Το κλειδί της πολιτικής μακροζωίας του Evo Morales | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το κλειδί της πολιτικής μακροζωίας του Evo Morales

Γιατί έχει επιβιώσει στην προεδρία περισσότερο από άλλους αριστερούς Λατινοαμερικάνους ηγέτες

Με αυτή την διατήρηση ισχύος και σταθερότητας, ο Μοράλες βρίσκεται τελείως αντίθετα με άλλους αριστερούς ηγέτες στην περιοχή. Οι πρόεδροι Chávez και Nicolás Maduro κράτησαν την εξουσία με την προσφυγή στον αυταρχισμό. Σε άλλες περιπτώσεις, η αριστερά απέτυχε με διάφορους τρόπους να κρατήσει τους ψηφοφόρους ενωμένους στις κάλπες. Οι εξαιρέσεις από την τάση αυτή σημειώθηκαν σε χώρες με πολιτική δυναμική παρόμοια με αυτή της Βολιβίας.

Δείτε το Εκουαδόρ (Ισημερινός) και την Ουρουγουάη, όπου οι αριστερές κυβερνήσεις κατάφεραν να παραμείνουν στην εξουσία σε τρεις διαδοχικές εκλογές. Όπως και το MAS στην Βολιβία, τόσο η Συμμαχία PAIS στο Εκουαδόρ όσο και το Ευρύ Μέτωπο στην Ουρουγουάη στερήθηκαν οποιασδήποτε σημαντικής πρόκλησης από την αριστερά και αντιμετωπίζουν συνεχώς μια αδύναμη και διχασμένη αντιπολίτευση. Και οι δύο κυβερνήσεις καυχώνται επίσης για ισχυρές οικονομικές επιδόσεις και δημοφιλείς μεταρρυθμίσεις της κοινωνικής πολιτικής.

Ο Ισημερινός έχει προγράμματα χρηματικών μεταβιβάσεων παρόμοια με εκείνα της Βολιβίας και ένα μη διανεμητικό συνταξιοδοτικό σύστημα που καλύπτει σχεδόν το ίδιο ποσοστό του πληθυσμού με το αντίστοιχο της Βολιβίας. Υπό τον πρώην πρόεδρο Rafael Correa, η κυβέρνηση της Συμμαχίας PAIS κατάφερε να μειώσει τον συντελεστή Gini στο Εκουαδόρ από το 54,3 το 2007 στο 46,5 το 2015, μια σημαντική μείωση της εισοδηματικής ανισότητας.

Και στην Ουρουγουάη, η κυβέρνηση του Ευρέος Μετώπου επεξέτεινε σημαντικά τις μη διανεμητικές συντάξεις και τα οικογενειακά επιδόματα. Δημιούργησε επίσης ένα σύστημα υγειονομικής περίθαλψης μοναδικού πληρωτή, που προχωρεί περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο στην περιοχή στο να δημιουργήσει ισότητα πρόσβασης σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας. Και όπως στην Βολιβία και στον Ισημερινό, η αριστερή κυβέρνηση στην Ουρουγουάη κατόρθωσε να μειώσει τον συντελεστή Gini από το 47,2 το 2005 στο 41,7 το 2015, το χαμηλότερο σε ολόκληρη την Λατινική Αμερική.

Παρά το γεγονός ότι και οι δύο χώρες είδαν μια μείωση της οικονομικής ανάπτυξης τα τελευταία χρόνια -η Ουρουγουάη σημείωσε σημαντική επιβράδυνση το 2015 και το 2016, ενώ η οικονομία του Ισημερινού έμεινε στάσιμη το 2015 και υποχώρησε κατά 1,6% του ΑΕΠ το 2016- κάθε κυβέρνηση, όπως και εκείνη της Βολιβίας, παρέμεινε έντονα αφοσιωμένη στις χωρίς αποκλεισμούς κοινωνικές πολιτικές και στη μείωση των ανισοτήτων. Σε αμφότερες τις χώρες, ωστόσο, υπάρχουν σήματα κινδύνου για την συνέχιση της κυριαρχίας της αριστεράς που δεν υπάρχουν στην Βολιβία. Στον Ισημερινό, ο Correa και ο σημερινός πρόεδρος Lenín Moreno ενεπλάκησαν σε μια πικρή διαμάχη σχετικά με ισχυρισμούς περί διαφθοράς και ελέγχου του κόμματος λίγο μετά την εκλογή του Moreno, με αποτέλεσμα ο Correa να αποστασιοποιηθεί και να δημιουργήσει ένα νέο κόμμα [7], το Revolución Ciudadana, τον Ιανουάριο του 2018. Στην Ουρουγουάη, διάφορες φατρίες του Ευρύτερου Μετώπου αγωνίζονται τώρα για πιθανές προεδρικές υποψηφιότητες για το 2019.

ΠΏΣ ΕΧΑΣΑΝ ΟΙ ΑΡΙΣΤΕΡΕΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΙΣ

Η Αργεντινή, η Βραζιλία και η Χιλή αντιπροσωπεύουν τρεις περιπτώσεις όπου η αριστερά έχασε τον έλεγχο της προεδρίας τα τελευταία χρόνια. Αντίθετα με την Βολιβία, το εξαιρετικά κατακερματισμένο κομματικό σύστημα στην Βραζιλία δεν παρείχε ποτέ στο Εργατικό Κόμμα έναν ασφαλή συνασπισμό στήριξης της πλειοψηφίας, και η απώλεια ελέγχου της προεδρίας δεν ήταν αποτέλεσμα εκλογών αλλά μιας ιδιαίτερα πολιτικοποιημένης διαδικασίας μομφής εναντίον της προέδρου Dilma Rousseff σχετικά με ένα τεράστιο σκάνδαλο διαφθοράς. Η διαδικασία αυτή έληξε με την απομάκρυνσή της, επιτρέποντας στους ηγέτες της αντιπολίτευσης να αναλάβουν την εξουσία.

16022018-2.jpg

Η πρόεδρος της Αργεντινής, Cristina Fernandez de Kirchner, μιλά σε οπαδούς της κατά την διάρκεια μιας διαδήλωσης μπροστά στο Προεδρικό Μέγαρο Casa Rosada στο Μπουένος Άιρες, τον Δεκέμβριο του 2015. ANDRES STAPFF / REUTERS
--------------------------------------------------------------

Τόσο στην Αργεντινή όσο και στην Χιλή, οι διαιρέσεις μέσα στην συμμαχία της αριστεράς και η οικοδόμηση ενός ενωμένου αντιπολιτευτικού μετώπου -με άλλα λόγια, το ακριβώς αντίθετο της κατάστασης στην Βολιβία- διαδραμάτισαν κρίσιμο ρόλο στην απώλεια εξουσίας από την αριστερά σε βασικές εκλογές. Στην Αργεντινή, διασπάσεις στο κόμμα της πρώην προέδρου Κριστίνα Φερνάντες ντε Κίρχνερ, Μέτωπο για τη Νίκη (FPV), είχε ως αποτέλεσμα το 2015 την εκλογή στην προεδρία του Mauricio Macri, του δεξιού ηγέτης ενός νέου κόμματος, της Δημοκρατικής Πρότασης (PRO). Η αποστασία το 2013 του Sergio Massa, ενός πρώην υπουργού υπό την Κίρχνερ, είχε ήδη διαιρέσει τους περονιστές της χώρας. Η διαφωνία γύρω από την υποψηφιότητα του Daniel Scioli ως υποψήφιου του FPV το 2015 πρόσθεσε περαιτέρω εντάσεις. Αντίθετα, η δεξιά δημιούργησε έναν αποτελεσματικό εθνικό συνασπισμό, τον Cambiemos («Ας αλλάξουμε»), ο οποίος ένωσε το PRO, την Ριζοσπαστική Πολιτική Ένωση και την Κοινωνική Συμμαχία ARI. Αν και ο Macri κατέλαβε την δεύτερη θέση στην ψηφοφορία του πρώτου γύρου, με το να ενώσει τα ανόμοια κόμματα της αντιπολίτευσης, εξασφάλισε το 51,34% στον δεύτερο γύρο, κερδίζοντας την προεδρία. Η οικονομική συρρίκνωση κατά 2,5% το 2014 και η επιτάχυνση του πληθωρισμού παρείχαν ένα πλαίσιο για τις διαιρέσεις εντός του FPV και την ικανότητα της αντιπολίτευσης να ενοποιηθεί.