμβες από μόνη της. Το πρόγραμμά της είναι πλέον ως επί το πλείστον αυτοδύναμο.

Μετά την πιο πρόσφατη δοκιμή πυραύλων, η Βόρεια Κορέα δήλωσε ότι είχε επιτύχει τον «στόχο της ολοκλήρωσης της ανάπτυξης του οπλικού πυραυλικού συστήματος» που της χρειάζεται για να αποτρέψει την επιθετικότητα των ΗΠΑ. Σε εθνικό επίπεδο, αυτό ήταν ένα σημαντικό ορόσημο, διότι το καθεστώς είχε δηλώσει το 2013 ότι θα αναπτύξει πυρηνικό αποτρεπτικό παράγοντα, οπότε μπορεί να επικεντρωθεί στην οικονομική ανάπτυξη. Με αυτό το επίτευγμα, θα είναι έτοιμος ο Kim να εμπλακεί σε διπλωματία με την Ουάσινγκτον; Παρόλο που χρειάζεται περισσότερος χρόνος για να απειλήσει αξιόπιστα ολόκληρη την ηπειρωτική Αμερική, το γεγονός ότι ο Kim μπορεί να προκαλέσει τεράστιες ζημιές στους συμμάχους των Αμερικανών και σε αμερικανικές βάσεις στην Ασία, μπορεί να του δώσει αρκετή ασφάλεια για να ξεκινήσει διάλογο σε μια προσπάθεια να μειώσει τις τρέχουσες εντάσεις και να διαλύσει παρεξηγήσεις που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε πόλεμο.

Η Ουάσινγκτον πρέπει να είναι έτοιμη να ανταποκριθεί -ή εάν είναι απαραίτητο, να ξεκινήσει την συζήτηση. Οι συνομιλίες δεν θα αποτελούσαν ανταμοιβή ή παραχώρηση ή σήμα αποδοχής από την ΗΠΑ μιας πυρηνικά οπλισμένης Βόρειας Κορέας. Αντίθετα, θα ήταν ένα πρώτο βήμα προς τη μείωση των κινδύνων πυρηνικής καταστροφής και την καλύτερη κατανόηση της άλλης πλευράς. Τελικά, η κατανόηση αυτή μπορεί να συμβάλει στην ενημέρωση μιας διαπραγματεύσιμης στρατηγικής για την παύση, την αναστροφή και τελικά την εξάλειψη του πυρηνικού προγράμματος της Βόρειας Κορέας.

Copyright © 2017 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/north-korea/2017-12-04/what-we-r...

Σύνδεσμοι:
[1] https://www.foreignaffairs.com/articles/north-korea/2017-04-17/getting-t...
[2] https://www.foreignaffairs.com/articles/north-korea/2017-09-10/korean-mi...
[3] https://www.foreignaffairs.com/audios/2017-08-10/what-us-can-do-about-no...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition