Η ανησυχητική στροφή της Καμπότζης προς την Κίνα

Όταν ο πρωθυπουργός της Καμπότζης, Χουν Σεν, ισχυρίστηκε ότι πέτυχε μια σαρωτική νίκη στις εκλογές της χώρας στις 29 Ιουλίου, οι περισσότεροι διεθνείς παρατηρητές γρήγορα κατήγγειλαν τα αποτελέσματα ως νοθευμένα. Δεδομένου ότι οι εκλογές συνέβαλαν στην εδραίωση της 33ετούς, ολοένα και πιο αυταρχικής κατοχής της εξουσίας, οι κατηγορίες αυτές είναι ανησυχητικές. Ακόμα πιο ανησυχητική είναι όμως η πρόσφατη στροφή του Hun Sen προς την Κίνα [2] και τα αυξανόμενα τοπικά και περιφερειακά οφέλη που απολαμβάνει το Πεκίνο από την σχέση του με την Καμπότζη [3].

Για μυριάδες λόγους, η Ουάσιγκτον έχει από καιρό θεωρήσει την Καμπότζη μια στρατηγικά χαμένη υπόθεση. Ωστόσο, η στροφή της χώρας προς την Κίνα πρέπει να αποτελέσει προειδοποίηση για τι θα σημαίνει η αυξανόμενη οικονομική παρουσία της Κίνας, ειδικά στις αυταρχικές χώρες στη Νοτιοανατολική Ασία και την Ευρασία ευρύτερα. Για να ανταποκριθούν αποτελεσματικά, οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους πρέπει να δουν την Καμπότζη με μια φρέσκια ματιά, τόσο ως πρόκληση εθνικής ασφάλειας όσο και ως ευκαιρία. Αν και ο Χουν Σεν έχει σφίξει τον λαβή του στην χώρα και την έσπρωξε πιο κοντά στο Πεκίνο, υπάρχει πραγματικά μια διαδεδομένη, αν και ήσυχη, οργή μεταξύ των απλών πολιτών σχετικά με την υποταγή της κυβέρνησής τους στην Κίνα.

Ο Κινέζος πρόεδρος, Xi Jinping, χαμογελά δίπλα στον πρωθυπουργό της Καμπότζης, Hun Sen, στην Πνομ Πενχ, τον Οκτώβριο του 2016. SAMRANG PRING / REUTERS
-------------------------------------------------------------------

ΙΣΧΥΡΟΙ ΔΕΣΜΟΙ

Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, η Κίνα εργάστηκε επιμελώς για να καλλιεργήσει δεσμούς με τον ισχυρό άνδρα της Καμπότζης. Το Πεκίνο συνέχισε να υποστηρίζει τον Hun Sen καθώς διέλυσε το κύριο κόμμα της αντιπολίτευσης της Καμπότζης, έριξε τον ηγέτη του στην φυλακή, χειραγώγησε [4] τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να ενισχύσει την αντιληπτή δημοτικότητά του και προήδρευσε στην διάλυση [5] των δύο μεγαλύτερων ανεξάρτητων εφημερίδων της χώρας. Όταν ξεκίνησε η καταστολή στην πολιτική αντιπολίτευση τον περασμένο Νοέμβριο, η Κίνα ήρθε σε υπεράσπιση της κυβέρνησης. Μετά από συνάντηση με τον Κινέζο υπουργό Εξωτερικών, Wang Yi, στα τέλη Μαρτίου, ο Hun Sen έγραψε στην σελίδα του στο Facebook [6] ότι «οι Κινέζοι ηγέτες θα ήθελαν να υποστηρίξουν και να ευχηθούν στον Samdech Techo [Hun Sen] να κερδίσει τις εκλογές και να ηγηθεί της μοίρας της Καμπότζης να γίνει πιο αναπτυγμένη στο μέλλον». Και στο διάστημα μέχρι τις εκλογές του Ιουλίου, ο πρεσβευτής της Κίνας στην Καμπότζη παρευρέθηκε [7] σε μια προεκλογική συγκέντρωση του κυβερνώντος κόμματος στην Πνομ Πενχ.

Αυτή η υποστήριξη έχει πάρει επίσης πιο απτές μορφές. Τον περασμένο Δεκέμβριο, η Κίνα δεσμεύθηκε να δώσει στην εθνική εκλογική εκστρατεία της Καμπότζης [8] 20 εκατομμύρια δολάρια για κάλπες, υπολογιστές και άλλο εξοπλισμό. Επισκεπτόμενος την Καμπότζη τον Ιούνιο, ο υπουργός Άμυνας της Κίνας ανακοίνωσε ένα πακέτο στρατιωτικής βοήθειας ύψους 100 εκατομμυρίων δολαρίων και ισχυρίστηκε ότι η Καμπότζη ήταν ένας «πιστός φίλος» [9]. Το Πεκίνο εργάστηκε σκληρά για να καλλιεργήσει τέτοια νομιμοφροσύνη από τον νότιο γείτονά του. Για να βοηθήσει τον Χουν Σεν να αντισταθμίσει την εγχώρια και διεθνή κριτική για την αυξανόμενη αυταρχική στροφή του, η Κίνα αύξησε [10] την βοήθεια και τις επενδύσεις της, αναγγέλλοντας δάνεια με ευνοϊκούς όρους ύψους εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων [11], υποστηρίζοντας έργα υποδομής [12] και αυξάνοντας τον αριθμό των Κινέζων τουριστών [13] που επισκέφθηκαν την Καμπότζη το τελευταίο έτος κατά περισσότερο από 40% [14]. Η Κίνα είναι πλέον ο μεγαλύτερος δωρητής βοήθειας στην Καμπότζη.

Σε αντάλλαγμα για την αδιαμφισβήτητη υποστήριξη του Πεκίνου, η Καμπότζη υπό τον Hun Sen γίνεται όλο και περισσότερο υποτελής στην Κίνα και συνέβαλε στην επέκταση των τοπικών και περιφερειακών φιλοδοξιών του Πεκίνου. Η κυβέρνηση της Καμπότζης έχει εκτοπίσει χιλιάδες οικογένειες Καμποτζιανών για έργα που χρηματοδοτούνται από την Κίνα. Πιο χαρακτηριστικά, σε μια συμφωνία που παραβίαζε τους εθνικούς νόμους της Καμπότζης, η κυβέρνηση εκχώρησε κρυφά περισσότερο από το 20% της ακτογραμμής της Καμπότζης [15] σε μια κινεζική εταιρεία. Ο Χουν Σεν ανταποκρίθηκε πιστά στις προσκλήσεις του Πεκίνου για να κάνει περισσότερα για να προστατεύσει τις κινεζικές επενδύσεις, επιτιθέμενος σε εκείνους που αμφισβητούν την αυξανόμενη οικονομική εξάρτηση της Καμπότζης από τον βόρειο γείτονά της. Έχει επίσης υπερασπιστεί τα αναπτυξιακά έργα της Κίνας στο εξωτερικό, παρακάμπτοντας την κριτική ότι τέτοιου είδους έργα έχουν θέσει μη βιώσιμα χρέη στις δικαιούχους χώρες, προκάλεσαν διαρκή περιβαλλοντική ζημία και εκτόπισαν τοπικούς εργαζομένους.

Για τις περιφερειακές φιλοδοξίες της Κίνας, η σχέση με την Καμπότζη αποφέρει συνεχή μερίσματα. Παρά το γεγονός ότι δεν είναι διεκδικητής στο αμφισβητούμενο θαλάσσιο χώρο στην Θάλασσα της Νότιας Κίνας, η Καμπότζη έχει υποστηρίξει σταθερά την κατασκευή κινεζικών νησιών και την στρατιωτικοποίηση από την Κίνα εκεί. Έχει προστατεύσει το Πεκίνο [16] από την κριτική της Ένωσης των Εθνών της Νοτιοανατολικής Ασίας (Association of Southeast Asian Nations, ASEAN), μπλοκάροντας επανειλημμένα οποιαδήποτε μέτρα θα καθιστούσαν το Πεκίνο υπεύθυνο για την επιθετική συμπεριφορά του. Επιπλέον, η απόκτηση από την Κίνα μεγάλων τμημάτων της ακτογραμμής της Καμπότζης και η κατασκευή λιμενικών εγκαταστάσεων στην παραθαλάσσια πόλη Σιχάνουκβιλ, προσφέρουν πιθανές μελλοντικές τοποθεσίες για κινεζικές ναυτικές βάσεις που θα επιτρέψουν στο Πεκίνο να προβάλει ισχύ περαιτέρω στην περιοχή και πέρα από αυτήν. Και πέρυσι, η Καμπότζη διέλυσε ένα μακροχρόνιο πρόγραμμα στρατιωτικής βοήθειας των ΗΠΑ, κλιμακώνοντας την εκπαίδευση και το συντονισμό της με τον Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό της Κίνας.