Η Κίνα θα υπονομεύσει την στρατηγική του Τραμπ για το Ιράν;

Παρόλο που οι δύο χώρες διατήρησαν μια πραγματιστική συνεργασία, με την πάροδο του χρόνου η σχέση άρχισε να χαλάει. Μέχρι την στιγμή που οι πυρηνικές συνομιλίες ξανάρχισαν το 2012, οι Ιρανοί καταναλωτές είχαν φτάσει να βλέπουν τα κινεζικά προϊόντα ως δεύτερης ποιότητας και η πολιτική ελίτ έκρινε ότι το Πεκίνο ήταν αναξιόπιστο. Κατά την περίοδο των διεθνών κυρώσεων, το Ιράν αγωνίστηκε [6] για να καλύψει τις ανάγκες του πληθυσμού του και συχνά δεν είχε άλλη επιλογή παρά να στραφεί στην Κίνα, η οποία δεν αντιμετώπιζε ανταγωνισμό στην ιρανική αγορά. Ως αποτέλεσμα, το Ιράν πλημμύρισε με κινεζικά προϊόντα χαμηλής ποιότητας. Αλλά η ποιότητα των προϊόντων δεν ήταν το μόνο ιρανικό παράπονο για την Κίνα. Η εμπλοκή της Κίνας στο Ιράν δεν δημιούργησε θέσεις εργασίας. Αντίθετα, οι Ιρανοί παρακολουθούσαν καθώς οι Κινέζοι εργάτες τούς αντικατέστησαν σε διάφορα έργα που είχαν ανατεθεί στην Κίνα, ακόμα και όταν τα ποσοστά ανεργίας συνέχισαν να ανεβαίνουν στο Ιράν. Οι Ιρανοί ήταν επίσης απογοητευμένοι με τους όρους και τον ρυθμό των επιχειρήσεων. Για παράδειγμα, διαμαρτυρήθηκαν για την βραδεία πρόοδο στην κατασκευή του μετρό της Τεχεράνης και ακύρωσαν μια σύμβαση με την εθνική πετρελαϊκή εταιρεία της Κίνας το 2014 λόγω επαναλαμβανόμενων καθυστερήσεων. Οι πυρηνικές διαπραγματεύσεις, οι οποίες άρχισαν το 2012, προσέφεραν στο Ιράν μια ακαταμάχητη ευκαιρία διαφοροποίησης των προμηθευτών του και αποκατάστασης των εμπορικών και των πολιτικών δεσμών με άλλες χώρες, ιδίως με εκείνες της Ευρώπης.

Το ιρανικό κοινό και η ηγεσία επιθυμούσαν ομοίως να ανοίξουν την χώρα τους στην Δύση. Ωστόσο, πολλοί Ιρανοί ζήτησαν προσοχή και έκαναν έκκληση στην κυβέρνηση να διατηρήσει καλούς δεσμούς με την Κίνα σε περίπτωση που τα πράγματα δεν λειτουργήσουν. Τα γεγονότα που ακολούθησαν έδειξαν ότι είχαν δίκιο. Η εκλογή του Τραμπ κατέστησε σαφές στο Ιράν ότι δεν θα μπορούσε να απομακρυνθεί από την Κίνα. Ο Trump είχε κάνει γνωστή την περιφρόνησή του προς την πυρηνική συμφωνία καθ’ όλη την προεκλογική εκστρατεία. Και μετά από αρκετούς μήνες θερμής ρητορικής και μπρος-πίσω μέσα στην διοίκηση, έβαλε την συμφωνία στην εντατική ανακοινώνοντας την απόσυρση των ΗΠΑ.

Ο ΑΥΞΑΝΟΜΕΝΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΚΙΝΑΣ

Σήμερα, καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες πιέζουν άλλες χώρες και επιχειρήσεις να εγκαταλείψουν την ιρανική αγορά και να σταματήσουν να εισάγουν ιρανικό πετρέλαιο, η Τεχεράνη ελπίζει ότι το Πεκίνο θα την προστατεύσει από μεγαλύτερες οικονομικές ζημίες. Προς το παρόν, η Κίνα αξιολογεί τις επιλογές της. Αφενός, οι κινεζικές επιχειρήσεις δεν θέλουν να βρεθούν σε εμφανή μη συμμόρφωση με τις κυρώσεις των ΗΠΑ. Έχουν γίνει όλο και πιο παγκόσμιες, πράγμα που σημαίνει ότι είναι πιο ευάλωτες στις πιέσεις των ΗΠΑ από ό, τι στο παρελθόν. Και η Ουάσιγκτον δεν έχει διστάσει να διερευνήσει και να επιβάλει κυρώσεις σε κινεζικές εταιρείες όπως οι γίγαντες των τηλεπικοινωνιών Huawei και ZTE για την επιχειρηματική τους δραστηριότητα με την Τεχεράνη. Ωστόσο, το Ιράν έχει λόγο [7] να παραμείνει αισιόδοξο. Σημαντικές κινεζικές εταιρείες εξακολουθούν να συμμετέχουν ενεργά στο Ιράν και πολλές από αυτές είναι έτοιμες να αναλάβουν καθώς οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις αποσύρονται. Για παράδειγμα, η Κίνα εξακολουθεί να επενδύει σε μεγάλο βαθμό στους ιρανικούς τομείς των σιδηροδρόμων και της ενέργειας. Τον Ιούλιο του 2017, η Κίνα συμφώνησε να επενδύσει [8] 1,5 δισ. δολάρια για την ηλεκτροδότηση του σιδηροδρόμου Τεχεράνης-Μασχάντ. Η Κίνα είναι πιο ευέλικτη στις διαδικασίες πληρωμής, έχοντας χρησιμοποιήσει την ανταλλαγή προϊόντων στο παρελθόν, και οι προσπάθειές της εξαρτώνται λιγότερο από το αμερικανικό δολάριο καθώς χρησιμοποιεί το εθνικό της νόμισμα για να πληρώνει για τις εισαγωγές πετρελαίου αποσκοπώντας στην δημιουργία ενός φράγματος έναντι της οικονομικής πίεσης των ΗΠΑ. Αυτό σημαίνει ότι οι οικονομικοί δεσμοί και το εμπόριο μεταξύ Κίνας και Ιράν πιθανότατα θα συνεχίσουν, ακόμα και όταν η διοίκηση Trump επιβάλλει νέες κυρώσεις.

Η Κίνα θα διαδραματίσει επίσης σημαντικό ρόλο στην εξασφάλιση της συνέχισης της εφαρμογής των πυρηνικών διατάξεων της συμφωνίας. Με την Ουάσινγκτον έξω από την εξίσωση, το Πεκίνο βρίσκεται τώρα στην θέση του οδηγού για τον επανασχεδιασμό μιας βασικής πυρηνικής εγκατάστασης, του αντιδραστήρα βαρέος ύδατος του Arak. Είναι επίσης έτοιμο να ολοκληρώσει δύο πυρηνικούς αντιδραστήρες στο Ιράν τα επόμενα χρόνια. Αυτό κάνει το Πεκίνο έναν ακόμη μεγαλύτερο παίκτη στον πυρηνικό τομέα του Ιράν, ο οποίος κυριαρχείτο εδώ και πολύ καιρό από τη Μόσχα. Από τη μια πλευρά, η αυξημένη ξένη εμπλοκή στον πυρηνικό τομέα του Ιράν είναι θετική, καθώς θα συμβάλει στον έλεγχο των πυρηνικών δραστηριοτήτων του Ιράν. Από την άλλη πλευρά, με την Κίνα να εμπλέκεται σοβαρά σε μια ακόμη ιρανική βιομηχανία, θα είναι ακόμη πιο δύσκολο για τις Ηνωμένες Πολιτείες να απομονώσουν αποτελεσματικά την χώρα.