Ένας εμπορικός πόλεμος στους φτωχούς | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ένας εμπορικός πόλεμος στους φτωχούς

Πώς η κατάρρευση του ΠΟΕ θα βλάψει τους πιο αδύνατους

Επιπλέον, τα κόστη θα υπερέβαιναν τις άμεσες απώλειες θέσεων εργασίας και τις αυξήσεις των τιμών των βασικών αγαθών. Το πρώτο θεμελιώδες όφελος που απολαμβάνουν οι φτωχές χώρες από τον ΠΟΕ είναι ότι έχουν σχετικά ισότιμους όρους [4] για να διαπραγματεύονται με ισχυρότερες χώρες. Έξω από τον ΠΟΕ, σε διμερές και περιφερειακό επίπεδο, είναι πολύ πιο εύκολο να εξαναγκαστούν οι [φτωχές] χώρες να αποδεχθούν σκληρούς όρους σε μια εμπορική συμφωνία, όπως μέσω αυστηρών περιβαλλοντικών και εργασιακών προτύπων που θα ήταν σχεδόν αδύνατο να τα καλύψουν. Αντίθετα, το θεσμικό πλαίσιο του ΠΟΕ προσφέρει στις αναπτυσσόμενες χώρες ορισμένα απαραίτητα πλεονεκτήματα. Επισήμως, όλα τα μέλη του ΠΟΕ έχουν από μια ψήφο το καθένα (πολύ διαφορετικά από τις διαδικασίες ψηφοφορίας στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο). Αυτό είναι ένα ισχυρό εργαλείο εξισορρόπησης, το οποίο καθίσταται ακόμη πιο ισχυρό από το γεγονός ότι η βασισμένη στην συναίνεση λήψη αποφάσεων επιτρέπει ακόμη και στον μικρότερο και ασθενέστερο παίκτη την de jure δυνατότητα του βέτο. Ανεπίσημα, το να υπάρχει ένα ακροατήριο στο θεσμικό όργανο και ένας μεγάλος αριθμός εταίρων για συνεργασία, δίνει την δυνατότητα στις φτωχές χώρες να σχηματίσουν συμμαχίες με κράτη που έχουν τις ίδιες απόψεις. Ορισμένοι ισχυροί συνασπισμοί εμφανίστηκαν με την πάροδο των ετών, οι οποίοι επέτρεψαν στις φτωχές και τις μεσαίες χώρες να ενωθούν (μερικές φορές και με τις ανεπτυγμένες χώρες) για να πιέσουν σημαντικά περισσότερο από το βάρος τους στις διαπραγματεύσεις της Ντόχα. Ένα παράδειγμα είναι το G-33. Ξεκίνησε ως ένας συνασπισμός 33 αναπτυσσόμενων χωρών, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας, της Ινδίας, της Ινδονησίας, της Νιγηρίας, του Πακιστάν και άλλων, αλλά σήμερα αποτελείται από 47 μέλη και κατάφερε να αντισταθεί στις προσκλήσεις για μεγαλύτερο άνοιγμα της αγοράς για γεωργικά προϊόντα στις αναπτυσσόμενες οικονομίες. Το G-20, ένας συνασπισμός υπό την ηγεσία της Βραζιλίας, της Κίνας και της Ινδίας κατά την ίδρυσή του, το οποίο περιλαμβάνει τώρα 23 αναπτυσσόμενες χώρες, ζήτησε πιο φιλόδοξο άνοιγμα της αγοράς για γεωργικά προϊόντα στις αγορές των ανεπτυγμένων χωρών. Χωρίς τον ΠΟΕ, οι αναπτυσσόμενες χώρες δεν θα είχαν ούτε τους θεσμικούς κανόνες για να τις προστατεύουν ούτε την υποστήριξη των συνασπισμών για την ενίσχυση της διαπραγματευτικής τους δύναμης.

Το δεύτερο σημαντικό όφελος που αντλούν οι αναπτυσσόμενες χώρες από τον ΠΟΕ είναι ο μηχανισμός επίλυσης διαφορών [1] (Dispute Settlement Mechanism, DSM), ο οποίος επιτρέπει στα μέλη να προσάγουν ένα άλλο μέλος «στο δικαστήριο» για παραβίαση των εμπορικών κανόνων. Σε περίπτωση που εκδοθεί απόφαση, ο ΠΟΕ μπορεί στην συνέχεια να εγκρίνει μέτρα αντιποίνων κατά του αντισυμβαλλομένου. Παρόλο που υπάρχουν αρκετά αποτρεπτικά που θα μπορούσαν να κάνουν τις φτωχές χώρες να διστάζουν να κάνουν χρήση αυτής της διευκόλυνσης (συμπεριλαμβανομένου του γεγονότος ότι η αμφισβήτηση μιας πλούσιας χώρας απαιτεί εκτεταμένη τεχνική και νομική τεχνογνωσία και οι χώρες χαμηλού εισοδήματος μερικές φορές δεν έχουν τους πόρους και την ικανότητα να ξεκινήσουν μια υπόθεση), τα στοιχεία δείχνουν σημαντική μάθηση και αυξανόμενη αποτελεσματικότητα από την πλευρά τους. Ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν οι πιο ενθουσιώδεις χρήστες του DSM (έχουν προωθήσει 115 και 97 υποθέσεις, αντίστοιχα, από το 1995), πολλές μεγάλες αναπτυσσόμενες χώρες έχουν επίσης καταθέσει συχνά καταγγελίες. Η Κίνα, για παράδειγμα, έχει φέρει 15 περιπτώσεις˙ η Ινδία 23˙ και η Βραζιλία 31. Ούτε πρέπει να υποθέσει κάποιος ότι το DSM αποτελεί το σύνηθες καταφύγιο μόνο των ανεπτυγμένων χωρών και των αναδυόμενων δυνάμεων. Ο Δαβίδ μερικές φορές νικά τον Γολιάθ. Ο Ισημερινός, για παράδειγμα, υπέβαλε καταγγελία για την δράση των ΗΠΑ κατά των εξαγωγών γαρίδας του το 2005 και κέρδισε, παρά την εξαιρετική ασυμμετρία της ισχύος.

Αν επιτραπεί στον ΠΟΕ να εξαφανιστεί, ο κόσμος θα επιστρέψει σε ένα σύστημα ανεξέλεγκτων πολιτικών ισχύος. Επιπλέον, το κόστος δεν θα περιοριστεί κατ’ ανάγκη στον «παγκόσμιο Νότο» και τους φτωχότερους του λαούς.

07032018-2.jpg

Τα ονόματα χωρών που συμμετέχουν στην 8η Υπουργική Διάσκεψη της Παγκόσμιας Οργάνωσης Εμπορίου στη Γενεύη, 15 Δεκεμβρίου 2011. DENIS BALIBOUSE / REUTERS
------------------------------------------------------------------

ΑΠΟ ΤΟ WIN-WIN ΣΤΟ LOSE-LOSE

Ακόμη και αν μια κατάρρευση του ΠΟΕ θα πλήξει σκληρότερα τα φτωχότερα έθνη, οι πλούσιες χώρες δεν θα ξεφύγουν από τον αντίκτυπό του, καθώς ο επακόλουθος προστατευτισμός θα έπληττε σε μεγάλο βαθμό τους φτωχούς καταναλωτές μέσα στις ανεπτυγμένες οικονομίες. Θα χάσουν την πρόσβαση σε φθηνές και ανταγωνιστικές εισαγωγές από αναπτυσσόμενες χώρες, συμπεριλαμβανομένων βασικών ειδών όπως τα φρούτα και τα λαχανικά, τα ενδύματα, τα υποδήματα και άλλα προϊόντα στα οποία ο μέσος άνθρωπος ξοδεύει μεγάλο μέρος του διαθέσιμου εισοδήματός του.