Πρώτα η Αίγυπτος | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Πρώτα η Αίγυπτος

Υπό τον Sisi, το Κάιρο παίρνει τον δικό του δρόμο

Η εκστρατεία της Αιγύπτου κατά της Αδελφότητας δεν σταματά στα σύνορα -το Κάιρο θεωρεί την ομάδα ως διακρατική απειλή και έχει επιδιώξει να πιέσει και να αποδυναμώσει ομάδες που εκλαμβάνει ως θυγατρικές της Αδελφότητας στην Λιβύη και στην Λωρίδα της Γάζας. (Οι πρόσφατες κινήσεις της Αιγύπτου για την βελτίωση των δεσμών με την Χαμάς [8], το παλαιστινιακό παρακλάδι της Αδελφότητας, αποτελούν μια σπάνια ρεαλιστική εξαίρεση από την συνήθως αδιάλειπτη εχθρότητά της απέναντι στο πολιτικό Ισλάμ). Η Αίγυπτος ήταν επίσης άκαμπτη στην αντίθεσή της προς την χρήση ισλαμιστών παραστρατιωτικών πληρεξουσίων ως εργαλείο σε οποιαδήποτε από τις συγκρούσεις της περιοχής -ένας αξιωματούχος προειδοποίησε έναν από τους συγγραφείς σε μια συνέντευξη για τον επικίνδυνο «βάλτο» που θα έφερνε μια τέτοια προσέγγιση στην Συρία. Αυτός ο αντι-ισλαμισμός οδήγησε την Αίγυπτο να ευθυγραμμιστεί ήσυχα [9] με την κυβέρνηση του προέδρου Bashar al-Assad και τους Ρώσους υποστηρικτές του -οι οποίοι μοιράζονται την σκοτεινή άποψη της Αιγύπτου για τον σουνιτικό ισλαμισμό και την πίστη στην σταθερότητα μέσω της κυριαρχικής καταπίεσης- αντί με τις υπό σαουδική ηγεσία προσπάθειες να καλλιεργηθούν δυνάμεις ανταρτών και να ανατραπεί ο Assad.

Η δεύτερη, σχετική δέσμευση της Αιγύπτου του Σίσι είναι μια προσκόλληση στην προερχόμενη από την κρατική κυριαρχία σταθερότητα. Καθώς οι γείτονές της παρεμβαίνουν για να επαναδιαμορφώσουν την περιοχή κατά μήκος σεχταριστικών ή ισλαμικών γραμμών, η Αίγυπτος έχει αναδειχθεί ως ίσως ο πιο εξέχων παίκτης του status quo στη Μέση Ανατολή. Οι πρώτες ενδείξεις αυτής της προσέγγισης θα μπορούσαν να εντοπιστούν στις συναλλαγές της Αιγύπτου με το Ιράκ κατά την άνοδο του Ισλαμικού Κράτους, όταν ο Σίσι υποστήριξε δημοσίως [10] τον Σιίτη πρωθυπουργό του Ιράκ, Νούρι αλ Μαλίκι. Η στάση της Αιγύπτου είναι ακόμα πιο αξιοσημείωτη δεδομένης της εμφάνισης της Σαουδικής Αραβίας ως απρόβλεπτης ρεβιζιονιστικής δύναμης, όπως φαίνεται στον Λίβανο, την Συρία και την Υεμένη. Ο ρεβιζιονισμός της εξωτερικής πολιτικής του βασιλείου ήταν ως επί το πλείστον στην υπηρεσία της αντιπαλότητάς του με το Ιράν, όμως η Αίγυπτος αρνήθηκε να ακολουθήσει την σκληρή γραμμή της Σαουδικής Αραβίας, αποφεύγοντας οτιδήποτε περισσότερο από τα τυπικά αντι-ιρανικά αισθήματα και αντιστεκόμενη στην θρησκευτική πόλωση που αποσταθεροποίησε την περιοχή τα τελευταία χρόνια. Η Αίγυπτος ούτε έχει επιλύσει τις μακροχρόνιες εντάσεις της με το Ιράν ούτε έχει αποκαταστήσει πλήρεις διπλωματικές σχέσεις. Απλώς αρνήθηκε να διολισθήσει σε περιφερειακές συγκρούσεις.

10012018-2.jpg

Αιγύπτιοι στρατιώτες στο τζαμί al-Rawdah στην Bir al-Abed, τον Δεκέμβριο του 2017. MOHAMED ABD EL GHANY / REUTERS
--------------------------------------------------------------------

Πάντως, στην ιεραρχία των συμφερόντων της εξωτερικής πολιτικής της, η προσκόλληση της Αιγύπτου στην κρατική κυριαρχία παραμένει δευτερεύουσα ως προς την αντι-ισλαμική ατζέντα της. Όταν αυτές οι αρχές βρίσκονται σε άμεση σύγκρουση, ο αντι-ισλαμισμός εξακολουθεί να υπερτερεί έναντι όλων των άλλων ζητημάτων. Αυτό είναι εμφανές τόσο στην συνεχιζόμενη κρίση με το Κατάρ (του οποίου οι κυρίαρχοι ηγέτες αντιμετωπίζουν σήμερα ένα υπό σαουδική ηγεσία και αιγυπτιακή υποστήριξη εμπάργκο οφειλόμενο κυρίως στην υποστήριξή του προς τους ισλαμιστές κατά το παρελθόν) και στο χάος της πολύπλευρης σύγκρουσης της Λιβύης (όπου ο επιλεχθείς εταίρος της Αιγύπτου στο να ασφαλίσει την πορώδη δυτική πλευρά της, ο στρατηγός Hafter, διεξάγει τον δικό του υπαρξιακό πόλεμο εναντίον των ισλαμιστών και κάποτε δήλωσε ότι «η Λιβύη χρειάζεται έναν Σίσι»).

Ο ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΜΕΝΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΑΙΓΥΠΤΟΥ

Η τρίτη και η τελική δέσμευση πίσω από την καινοφανή θεληματικότητα και ανεξαρτησία της Αιγύπτου είναι ένας αναδυόμενος εθνικισμός [11] που επιδιώκει να αποκαταστήσει την χώρα σε ό, τι υποδηλώνει η ιστορία και η ματαιοδοξία της ότι είναι ο δικαιολογημένος ρόλος της στην περιοχή. Παρόλο που αυτό χτύπησε μερικές φορές στον σοβινισμό, όπως φάνηκε με τις αντι-αμερικανικές θεωρίες συνωμοσίας και τις υποψίες περί αλλοδαπών που κυριαρχούν στον αιγυπτιακό Τύπο, έχει υπογραμμίσει την επιθυμία της Αιγύπτου να αποκτήσει σχέση με τις περιφερειακές υποθέσεις. Έχει επίσης προκαλέσει μια τραχιά καχυποψία, ευκαιριακά τροφοδοτημένη από ορισμένους Αιγύπτιους αξιωματούχους, ότι οι ξένες δυνάμεις δεν επιδιώκουν απλώς να επηρεάσουν την Αίγυπτο αλλά να την κυριαρχήσουν ή να την αποσταθεροποιήσουν. Αυτό έχει προσβάλει τους πιο γενναιόδωρους ευεργέτες της Αιγύπτου, οδηγώντας σε σοβαρές διπλωματικές εντάσεις όχι μόνο με τις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά και με την Ιταλία, την Ρωσία, την Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.