Ανταλλαγή εδαφών μεταξύ Σερβίας και Κοσσόβου;

Χωρίς την περιοχή αυτή με τους 40- 50 χιλιάδες Σέρβους, ο στόχος αυτός δεν είναι εφικτός καθόσον η δύναμη της Ορθόδοξης Εκκλησίας στο Κόσσοβο θα περιοριστεί σημαντικά. Θυμάμαι, το 2010, σε μια επίσκεψή μου στη Μονή Σοκόλιτσα, στον σερβικό θύλακα βορείως του ποταμού Ιμπαρ, είχα μια ενδιαφέρουσα σχετική συζήτηση με την ηγουμένη Μακαρία, μια ισχυρή προσωπικότητα, με πολλές σπουδές, αγιογράφο και πολυταξιδεμένη, που μιλά άπταιστα ελληνικά λόγω των σπουδών της (και) στην Θεσσαλονίκη. Την ρώτησα εάν κατά την δική της άποψη η περιοχή αυτή πρέπει να προσαρτηθεί στην Σερβία και ήταν κατηγορηματικά αρνητική. Τότε, η απάντησή της με εξέπληξε, ωστόσο σύντομα αντιλήφθηκα τους λόγους.

Η παρουσία του επίσκοπου Θεοδοσίου, ιδιαίτερα ενδιαφέρουσας προσωπικότητας, που φαίνεται να εμπνέεται από τον Αναστάσιο Αλβανίας, όπως είχα την ευκαιρία να διαπιστώσω σε κατ’ ιδίαν συζήτηση που είχα μαζί του, αποτελεί την καλύτερη εγγύηση στην κατεύθυνση της διατήρησης και αναβάθμισης της επισκοπής Ράσκας και Πριζρένης (Κοσσόβου).

Τέλος, θα πρέπει να επισημανθεί πως οι κάτοικοι της κοιλάδας του Πρέσεβο, οι οποίοι απολαμβάνουν υψηλότερα επίπεδα ευημερίας από τους κατοίκους του Κοσσόβου, δεν φαίνεται να επιθυμούν την προσάρτησή τους στο Κόσσοβο. Ήταν κάτι που επισήμανε ο political advisor του Αμερικανού Διοικητή στο Κόσσοβο σε μια χαλαρή κουβέντα, επισημαίνοντας ωστόσο πως δεν ήταν κάτι που οι Αμερικανοί θα απέρριπταν. Δεν μπορώ να γνωρίζω εάν ήταν προσωπική του άποψη ή η επίσημη θέση των ΗΠΑ για την περιοχή.

Από την άλλη μεριά, η κυβέρνηση του Κοσσόβου προέβη σε μια σειρά απεγνωσμένων προσπαθειών, μέρος των οποίων από κοντά παρακολούθησα, απόκτησης του ελέγχου της περιοχής αυτής, χωρίς όμως επιτυχία. Γνωρίζει καλά ότι ο χρόνος κυλάει σε βάρος της, καθόσον το ενδιαφέρον της διεθνούς κοινότητας έχει μεταφερθεί σε άλλες περιοχές του πλανήτη, ενώ η επανεμφάνιση της Ρωσίας έχει αλλάξει τις ισορροπίες. Είναι ξεκάθαρο πως χωρίς την de jure αναγνώριση που θα του επιτρέψει την ένταξη σε όλους τους οργανισμούς, το Κόσσοβο δεν μπορεί να συνεχίσει να υπάρχει ως ελεύθερο και κυρίαρχο κράτος, ικανό να εξασφαλίσει την ευημερία των πολιτών του. Η παραχώρηση αυτονομίας στην περιοχή αυτή, η οποία ουσιαστικά υφίσταται, φαίνεται πως αποτελεί μονόδρομο για το Κόσσοβο και το μόνο που θα διαπραγματευτεί, όπως άλλωστε και η Σερβία, είναι η μορφή, το μέγεθος και τα χαρακτηριστικά της αυτονομίας. Η λύση αυτή μπορεί να επιτρέψει στο Κόσσοβο να οραματίζεται την αλλαγή του status (κατάργηση αυτονομίας) στο μέλλον, όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν.

Συνοψίζοντας, θα έλεγα πως, χωρίς να μπορεί να αποκλειστεί η λύση της ανταλλαγής εδαφών, η αναγνώριση του Κοσσόβου από την Σερβία με αντάλλαγμα την αυτονομία του σερβικού θύλακα βορείως του ποταμού Ιμπάρ αποτελεί τη μόνη λογική και εφικτή λύση αυτή την στιγμή, και κρίνεται επιτακτική η ανάγκη της άμεσης συμφωνίας και εφαρμογής της και για τις δυο πλευρές. Η λύση αυτή βοηθά την Σερβία στην άρση και του τελευταίου εμποδίου στην πορεία της προς την Δύση χωρίς μεγάλο πολιτικό κόστος στο εσωτερικό, και εξασφαλίζει στο Κόσσοβο την ύπαρξή του ως ανεξάρτητο κράτος. Είναι μια λύση που υποστηρίζει την ειρήνη στα πολύπαθα Βαλκάνια σε σχέση με την ανταλλαγή εδαφών.

Copyright © 2018 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition