Το παρελθόν του Πούτιν εξηγεί το μέλλον της Ρωσίας

Για οποιονδήποτε παρατηρεί την τρέχουσα πολιτική τροχιά της Ρωσίας [2], μια ξαφνική μεταβολή στις προτιμήσεις των Ρώσων καταναλωτών τροφίμων πριν από δύο δεκαετίες είναι εκπληκτικά αποκαλυπτική. Ανάμεσα στα προϊόντα που άνθιζαν στα άλλοτε άδεια ράφια των ρωσικών παντοπωλείων στα τέλη της δεκαετίας του 1990 εμφανίστηκε μια νέα μάρκα βουτύρου. Με την ονομασία Doyarushka, ή «Η μικρή του γαλακτοκομείου», υποτίθεται ότι φτιαχνόταν σύμφωνα με μια παραδοσιακή ρωσική συνταγή. Στην πραγματικότητα, το βούτυρο δεν ήταν καθόλου ρωσικό, αλλά εξαγόταν από τη μακρινή Νέα Ζηλανδία -κάτι που έκανε τη μάρκα να φαίνεται μη αναμενόμενη, αν όχι εντελώς παράξενη. Εξάλλου, οι Ρώσοι ορμούσαν για να αγοράζουν ξένα αγαθά από την στιγμή που η σοβιετική κατάρρευση άνοιξε τις πύλες μόνο λίγα χρόνια νωρίτερα.

Αλλά οι ερευνητές της αγοράς είχαν σκοντάψει σε μια νέα τάση. Οι ομάδες εστίασής τους (focus groups) αποκάλυψαν ότι οι Ρώσοι καταναλωτές πίστευαν ότι τα εγχώρια προϊόντα είναι ανώτερα και καλύτερα γευστικά, και ότι έχουν πιο φυσικά συστατικά από τα εισαγόμενα. Σύντομα έγινε σαφές ότι η τάση πήγαινε βαθύτερα από την επιλογή του τι να βάλει κάποιος στο τραπέζι του. Έπειτα από χρόνια που η στρεβλή Δυτικοποίηση είχε εξαλείψει τις αποταμιεύσεις των Ρώσων μαζί με τις βεβαιότητες τους, και ταρακούνησε σχεδόν κάθε άλλη πτυχή της ζωής τους, όλο και περισσότερο έψαχναν τώρα κοιτάζοντας προς το εσωτερικό και προς το δικό τους παρελθόν.

Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, απευθύνεται στην Ομοσπονδιακή Συνέλευση, συμπεριλαμβανομένων των βουλευτών της Δούμας, των μελών του Συμβουλίου της Ομοσπονδίας, των περιφερειακών κυβερνητών και άλλων υψηλόβαθμων αξιωματούχων στη Μόσχα, τον Μάρτιο του 2018. MAXIM SHEMETOV / REUTERS
-------------------------------------------------------------------------------

Ο Yury Luzhkov, τότε δήμαρχος της Μόσχας, ήταν από τους πρώτους ηγετικούς πολιτικούς της χώρας που εκμεταλλεύθηκε την αυξανόμενη τάση υπέρ της παράδοσης. Στις διακοπές του ντύθηκε με μια φορεσιά που τον έκανε να μοιάζει με τον Yury Dolgoruky, που πιστεύεται ότι ήταν ο ιδρυτής της πόλης τον δωδέκατο αιώνα. Αλλά ο Λουζκόφ δεν έκανε διακρίσεις μεταξύ των ιστορικών περιόδων στις προσπάθειές του να ενισχύσει την δική του δημοτικότητα: Πανό αναρτήθηκαν επίσης στα κεντρικά κτίρια της πόλης που απεικόνιζαν σοβιετικά στρατιωτικά μετάλλια, όταν η δοξολόγηση οτιδήποτε συνδεόταν με τον κομμουνισμό εξακολουθούσε να είναι σε μεγάλο βαθμό ταμπού. Άλλοι πολιτικοί προσχώρησαν σύντομα στην προσπάθεια να συνθέσουν πρόχειρα μια νέα ταυτότητα χρησιμοποιώντας μια πλειάδα αντικρουόμενων συμβόλων από την τσαρική και την σοβιετική ιστορία.

Ήταν μια πρώιμη ένδειξη ότι αντί της επιτυχούς μεταρρύθμισης, η Ρωσία [3] θα πάρει τελικά την θέση της στην εμπροσθοφυλακή του δεξιού αυταρχισμού. Με την κακόβουλη παγκόσμια επιρροή της Μόσχας η οποία τώρα αυξάνεται γρήγορα, η επανεξέταση των συνθηκών για το πώς ξεκίνησε η πορεία αυτή, βοηθά να ξεκαθαρίσει η φύση της απειλής του Κρεμλίνου [4] στην φιλελεύθερη διεθνή τάξη. Ο πρόεδρος της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, είναι σίγουρο ότι θα επανεκλεγεί για μια νέα εξαετή θητεία στις 18 Μαρτίου, και το πώς θα δράσει τα επόμενα χρόνια θα έχει να κάνει με τον τρόπο με τον οποίο ήρθε στην εξουσία.

ΕΝΑΣ ΕΥΚΑΙΡΙΑΚΟΣ ΗΓΕΤΗΣ

Πίσω στην κορύφωση της δεκαετίας του '90 του προέδρου Boris Yeltsin, τα σημάδια εξακολουθούσαν να πληθαίνουν ότι η νέα οικονομία της αγοράς της χώρας ενδεχομένως είχε κάνει μια στροφή, ενισχύοντας τις ελπίδες για κοινωνική σταθερότητα και την ένταξη της Ρωσίας στην διεθνή κοινότητα των δημοκρατιών. Στην συνέχεια ήρθε η οικονομική κρίση του 1998, η οποία έφερε απότομο τέλος στην εποχή της μεταρρύθμισης. Η πολιτική κρίση πυροδότησε μια απόρριψη της Δύσης. Εξερράγη στους δρόμους της Μόσχας, φαινομενικά ως απάντηση στην βομβιστική επίθεση του ΝΑΤΟ κατά της Σερβίας την άνοιξη του 1999, όταν πλήθος κόσμου διαμαρτυρόμενοι μπροστά στην Αμερικανική πρεσβεία εξαπέλυσαν τον καταπιεσμένο θυμό τους με τη μορφή αυγών, χρωμάτων και άλλων βλημάτων στους χοντρούς κίτρινους τοίχους του κτιρίου. Ο Πούτιν, ο τότε ελάχιστα γνωστός επικεφαλής της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Ασφαλείας, αναμφίβολα έδωσε μεγάλη προσοχή.

Επιλεγμένος για να γίνει πρωθυπουργός εκείνο το καλοκαίρι, ο Πούτιν άρχισε αμέσως να μοχλεύει τον εκπληκτικό διορισμό του, παίζοντας με την βαθιά ζήλια των Ρώσων για την Δύση, την αίσθησή τους περί προδοσίας σχετικά με μια υπεσχημένη ευημερία που δεν υλοποιήθηκε ποτέ, και την αυξανόμενη νοσταλγία τους για το παρελθόν της σοβιετικής υπερδύναμης. Ο Πούτιν προσέφερε στους Ρώσους έναν τρίτο δρόμο: Αυταρχισμό με προσωπικές ελευθερίες (αν και μερικοί περιορισμοί επανεμφανίστηκαν αργότερα), εθνικισμό χωρίς πολιτική ιδεολογία. Το ατέλειωτο, αβέβαιο ταξίδι προς την Δύση εγκαταλείφθηκε σύντομα με τον απλό ισχυρισμό ότι ο ρωσικός πολιτισμός είχε τον δικό του, διαφορετικό δρόμο (μια μικρή διαφορά από τους σημερινούς ισχυρισμούς ότι αυτός ο δρόμος είναι καλύτερος).

Η προπαγανδιστική μηχανή της Μόσχας και η υποστήριξη για διάφορους Δυτικούς δεξιούς εθνικιστές βοήθησαν να αναδιαμορφωθούν οι παγκόσμιες υποθέσεις από τότε που ο Πούτιν ανέλαβε καθήκοντα. Αλλά στην αντίληψη του Κρεμλίνου για τον κόσμο και την πολιτική, και με πολλούς άλλους τρόπους, η Ρωσία παραμένει κολλημένη στο 1999 -ενημερωμένη από τις αντιδυτικές ευαισθησίες που τον έφεραν στην εξουσία πριν από περίπου δύο δεκαετίες.

ΤΟ ΑΠΡΟΒΛΕΠΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ

Σε μια χώρα όπου το μέλλον λέγεται ότι είναι ξεκάθαρο –είναι το παρελθόν της που είναι απρόβλεπτο, σύμφωνα με το παλιό ρητό- το ποιού την ιστορική εκδοχή συζητάει κανείς έχει μεγάλη σημασία. Για τους Αμερικανούς που μελετούν τις ρωσικές γκάφες του παρελθόντος, η Σοβιετική Ένωση τυπικά είναι η μεγαλύτερη. Ωστόσο, οι Ρώσοι τείνουν να σκέφτονται [το ίδιο] για την δεκαετία του 1990, όταν οι στερήσεις φάνηκαν σε πολλούς ακόμα χειρότερες, επειδή ήταν επίσης προσωπικά ταπεινωτικές. Είναι ένα πράγμα αν δεν έχετε άλλη επιλογή από το να καθίσετε στην ουρά για χαρτί υγείας μαζί με όλους τους άλλους˙ αλλά είναι κάτι αρκετά διαφορετικό εάν ο γείτονάς σας βγαίνει για σούσι όταν εσείς είστε κολλημένοι στο σπίτι τρώγοντας βραστές πατάτες.

Η πεποίθηση ότι ήταν ο Πούτιν εκείνος που έφερε την οικονομική ανάκαμψη και κυριάρχησε επί του χάους της δεκαετίας του 1990, του επέτρεψε να μείνει αλώβητος. Αλλά συχνά παραβλέπεται ότι εκείνες τις μέρες η οικονομία ήδη αναζωογονείτο όταν ανέλαβε ο Πούτιν, παραδόξως χάρη στην κρίση του 1998 και τον μαζικό πληθωρισμό που προκάλεσε. Με ανανεωμένη ανταγωνιστικότητα λόγω του αδύναμου ρουβλίου, ορισμένοι από τους αναδυόμενους εγχώριους παραγωγούς άρχισαν να ανθίζουν. Όταν οι τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, οι κύριοι κινητήριοι μοχλοί της οικονομίας, άρχισαν επίσης να ανεβαίνουν, κανένας δεν κοίταξε πίσω -αλλά αυτό είχε ελάχιστα ή τίποτα να κάνει με την εμπλοκή του Πούτιν.

Πολλοί στο εσωτερικό και στο εξωτερικό πίστευαν ότι στις αρχικές αμαρτίες του Γέλτσιν συμπεριλαμβάνονταν οι δεσμοί του με τους λεγόμενους ολιγάρχες, την ομάδα των ισχυρών τραπεζιτών και βιομηχάνων που συγκέντρωσαν τεράστια πλούτη με αντάλλαγμα πολιτική υποστήριξη. Ωστόσο, ο Πούτιν, μακράν του να απαλλάξει την Ρωσία από την διαφθορά εναντίον της οποίας καταφερόταν -υποσχόμενος να θεσπίσει μια «δικτατορία του νόμου»- επέτρεψε την εκθετική επέκτασή της, εξασφαλίζοντας μόνο ότι το Κρεμλίνο κυβερνά τώρα την φωλιά της μαφίας. Η πραγματική του καινοτομία είχε να κάνει με την χρήση της διαφθοράς για την εγκαθίδρυση ενός φεουδαρχικού τύπου «από πάνω προς τα κάτω» διοικητικού ελέγχου της πολιτικής και της οικονομίας. Όσο οι περιφερειακοί κυβερνήτες και οι ηγετικοί μεγιστάνες πλήρωναν το Κρεμλίνο με πίστη και μετρητά, ήταν ελεύθεροι να επωφεληθούν από τα φέουδά τους κατά βούληση. Ο Πούτιν χρησιμοποίησε μεθόδους βίας και εκφοβισμό για να επανεθνικοποιήσει αποτελεσματικά την βιομηχανία πετρελαίου. Και εγκατέστησε έναν πιστό γραφειοκράτη, τον Αλεξέι Μίλερ, για να διευθύνει το κρατικό μονοπώλιο φυσικού αερίου, Gazprom, το 2001. Η επιχείρηση διοικείτο προηγουμένως από ένα αφεντικό με ανεξάρτητο πνεύμα, που συχνά ενεργούσε ενάντια στα συμφέροντα του Κρεμλίνου. Τώρα θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί με ασφάλεια για να ξεπλύνει [5] σημαντικά ποσά χρημάτων.

Ο Πούτιν συνέχισε να χρησιμοποιεί αυτό το «από πάνω προς τα κάτω» σύστημα για να διατηρήσει την λαβή του στην εξουσία στα χρόνια έκτοτε, και τώρα το τροποποιεί για να ταιριάζει στις εποχές. Πρόσφατα, άρχισε να αντικαθιστά τα πλέον υπερ-πλούσια μέλη της παρεοκρατίας του με αδύναμους νέους γραφειοκράτες που οφείλουν την πίστη τους μόνο σε αυτόν. Η ελπίδα είναι ότι θα συμβάλουν στην διατήρηση του εξατομικευμένου συστήματος διακυβέρνησής τους, το μόνο που γνωρίζουν.

Ο νεοεκλεγείς πρόεδρος της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, παίρνει συγχαρητήρια για τη νίκη του από τον πρώην πρόεδρο Μπόρις Γέλτσιν κατά την συνάντησή τους στην εξοχική κατοικία του Γέλτσιν στο Γκόρκι-9, λίγο έξω από τη Μόσχα, τον Μάρτιο του 2000. REUTERS
------------------------------------------------------------------------------

ΚΑΛΛΙΕΡΓΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΙΣΧΥΡΟΥ ΑΝΔΡΑ

Μακροπρόθεσμα, υπάρχουν πολλοί λόγοι για να αμφισβητηθεί η βιωσιμότητα της κλεπτοκρατίας του Πούτιν, η οποία απομόνωσε την χώρα, κατέστρεψε τους θεσμούς της και έκλεψε την φυσικών πόρων οικονομία της. Προς το παρόν, ωστόσο, η ατζέντα του Πούτιν από το 1999 συνεχίζει να ενημερώνει την εσωτερική λογική του Κρεμλίνου. Στην κορυφή της λίστας είναι το αδυσώπητο σφίξιμο της ισχύος του, που νομιμοποιείται με την τελειοποίηση της εικόνας του ως εθνικού ηγέτη, πιλότου μαχητικού [αεροσκάφους], γυμνόστηθου ιππέα και το είδος της πατρικής φιγούρας που ο κομμουνισμός υποχρέωνε τους Σοβιετικούς να ειδωλοποιούν. Αυτό ήταν μια υπαρξιακή επιταγή μετά τον διορισμό του ως κληρονόμο του Γιέλτσιν, ένας πολιτικός νεοφώτιστος που δεν διέθετε βάση ισχύος, καταγέλαστος ως η ύστατη προσπάθεια να κρατηθεί η διαμαρτυρόμενη αντιπολίτευση εκτός εξουσίας.

Όπως και με το μεγαλύτερο μέρος της συμπεριφοράς του από την ανάληψη των καθηκόντων του, η χρήση βίας και απειλών από τον Πούτιν για την καλλιέργεια μιας εικόνας ισχυρού άνδρα ήταν εξαιρετικά συνεπής. Ακόμη και πριν γίνει πρόεδρος, συσσώρευσε υποστήριξη ξεκινώντας έναν δεύτερο πόλεμο στην Τσετσενία ως ο νέος πρωθυπουργός το 1999, με την προσωπικότητά του τού σκληρού άνδρα να είναι μια σωτηρία για έναν ταπεινωμένο πληθυσμό. Ο πρώτος πόλεμος είχε τελειώσει με αποτυχία το 1996, όταν οι Τσετσένοι αντάρτες συνέθλιψαν τα ανεπαρκώς εκπαιδευμένα, κακώς εξοπλισμένα και συχνά μεθυσμένα στρατεύματα της κυβέρνησης. Την εποχή εκείνη, όταν η Ρωσία θεωρείτο ανίσχυρη για να καταπνίξει μια εξέγερση ακόμη και μέσα στα σύνορά της, οι περισσότεροι προέβλεπαν [ότι η νέα επίθεση θα ήταν] μια γιγαντιαία ανοησία, υποτιμώντας την ανελέητη βούληση του Πούτιν να σκοτώσει πολίτες.

Η βούλησή του ασφαλώς ενισχύθηκε από ένα περιστατικό πριν από την ανάληψη των καθηκόντων του, όταν ένα συμβολικό τμήμα ρωσικών στρατευμάτων που υπηρετούσαν ως ειρηνευτές στην Βοσνία –ως μέρος της Δυτικής προσπάθειας να εμπλέξει την Μόσχα [στον Δυτικό κόσμο]- απάντησαν στην εκστρατεία του ΝΑΤΟ εναντίον της Σερβίας με το να εγκαταλείψουν τις θέσεις τους και να τρέξουν να καταλάβουν το αεροδρόμιο στην πρωτεύουσα του Κοσσυφοπεδίου, την Πρίστινα. Αυτό αντήχησε στους απλούς Ρώσους πίσω στην πατρίδα με το να εκφράσουν ανανεωμένη αλληλεγγύη προς τους συναδέλφους τους Ορθόδοξους Σλάβους στα Βαλκάνια. Αν και οι στρατιώτες εξαρτώντο για φαγητό από τις βρετανικές δυνάμεις τις οποίες απέκλεισαν από το κτιριακό συγκρότημα, οι περισσότεροι Ρώσοι χειροκρότησαν το κόλπο ως μια θαρραλέα νίκη επί μιας Δυτικής στρατιωτικής συμμαχίας που έβλεπαν πλέον ως αντίπαλο. Μήνες αργότερα, ο πόλεμος στην Τσετσενία έδωσε ένα ακόμα μήνυμα ότι η Μόσχα δεν θα λυγίζει πλέον στην ξένη αποδοκιμασία.

Το έργο οικοδόμησης της εικόνας του Πούτιν συνέχισε να βασίζεται σε συγκρούσεις, με την διακυβέρνησή του να συνδέεται πλέον με τις εισβολές στην Γεωργία και την Ουκρανία και την στρατιωτική εκστρατεία στην Συρία. Αυτές δεν ήταν αναπόφευκτες αντιδράσεις στην επέκταση του ΝΑΤΟ όταν η Μόσχα ήταν πολύ αδύναμη για να απαντήσει, όπως υποστηρίζουν ορισμένοι. Το Κρεμλίνο ποτέ δεν θεωρούσε την επέκταση σοβαρή απειλή [6], καθώς δεν πιστεύει πραγματικά ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πραγματοποιήσουν σήμερα ένα πρώτο πυρηνικό χτύπημα, όπως υπονόησε ο Πούτιν αυτόν τον μήνα. Το να θέσει τις Ηνωμένες Πολιτείες ως υπαρξιακή απειλή, ωστόσο, του επέτρεψε να συσπειρώσει τον λαό του, παρά την διαφθορά, τον αυταρχισμό και την απομόνωση που του έφερε. Η βασική του πλατφόρμα για αυτό που πέρασε ως προεδρική εκστρατεία, ήταν να απειλήσει την Δύση με την ανάπτυξη μιας νέας γενιάς πυρηνικών όπλων, κυρίως έναν «αήττητο» διηπειρωτικό πύραυλο κρουζ και μια πυρηνική τορπίλη που υποσχέθηκε ότι θα ξεπερνούν κάθε άμυνα των ΗΠΑ. Η παρουσίασή του κατά την διάρκεια μιας ομιλίας για την Κατάσταση του Έθνους τον Φεβρουάριο περιελάμβανε κυρίως βίντεο που απεικόνιζαν πολεμικές κεφαλές οι οποίες στόχευαν την Φλόριντα, όπου το θέρετρο Mar-a-Lago του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ πιθανότατα θα καταστρεφόταν μαζί με την υπόλοιπη πολιτεία.

Ο Πούτιν προσπάθησε να νομιμοποιήσει την επιθετικότητά του διατυπώνοντάς την ως κομμάτι της υποστήριξής του προς έναν «πολυπολικό κόσμο» -με άλλα λόγια, μεγαλύτερη επιρροή της Ρωσίας εις βάρος της υπό την ηγεσία των ΗΠΑ παγκόσμιας τάξης. Πριν από μια δεκαετία, η έκκληση είχε μεταμφιεστεί δελεαστικά ως μια πρόταση του Κρεμλίνου [7] να συνεργαστεί με τις Δυτικές χώρες για την καθιέρωση της Ευρωπαϊκής Συνθήκης για την Ασφάλεια (European Security Treaty), μιας νέας αρχιτεκτονικής ασφάλειας που θα αντικαθιστούσε το ΝΑΤΟ και άλλους πολυεθνικούς οργανισμούς. Οι περισσότεροι Δυτικοί πολιτικοί απέρριψαν την ιδέα. Αλλά μέχρι την στιγμή που η Ρωσία πήγε στον πόλεμο στην Γεωργία το 2008 για να καταπνίξει τις φιλοδοξίες της Τιφλίδας προς το ΝΑΤΟ, το Κρεμλίνο είχε απαλλαγεί από κάθε προσποίηση συνεργασίας, έτοιμο να τα σπάσει τελείως με την Δύση.

Η αποτυχημένη δολοφονία του Sergei Skripal -πρώην συνταγματάρχη των μυστικών υπηρεσιών του στρατού- και της κόρης του αυτόν τον μήνα σε βρετανικό έδαφος, είναι το τελευταίο παράδειγμα της χρήσης τακτικών σοκ από τον Πούτιν για να αμφισβητεί τους διεθνείς κανόνες που ισχύουν από παλιά. Ως κατάσκοπος που απελευθερώθηκε μέσω μιας ανταλλαγής κατασκόπων, ο Skripal υποτίθεται ότι ήταν ανέγγιχτος. Αντ’ αυτού, το Κρεμλίνο φαίνεται να έχει στοχεύσει και άλλα μέλη της οικογένειάς του σε ένα βάναυσο ξέσπασμα εκδίκησης που είναι ένα τολμηρό νέο «ρίξιμο του γαντιού» προς την Δύση. Η χαρακτηριστικά αδύναμη Δυτική απάντηση στην πρώτη επιθετική χρήση ενός [χημικού] νευρικού παράγοντα στην Ευρώπη μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, είναι άλλο ένα μήνυμα προς το Κρεμλίνο ότι τέτοιες επιθέσεις λειτουργούν.

ΘΑ ΚΡΑΤΗΣΕΙ;

Η δεκαετία της οικονομικής αβεβαιότητας μετά την έναρξη της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης το 2008, δεν έχει πείσει τους Ρώσους να γυρίσουν την πλάτη στον πρώην αξιωματούχο της KGB ο οποίος υποτίθεται ότι τους διέσωσε από την άβυσσο της δεκαετίας του 1990. Ωστόσο, είναι δύσκολο να μετρήσουμε την αυθεντική κοινή γνώμη σε μια χώρα όπου η κριτική για τον πρόεδρο κάνει κακό στην εργασιακή ασφάλεια.

Πρόσφατη έρευνα [8] του μοναδικού ανεξάρτητου οργανισμού δημοσκοπήσεων της χώρας, Levada Center, που διεξήχθη με το Carnegie Moscow Center, παρέχει ανεπίσημα στοιχεία για την υποστήριξη των Ρώσων προς τον Πούτιν. Παρόλο που οι περισσότεροι ερωτηθέντες δήλωσαν ότι επιθυμούν κάποια μορφή αλλαγής στην χώρα, δεν μπορούσαν να οραματιστούν κανέναν, εκτός από τον Πούτιν, να την ενεργοποιήσει. Η φήμη του ότι είναι πάνω από τα πολιτικά [δρώμενα], διαδραματίζει κάποιο ρόλο (αρνήθηκε να κατέβει στις εκλογές ως μέλος του κόμματος Ενωμένη Ρωσία, του οποίου η μοναδική πλατφόρμα είναι η υποστήριξη του προέδρου), επιτρέποντάς του να κατηγορεί για τις ελλείψεις της κυβέρνησης τους αξιωματούχους που εκκαθαρίζονται περιοδικά κατά την διάρκεια σκανδάλων διαφθοράς. Στην πιο πρόσφατη περίπτωση, ο πρώην υπουργός Οικονομίας, Alexey Ulyukaev, καταδικάστηκε τον Δεκέμβριο σε οκταετή φυλάκιση για δωροδοκία. Ο ανώτερος κυβερνητικός αξιωματούχος που συνελήφθη από την εποχή του Στάλιν, ο Ουλιουκάεφ υποστηρίζει ότι ενοχοποιήθηκε.

Μια άλλη έρευνα του Levada Center [9] έδειξε ότι πολλοί πιστεύουν πως η προσάρτηση της Κριμαίας από τον Πούτιν ανάγκασε την Δύση να σεβαστεί την Ρωσία, με περισσότερο από το 70% των Ρώσων να λένε τώρα ότι η χώρα τους έχει αποκτήσει καθεστώς υπερδύναμης. Οι παρατηρητές της Ρωσίας μιλούν εδώ και χρόνια για τις ελπίδες ριζικού εκδημοκρατισμού μεταξύ των νέων Ρώσων. Αλλά οι κυρίως νεαροί διαδηλωτές, οι οποίοι μερικές φορές βγαίνουν στους δρόμους, παραμένουν μέρος μιας μικροσκοπικής μειονότητας, ενώ οι περισσότεροι νέοι Ρώσοι φαίνονται τόσο αγκιστρωμένοι όσο και όλοι οι άλλοι στην πλατφόρμα του Πούτιν.

Το εξαιρετικά εξατομικευμένο σύστημα διακυβέρνησης του προέδρου καθιστά απίθανες τις προοπτικές επιβίωσής του όταν αυτός φύγει. Αλλά χωρίς εμφανείς ρωγμές στην λαϊκή υποστήριξή του για την ώρα, και με το Κρεμλίνο εξαιρετικά εστιασμένο στην παραμικρή κριτική, ο πουτινισμός μπορεί να διαρκέσει μέχρι εκείνη την στιγμή ή μέχρι ένα εξωτερικό σοκ να τον ανατρέψει. Ο άμεσος έλεγχος του Πούτιν στους μηχανισμούς ασφαλείας καθιστά εξαιρετικά απίθανη κάθε αλλαγή στο ορατό μέλλον, ενώ οι προοπτικές ενός πραξικοπήματος στο Κρεμλίνο ή άλλης απρόβλεπτης κρίσης φαίνονται εξίσου χλωμές. Συνεπώς, η αντιμετώπιση της Μόσχας θα απαιτήσει μακροπρόθεσμη στρατηγική σκέψη και μεγαλύτερες επενδύσεις στην οικοδόμηση δημοκρατίας και βοήθεια στην κοινωνία των πολιτών των γειτόνων της Ρωσίας. Αλλά τελικά, η απάντηση της Δύσης στον πουτινισμό πρέπει να βασίζεται στην αντίληψη ότι αν και τα στοιχήματα έχουν αυξηθεί από το 1999, η λογική του Ρώσου προέδρου παραμένει η ίδια.

Copyright © 2018 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/russian-federation/2018-03-16/pu...

Σύνδεσμοι:
[1] http://www.icwa.org/
[2] https://www.foreignaffairs.com/reviews/resistible-rise-vladimir-putin
[3] https://www.foreignaffairs.com/articles/ukraine/2016-04-18/russias-perpe...
[4] https://www.foreignaffairs.com/articles/russian-federation/2018-01-18/co...
[5] https://themoscowtimes.com/articles/why-gazprom-resembles-a-crime-syndic...
[6] http://www.independent.co.uk/news/world/lebed-sells-soft-line-to-nato-13...
[7] http://www.nytimes.com/2008/07/27/world/europe/27iht-nato.3.14811668.html
[8] http://carnegie.ru/commentary/75261
[9] https://www.levada.ru/2017/12/21/17311/

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition