Τι φοβάται ο Xi Jinping; | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Τι φοβάται ο Xi Jinping;

Το καθεστώς της Κίνας είναι λιγότερο ασφαλές από όσο φαίνεται
Περίληψη: 

Αργά ή γρήγορα, με κάποιο τρόπο, με Trump ή χωρίς, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα προσπαθήσουν να σταματήσουν την άνοδο της Κίνας. Στα μάτια τους, οι επόμενες τελικές δεκαετίες της προσπάθειας προς το εθνικό μεγαλείο (η ημερομηνία στόχος του Xi είναι το 2049) είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες.

Ο ANDREW J. NATHAN είναι καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια και συν-συγγραφέας, με τον Andrew Scobell, του βιβλίου με τίτλο China’s Search for Security.

Τι φοβάται ο Xi Jinping; Επί πολλά χρόνια που προηγήθηκαν του φετινού 19ου Συνέδριου του Κόμματος στο Πεκίνο, η κυβέρνησή του αυξάνει την πίεση σε δικηγόρους, ακαδημαϊκούς, ακτιβιστές της κοινωνίας των πολιτών και δημόσιους διανοούμενους. Έχει εντείνει τον έλεγχο [1] στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, ενώ αυξάνει την προπαγάνδα σχετικά με την λαμπρότητα της ηγεσίας του Xi και απαιτεί ολοένα και πιο έντονη νομιμοφροσύνη από τα μέλη του κόμματος και τους γραφειοκράτες. Η εκστρατεία της κατά της διαφθοράς συνέχισε να εξαλείφει αξιωματούχους υψηλού επιπέδου που έδειξαν ανεπαρκή προσωπική πίστη στον Xi [2].

Η πιο εντυπωσιακή πρόσφατη υπόθεση ήταν, τον Σεπτέμβριο, η πτώση του Sun Zhengcai, μέλους του Πολιτικού Γραφείου και γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος της νοτιοδυτικής μεγαλούπολης Chongqing. Όπως όλοι οι εκκαθαρισμένοι αξιωματούχοι, ο Sun καταγγέλθηκε για δωροδοκία, σεξουαλική ελευθεριότητα και άλλα εγκλήματα –κατηγορίες απέναντι στις οποίες σχεδόν κάθε συναδέλφός του είναι ευάλωτος- αλλά το πιθανό πραγματικό του έγκλημα ήταν ότι απέτυχε να καταβάλει αρκετές προσπάθειες για να προωθήσει την δημοτικότητα του Xi στην Chongqing, όπου ο πρώην αντίπαλος του Xi, ο Bo Xilai, λέγεται ότι παραμένει πιο δημοφιλής από τον Xi, ακόμα και πέντε χρόνια μετά από την θεαματική πτώση του από την εξουσία. Ο Sun αντικαταστάθηκε ως γραμματέας του κόμματος αυτής της πόλης από τον πιο ένθερμο από τους πιστούς του Xi, τον Chen Min'er, του οποίου πρωταρχικός στόχος θα είναι να εξαλείψει την κληρονομιά του Bo από την Chongqing.

10122017-1.jpg

Ο πρόεδρος της Κίνας, Xi Jinping, σε τελετή υποδοχής έξω από τη Μεγάλη Αίθουσα του Λαού, στο Πεκίνο, στις 14 Οκτωβρίου 2015. JASON LEE / REUTERS
-------------------------------------------------------------------------

Στο συνέδριο του κόμματος, ο Xi [3] γέμισε την Κεντρική Επιτροπή και τα δύο ανώτερα όργανά της, την Πολιτική Γραμματεία και τη Μόνιμη Επιτροπή του Πολιτικού Γραφείου με πιστούς ακολούθους του [4]. Δεκαπέντε από τα 25 μέλη του Πολιτικού Γραφείου έχουν ιστορία με τον Xi που χρονολογείται από την πρώιμη υπηρεσία του στις επαρχίες Fujian και Zhejiang (ή ακόμη και, σε μια περίπτωση, στις μέρες του ως «εκπαιδευόμενου νέου» στο Shaanxi κατά την διάρκεια της Πολιτιστικής Επανάστασης). Τα άλλα δέκα μέλη περιλαμβάνουν τεχνοκράτες, μια γυναίκα για να υπάρχει γυναικεία εκπροσώπηση, και τους συνήθεις δύο αξιωματικούς του στρατού, οι οποίοι οφείλουν τις προαγωγές τους στον Xi -κανείς τους δεν αντιπροσώπευε μια σημαντική πολιτική πρόκληση. Και κανένα από τα επτά μέλη της μόνιμης επιτροπής δεν έχει τον βαθμό και την ηλικία για να διαδεχθεί τον Xi, κάτι που σηματοδοτεί ότι σκοπεύει να θητεύσει περισσότερο από τις συνήθεις δύο πενταετείς θητείες ως γενικός γραμματέας. Η ενσωμάτωση μιας νέας καθοδηγητικής ιδεολογίας στο σύνταγμα του κόμματος, που ονομάζεται «Η σκέψη του Xi Jinping [5] για τον Σοσιαλισμό με Κινεζικά Χαρακτηριστικά για μια Νέα Εποχή», υποδηλώνει ότι ακόμη και αν τελικά ο Xi αποχωρήσει, προτίθεται να εξακολουθεί να κυριαρχεί [1].

Ο απολογισμός του Xi στο συνέδριο -μια τρεισήμισι ωρών απαγγελία συνθήματος μετά από σύνθημα, χωρίς καμία εξήγηση για το τι σημαίνει οποιοδήποτε από αυτά- καυχιόταν ότι οι κομματικοί και κυβερνητικοί αξιωματούχοι θα προάγονται με βάση την απόδοσή τους. Αλλά χαρακτήρισε την απόδοση ως «να ακολουθούν την ηγεσία του πυρήνα [δηλαδή, τον Xi], διατηρώντας την ευθυγράμμιση με την κεντρική ηγεσία του κόμματος [τον Xi]» και «υπερασπιζόμενοι την εξουσία της Κεντρικής Επιτροπής [τον Xi]». Ο Xi έχει επαναπροσδιορίσει την αξιοκρατία ως «ακολουθοκρατία». Στις συνεδριάσεις των υπο-ομάδων κατά την διάρκεια του συνεδρίου, οι αξιωματούχοι ανταγωνίζονταν για να φτάσουν σε νέα επίπεδα ζήλου ώστε να επαινέσουν την ηγεσία του Xi.

Γιατί αυτή η έντονη συγκέντρωση εξουσίας και η έμφαση στην υπακοή; Ο Xi υποστήριξε ότι η Κίνα βρίσκεται στα πρόθυρα να επιτύχει το μεγάλο όνειρό της για εθνική ανανέωση. Αλλά πολλές από τις κινήσεις που έχουν εκληφθεί ως σημάδια της δύναμής του είναι επίσης αποδείξεις του άγχους του. Όπως ο ίδιος ο Xi το έθεσε στην ομιλία του στο συνέδριο, «Οι προοπτικές είναι λαμπρές αλλά οι προκλήσεις είναι σοβαρές».

ΟΙ ΠΙΟ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΕΣ ΔΕΚΑΕΤΙΕΣ

Η πρώτη πρόκληση είναι η αντίσταση στην άνοδο της Κίνας που προβλέπει το Πεκίνο από την Ουάσινγκτον. Οι Κινέζοι στρατηγιστές εμμένουν ευρέως στην ρεαλιστική σκέψη που συνδέεται με τον John Mearsheimer και τον Graham Allison [6], σύμφωνα με την οποία μια κυρίαρχη δύναμη αναμένεται να αντισταθεί στην εμφάνιση ενός ομότιμου ανταγωνιστή. Πριν από δέκα χρόνια, όταν ήταν ακόμη προφανής επίγονος και δεν ήταν ακόμη γενικός γραμματέας, ο Xi διατύπωσε την θεωρία ενός «νέου είδους σχέσεων των μεγάλων δυνάμεων», με την ελπίδα να πείσει τους Αμερικανούς ιθύνοντες να συμβιβαστούν με αυτό που η Κίνα χαρακτήρισε ως τα «ζωτικά της συμφέροντα». Ωστόσο, υπό τον πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα και την υπουργό Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον, η Ουάσινγκτον ακολούθησε την «στροφή προς την Ασία» [7], που περιελάμβανε πολιτικές όπως η διαπραγμάτευση της εμπορικής συμφωνίας Trans-Pacific Partnership (TPP), την αναζωογόνηση των στρατιωτικών συμμαχιών στην περιοχή, και την καλλιέργεια αμυντικής συνεργασίας με Ασιάτες εταίρους που δεν ήταν επίσημα σύμμαχοι των ΗΠΑ. Στους ηγέτες της Κίνας, τέτοιες πολιτικές αντιπροσώπευαν μια προσπάθεια να περικοπεί η κινεζική ισχύς και να διαιωνιστεί η κυριαρχία των ΗΠΑ.