Η Κύπρος εν κενώ | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η Κύπρος εν κενώ

Χωρίς μια σοβαρή παρέμβαση στον γ.γ.του ΟΗΕ, στο Κυπριακό θα υπάρξουν μόνο χαμένοι

Η Κύπρος διαβαίνει τα τελευταία της χρόνια, με την εικόνα που γνωρίζουμε. Δεν θα έλεγα τις τελευταίες στιγμές διότι θα ακουγόταν πολύ δραματικό. Ωστόσο όλοι ξέρουμε πως τα χρόνια δεν διαφέρουν και πολύ από τις στιγμές. Διατείνομαι πως πολύ σύντομα η Κύπρος θα αναδειχτεί ως ένα από τα πρώτα, τα μέγιστα προβλήματα του Ελληνισμού ή και της Ελλάδας, για να γίνω πιο σαφής. Την ίδια εικόνα πιθανόν να έχουν για το ίδιο θέμα και στην Τουρκία. Από την ανάποδη μεριά, όμως.

Αφήσαμε, και η Ελλάδα και η Κύπρος, να μετατραπεί η έννοια του «μακροχρόνιου αγώνα» σε κάτι που να μοιάζει περισσότερο με το «άστο ως είναι». Πολύ περισσότερο η Τουρκία άφησε τον χρόνο να περάσει, να κάμει τις ρίζες της στον τόπο, με αποτέλεσμα η λύση να χρειάζεται πλέον πολύ πιο καθαρές ρυθμίσεις στο ζήτημα της άμεσης ή έστω της βραχυπρόθεσμης αποχώρησής της από την Κύπρο.

Πρόσφατα κυκλοφόρησε η Έκθεση του ΓΓ του ΟΗΕ για το κυπριακό. «Μια από ίδια» θα σκεφτεί κάποιος. Δεν είναι, όμως, πια τα πράγματα ίδια με το παρελθόν.

01112018-1.jpg

Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες (κέντρο) μιλά δίπλα στον Ελληνοκύπριο πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη και τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Μουσταφά Ακιντσί (αριστερά) σε συνέντευξη τύπου μετά την Διάσκεψη για την Κύπρο, στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών στην Γενεύη της Ελβετίας, στις 12 Ιανουαρίου 2017. REUTERS/Laurent Gillieron/Pool
-------------------------------------------------------------------------

Πέραν από όσα περιέχει η Έκθεση πολλά εκ των οποίων είναι ανήκουστα, απίστευτα και πλήρως εκτός πραγματικότητας (μα ποιος τον ενημερώνει, πόθεν λαβαίνει πληροφόρηση;) υπάρχουν και μερικές πολύ σοβαρές επισημάνσεις που θα πρέπει να βάλουν όλους, κάθε πολίτη, αλλά πρωτίστως όλη την πολιτική ηγεσία, σε Κύπρο και Ελλάδα σε βαθύ προβληματισμό.

Μας λέει, παραδείγματος χάριν, παιδιά τελειώσαμε, δεν υπάρχουν συνομιλίες επ’ άπειρον: «Παρατηρώ σαφώς ότι η συνεχής στήριξη για έναν ορίζοντα ατέρμονης διαδικασίας χωρίς αποτέλεσμα βρίσκεται πίσω μας, όχι μπροστά μας».

Μας νοιάζει αυτό, ή μήπως θα το εκμεταλλευτούμε και αυτό με τον αιώνιο τρόπο μας, δηλαδή «αφήστε τον να λέει», και εμείς «είτε πάμε είτε δεν πάμε σε συνομιλίες, καλά είμαστε και έτσι». Δεν είμαστε, όμως, καθόλου καλά. Πού χάθηκε το δίκαιό μας, σε ποιους διαδρόμους της ιστορίας;

Χάθηκε, σε πολύ, μα πάρα πολύ μεγάλο βαθμό, διότι ο χρόνος παρεμβαίνει στα γεγονότα. Ο χρόνος αλλάζει την εικόνα. Δυστυχώς. Πολλοί νομίζουν σήμερα -απ’ ότι φαίνεται και ο ίδιος ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών- ότι οι Τουρκοκύπριοι πάντα κατοικούσαν στον βορρά και οι Ελληνοκύπριοι πάντα στο νότο, και έχουν κάποιες διαφορές οι κακομαθημένοι και δεν κάθονται να τις λύσουν. Δυστυχώς, ο χρόνος έτσι μετέτρεψε το Κυπριακό. Και όχι βέβαια μόνον ο απρόσωπος χρόνος, αλλά και το τι εμείς πράξαμε ή παραλείψαμε καθ΄ όλο αυτό το διάστημα. Αλλά και πρωτίστως επειδή αυτό συνέφερε πρώτα απ’ όλα την Τουρκία. Δεν είναι, όμως, της ώρας να ανατρέξω στο παρελθόν.

Κουράσαμε, δεν αξιοποιήσαμε στιγμές και δυνατότητες, και τώρα η καμπάνα κτυπάει την πόρτα των κυβερνήσεων Ελλάδας και Κύπρου. Κάποιος να πει στον Πρόεδρο και στον Πρωθυπουργό πως η καμπάνα κτύπησε και πως είναι οι πρώτοι που θα έπρεπε να την ακούσουν. Σκληρές κουβέντες μα είναι σκληρή η εποχή. Και θα βαρύνει ακόμα περισσότερο.

Το Κυπριακό τελειώνει, πιο σωστά, η εποχή που μας έδινε την εντύπωση πως θα μπορούσαμε αιωνίως να τραβούμε το σχοινί των συνομιλιών μακρά μέσα στο χρόνο, αυτή η εποχή έχει κλείσει.

Και δυστυχώς κλείνει αφότου ο χρόνος (μισός αιώνας είναι αυτός) επέτρεψε στην Τουρκία να στήσει θεμέλιο στα εδάφη μας. Και έτσι της δίνεται και η δυνατότητα να εμφανίζεται ως η δύναμη που πιο πολύ απ’ όλους ενδιαφέρεται για την λύση. Αυτά παθαίνει κανείς όταν δεν αξιοποιεί ευκαιρίες. Αναφέρομαι (μόνο ένα παράδειγμα) στο 2005 όταν η Τουρκία ασμένως αναζητούσε από την κατεχόμενη Κύπρο να της δώσει ημερομηνία έναρξης διαπραγματεύσεων για ένταξη στην ΕΕ. Και η κατεχόμενη Κύπρος έδωσε στην κατέχουσα Τουρκία αυτό που επιθυμούσε χωρίς κανένα αντάλλαγμα. Το γιατί, δεν το κατανόησα ποτέ μου. Κονιορτοποιήσαμε ένα όπλο που κατασκευάσαμε με είκοσι χρόνια εργασίας. Ο κος Ερντογάν, παίρνοντας ημερομηνία, κέρδιζε χρόνο πολιτικής σταδιοδρομίας, για να μην πω πως παίρνοντας την ημερομηνία έσωζε ίσως και την ζωή του. Η ημερομηνία επέβαλλε καθήλωση των στρατιωτικών στους στρατώνες και πολύ περισσότερο τους απομάκρυνε από οποιανδήποτε εμπλοκή στα πολιτικά πράγματα της χώρας. Για τον Ερντογάν η ημερομηνία ήταν ανάσα ζωής.

Επιστρέφω στον Γενικό Γραμματέα. Δεν έχουμε περιθώρια. Κυβέρνηση και αντιπολίτευση να του στείλουν κοινή επιστολή. Να λέμε καθαρά «κύριε Γενικέ, καταλαβαίνουμε πού φτάσαμε. Είμαστε έτοιμοι για λύση. Θέλουμε μόνο να αποφύγουμε το άλφα και το βήτα». Να το βρούμε το άλφα και το βήτα, να το συμφωνήσουμε, και να το στηρίξουμε. Αν δεν μπορεί να γίνει αυτό, αύριο δεν θα υπάρχουν νικητές και ηττημένοι. Θα υπάρχουν μόνο ηττημένοι. Και η Ελλάδα δεν θα βγει αλώβητη από μια τέτοια εξέλιξη.

Αποπειρώμαι, όμως, ώρα τώρα να πω, πως το πιο σημαντικό δεν είναι το τι εμπεριέχει η Έκθεση αλλά κυρίως το τι δεν περιέχει. Δεν υπάρχει πουθενά η λέξη «Τουρκία». Δεν περιέχει καμία, μα καμία αναφορά στη μορφή της λύσης. Δεν αναφέρεται πουθενά η φράση «διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία». Ας μην χαρούν ιδιαίτερα όμως όσοι της εναντιώνονται, διότι, καμία αμφιβολία επί τούτου, δεν σκέφτεται για «ενιαία και ελεύθερη Κύπρο». Όπως ήταν και το όνειρο του Νίκου Κοτζιά για μια ενιαία και ελεύθερη Κύπρο, το οποίο και εξέφρασε ως τώρα πολλές φορές. Χωρίς ωστόσο κανένα απτό αποτέλεσμα.

Γιατί το ερώτημα δεν είναι το όνειρό μας. Όσες φορές κι αν το εκφωνήσουμε εν μέση οδώ! Το ερώτημα είναι πάντα το πώς.

Copyright © 2018 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition