Γιατί ο Πούτιν δεν παρενέβη στην βελούδινη επανάσταση της Αρμενίας; | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Γιατί ο Πούτιν δεν παρενέβη στην βελούδινη επανάσταση της Αρμενίας;

Η υποστήριξή του προς τους αυταρχικούς στο εξωτερικό έχει όρια
Περίληψη: 

Η μοίρα της δημοκρατίας στην Αρμενία θα εξαρτηθεί πολύ περισσότερο από τους εγχώριους παράγοντες παρά από τις ενέργειες της Ρωσίας. Πράγματι, η αποτυχία της δημοκρατίας στις κυριαρχούμενες από την Ρωσία χώρες είχε πολύ περισσότερο να κάνει με τους εγχώριους παράγοντες στις χώρες αυτές παρά με ό, τι έκανε η Ρωσία.

Ο LUCAN AHMAD WAY είναι καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο και ο συγγραφέας του βιβλίου με τίτλο Pluralism by Default: Weak Autocrats and the Ruse of Competitive Politics [1].

Τον Απρίλιο, ο Serzh Sargsyan, ο φιλο-ρώσος αυταρχικός ηγέτης της Αρμενίας, αντιμετώπισε μαζικές διαδηλώσεις διαμαρτυρίας που θυμίζουν το κύμα των «χρωματιστών επαναστάσεων» που έλαβε χώρα στην ανατολική Ευρώπη κατά την πρώτη δεκαετία του αιώνα. Όπως και οι προηγούμενες πολιτικές επαναστάσεις στην Σερβία το 2000, στην Γεωργία το 2003 και στην Ουκρανία [2] το 2004, οι διαδηλώσεις στην Αρμενία απέκλεισαν την πρωτεύουσα και βασίστηκαν έντονα στην απογοητευμένη νεολαία καθώς και στο χιούμορ, για να αμφισβητήσουν τις εδραιωμένες αυταρχικές ελίτ.

Με επικεφαλής τον πρώην δημοσιογράφο και πολιτικό κρατούμενο Νικόλ Πασινιάν, οι διαδηλωτές προσπάθησαν να ανατρέψουν τον Σαργκισιάν και το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα Αρμενίας (RPA), που κυριαρχούσαν στην αρμενική πολιτική για σχεδόν δύο δεκαετίες. Ο Sargsyan εξελέγη για πρώτη φορά πρόεδρος το 2008, διαδεχόμενος τον Robert Kocharian, ο οποίος είχε αναλάβει την εξουσία το 1998. Για να παρακάμψει το επικείμενο όριο στις θητείες του Sargsyan, το RPA ενορχήστρωσε τη μετάβαση από ένα προεδρικό σε ένα κοινοβουλευτικό σύστημα με σκοπό να επιλέξει τον Sargsyan ως πρωθυπουργό. Ωστόσο, η εκλογή του Sargsyan στην θέση αυτή στις 17 Απριλίου έκανε δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους να βγουν στους δρόμους ενάντια στην διακυβέρνησή του.

18052018-1.jpg

Υποστηρικτές του αρχηγού της αντιπολίτευσης Νικόλ Πασινιάν αντιδρούν αφότου η κίνησή του να γίνει προσωρινός πρωθυπουργός μπλοκαρίστηκε από το κοινοβούλιο, σε συγκέντρωση στο κεντρικό Ερεβάν της Αρμενίας, τον Μάιο του 2018. GLEB GARANICH / REUTERS
--------------------------------------------------------------------------

Τέτοιου είδους διαμαρτυρίες φαινομενικά αποτελούν μια θεμελιώδη πρόκληση για τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν. Ο Πούτιν τρομοκρατείται από την πιθανότητα διάδοσης μαζικών αντιδικτατορικών κινημάτων στην δική του χώρα και από καιρό έχει εμμονή με την απειλή των «χρωματιστών επαναστάσεων» στην περιοχή. Μερικώς ως αποτέλεσμα των ανωτέρω, έχει ένα ιστορικό επεμβάσεων με σκοπό την προστασία των αυταρχικών στην γειτονιά της Ρωσίας. Ο Πούτιν υποστήριξε τον δικτατορικό πρόεδρο της Ουκρανίας, Βίκτορ Γιανουκόβιτς, ο οποίος αντιμετώπιζε διαδηλώσεις στην Ουκρανία το 2013-14 και παρενέβη σε ευρύ φάσμα εκλογών σε ολόκληρη την περιοχή, συμπεριλαμβανομένων των προεδρικών εκλογών στην Λευκορωσία το 2006 και στην Ουκρανία το 2004 και το 2014. (Και φυσικά, ο Πούτιν επιχείρησε πρόσφατα να διαταράξει επίσης την δημοκρατική διαδικασία στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Δυτική Ευρώπη).

Αρκετοί Ρώσοι σχολιαστές ανησύχησαν ότι οι αρμενικές διαμαρτυρίες αποτελούσαν μέρος μιας Δυτικής συνωμοσίας για να υποκινήσουν μια φοιτητική επανάσταση στο κατώφλι της Ρωσίας και ότι η αντιπολίτευση μπορεί να στρέψει την Αρμενία εναντίον της Ρωσίας. Ο Sargsyan υπήρξε σταθερός σύμμαχος της Ρωσίας. Το 2015, υποχωρώντας στην πίεση από την Ρωσία, έφερε την Αρμενία στην κυριαρχούμενη από την Ρωσία «Ευρασιατική Οικονομική Ένωση». Η Ρωσία με την σειρά της υποστήριξε επί μακρόν την κυβέρνηση της Αρμενίας, παρέχοντας επιδοτούμενο φυσικό αέριο καθώς και κρίσιμη στρατιωτική βοήθεια στην Αρμενία κατά την διάρκεια των τριάντα χρόνων της διένεξής της με το Αζερμπαϊτζάν για το έδαφος του Ναγκόρνο Καραμπάχ. Η Ρωσία έχει 5.000 στρατιώτες που σταθμεύουν στην Αρμενία και βοηθούν στην περιπολία των συνόρων της χώρας με την Τουρκία. Δεδομένων των στοιχημάτων της Ρωσίας στο καθεστώς και της ιστορίας των παρεμβάσεών της στην περιοχή, θα περίμενε κανείς ότι ο Πούτιν θα δώσει την πλήρη υποστήριξή του στον Sargsyan και το RPA. Πράγματι, αφού ο Sargsyan αναγκάστηκε να παραιτηθεί κάτω από τις διαμαρτυρίες στις 23 Απριλίου, η Ρωσία εργάστηκε αρχικά στο παρασκήνιο για να ενορχηστρώσει τη μεταβίβαση της εξουσίας στον Karen Karapetyan, τον πρώην επικεφαλής της ρωσικής Gazprom στην Αρμενία. Τα ελεγχόμενα από την Ρωσία μέσα μαζικής ενημέρωσης άρχισαν να χαρακτηρίζουν τις διαμαρτυρίες «άλλο ένα maidan» που διευθύνεται από την Δύση.

Αλλά όταν το RPA κατέστη ανίκανο να επιβάλει τον Karapetyan αντιμετωπίζοντας μαζικές αναταραχές, ο Πούτιν ήταν απροσδόκητα σιωπηλός. Τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης σταμάτησαν τις προσπάθειές τους να δυσφημίζουν τον Pashinyan, και οι ρωσικές Αρχές δεν προσπάθησαν να πιέσουν τις αρμενικές Αρχές να χρησιμοποιήσουν βία ενάντια στην αντιπολίτευση, όπως στην Ουκρανία στις αρχές του 2014. Μετά την εκλογή του Pashinyan ως πρωθυπουργού στις 7 Μαΐου με την υποστήριξη 13 αποσκιρτησάντων βουλευτών του RPA, ο Πούτιν ήταν από τους πρώτους που τον συνεχάρη, παρόλο που, ως πρώην πολιτικός κρατούμενος και ηγέτης διαμαρτυρίας, ο Πασινιάν είναι σχεδόν το αντίθετο του είδους του ηγέτη με τον οποίον ο Πούτιν θα θέλει να εργαστεί. Τι εξηγεί την φαινομενική αποδοχή της τελευταίας επανάστασης της Ευρασίας από την Ρωσία;

ΟΙ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΠΟΥΤΙΝ

Για να κατανοήσουμε την συμπεριφορά του Πούτιν, είναι σημαντικό να διορθώσουμε αρκετές τμηματικές παρανοήσεις σχετικά με την ρωσική εξωτερική πολιτική και τις επιπτώσεις της στην περιοχή. Πρώτον, παρά την φήμη του για την προώθηση του αυταρχισμού, ο Πούτιν ενδιαφέρεται πολύ περισσότερο για την γεωπολιτική ισορροπία ισχύος απ’ ό, τι για το αν οι χώρες έξω από την Ρωσία είναι δημοκρατικές ή αυταρχικές. Ως αποτέλεσμα, ο Πούτιν ήταν εξαιρετικά ασυνεπής στην υποστήριξή του προς τους αυταρχικούς εκτός των συνόρων της Ρωσίας. (Εντός της Ρωσίας είναι προφανώς μια άλλη ιστορία.)