Η νέα realpolitik της Ινδίας | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η νέα realpolitik της Ινδίας

Η Κίνα σπρώχνει την εξωτερική πολιτική της Ινδίας σε αχαρτογράφητα νερά
Περίληψη: 

Η αυξανόμενη επιθετικότητα του Πεκίνου στην περιοχή ξύπνησε την Ινδία από τον ηγεμονικό ύπνο της. Το Νέο Δελχί δεν μπορεί πλέον εκλαμβάνει ως δεδομένη την κυρίαρχη θέση του και πρέπει να αναλάβει πρωτοβουλίες για να παραμείνει μια περιφερειακή δύναμη.

Ο CONSTANTINO XAVIER είναι ερευνητής στο Brookings India, στο Νέο Δελχί. Σπούδασε περιφερειακή ασφάλεια, συνδεσιμότητα και δημοκρατία στη Νότια Ασία και γράφει ένα βιβλίο για την περιφερειακή στρατηγική της Ινδίας από την δεκαετία του 1950.

Μετά από 50 ημέρες πολιτικής αναταραχής, ένας βαθμός κανονικότητας επιστρέφει στην Σρι Λάνκα. Μια απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου στις 14 Δεκεμβρίου κήρυξε παράνομη την διάλυση του κοινοβουλίου από τον πρόεδρο Maithripala Sirisena, αναγκάζοντάς τον να υποχωρήσει και να επαναδιορίσει τον προηγούμενο πρωθυπουργό της χώρας. Η κρίση ξέσπασε στα τέλη Οκτωβρίου, όταν ο Sirisena απέλυσε τον πρωθυπουργό του, τον Ranil Wickremesinghe, και τον αντικατέστησε με τον Mahinda Rajapaksa, μέλος της αντιπολίτευσης και πρώην πρόεδρο. Ο πρόεδρος θα εξηγούσε αργότερα [1] την ξαφνική του κίνηση υποστηρίζοντας ότι ο Wickremesinghe σχεδίαζε να τον δολοφονήσει και υπονόμευε τα εθνικά συμφέροντα.

27122018-1.jpg

Ένας Ινδός αξιωματικός του Ναυτικού στο Colombo της Σρι Λάνκα, τον Απρίλιο του 2018. DINUKA LIYANAWATTE/REUTERS
--------------------------------------------------------------------------

Όμως ο Wickremesinghe αποφάσισε να παραμείνει στην επίσημη κατοικία του και αρνήθηκε να παραιτηθεί. Ο συνασπισμός του στο κοινοβούλιο κατηγόρησε τον Σιρισένα για διενέργεια πραξικοπήματος. Σε απάντηση, ο πρόεδρος προχώρησε στην διάλυση του κοινοβουλίου και ζήτησε πρόωρες εκλογές. Το χάος, μερικές φορές και η βία, κατέκλυσαν την βουλή. Μόλις δέκα χρόνια μετά το τέλος ενός βίαιου, διάρκειας δεκαετιών εμφυλίου πολέμου, η Σρι Λάνκα αντιμετώπιζε και πάλι την απειλή συγκρούσεων.

Η απόφαση της περασμένης εβδομάδας έσπασε το αδιέξοδο, αλλά η φραξιονιστική πολιτική της χώρας θα συνεχίσει να αποσταθεροποιεί την κυβέρνησή της μέχρι τις επόμενες προεδρικές και κοινοβουλευτικές εκλογές, που έχουν προγραμματιστεί για το 2020.

Εν τω μεταξύ, η κρίση στην Σρι Λάνκα έχει ανακουφίσει τον ανταγωνισμό μεταξύ της Ινδίας, του παραδοσιακού ισχυρού παράγοντα της περιοχής, και της Κίνας, της ανερχόμενης δύναμης στον βορρά της. Η Ινδία προτιμά τον Wickremesinghe, ενώ η Κίνα έχει μια μακροχρόνια σχέση με τον Rajapaksa. Ωστόσο, ο τρόπος με τον οποίο οι δύο δυνάμεις εξέφρασαν τις προτιμήσεις τους κατέστησε σαφές ότι το Νέο Δελχί κάνει κάποιον υπολογισμό: Έχοντας ήδη παρέμβει κάποτε στις υποθέσεις της Σρι Λάνκα, η Ινδία ανταποκρίνεται τώρα με ασυνήθιστη προσοχή.

Αυτή η επιφυλακτικότητα έγινε παντού αντιληπτή όταν πρωτοξεκίνησε η κρίση τον Οκτώβριο. Δύο μέρες μετά την απομάκρυνση του Wickremesinghe, η ινδική κυβέρνηση εξέδωσε μια επιπόλαιη δήλωση εκφράζοντας «την ελπίδα ότι οι δημοκρατικές αξίες και η συνταγματική διαδικασία θα γίνουν σεβαστές». Ο πρεσβευτής της Κίνας στο Κολόμπο, αντιθέτως, είχε ήδη συναντηθεί με τον Ρατζάπακσα και τον χαιρέτησε [2] ως τον «νέο πρωθυπουργό». Η συμπαράσταση του Πεκίνου προς τον εκλεκτό πρωθυπουργό του Σιρισένα δεν ήταν έκπληξη: Ως πρόεδρος μεταξύ του 2005 και του 2015, ο Rajapaksa έκανε ρεκόρ με επτά ταξίδια στο Πεκίνο και ξεκίνησε να εμβαθύνει τις οικονομικές σχέσεις και τις σχέσεις ασφάλειας με την Κίνα. Κατά την διάρκεια της θνησιγενούς θητείας του ως νέου πρωθυπουργού τις τελευταίες εβδομάδες, ο Rajapaksa υπέγραψε με το Πεκίνο [3] δύο συμφωνίες για υποδομές.

Οι ηγέτες στο Νέο Δελχί ανακουφίστηκαν λοιπόν από την αποκατάσταση του Wickremesinghe αυτό το Σαββατοκύριακο, δηλώνοντας ότι η επιστροφή του αντικατόπτριζε την «ανθεκτικότητα της δημοκρατίας στην Σρι Λάνκα». Η Κίνα αντιμετώπισε αρχικά την ανακοίνωση με ηχηρή σιωπή. Οι αναφορές είναι αντικρουόμενες ως προς το κατά πόσον οι δύο δυνάμεις είχαν την δυνατότητα να σπάσουν το αδιέξοδο στη Σρι Λάνκα και αν προσπάθησαν να στηρίξουν τους αντίστοιχους εκλεκτούς τους. Αλλά ένα πράγμα είναι σαφές: Η διπλωματική αυτοσυγκράτηση της Ινδίας τις τελευταίες εβδομάδες δείχνει ότι δεν είναι πλέον η κυρίαρχη δύναμη στην Σρι Λάνκα και στην περιοχή. Η Κίνα είναι πλέον μόνιμος κάτοικος της Νότιας Ασίας και η Ινδία μαθαίνει να προσαρμόζεται, έστω και με δισταγμό.

27122018-2.jpg

Ο πρωθυπουργός της Ινδίας, Narendra Modi, και ο πρόεδρος της Σρι Λάνκα, Maithripala Sirisena, στο Νέο Δελχί, τον Μάρτιο του 2018. ADNAN ABIDI/REUTERS
---------------------------------------------

ΜΙΑ ΝΕΑ ΤΑΞΗ

Η Κίνα ανέτρεψε την παραδοσιακή ισορροπία ισχύος της Νότιας Ασίας με την εξάσκηση των οικονομικών μυώνων της σε μια περιοχή στην οποία κυριαρχούσε η Ινδία από τον 19ο αιώνα. Χώρες που μέχρι πρόσφατα είχαν απλώς τυπικές διπλωματικές σχέσεις με το Μεσαίο Βασίλειο, κοιτούν τώρα προς το Πεκίνο και όχι στο Νέο Δελχί για κρίσιμες επενδύσεις και οικονομική βοήθεια.

Το Νέο Δελχί δεν έχει προσαρμοστεί εύκολα σε αυτή την απώλεια κύρους. Κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, η Νότια Ασία προσέφερε στην Ινδία ένα προστατευτικό κουκούλι, μονώνοντάς την από την διπολική αμερικανο-σοβιετική αντιπαλότητα. Με εξαίρεση το Πακιστάν, οι μικρότεροι γείτονες της Ινδίας βρέθηκαν σχεδόν αποκλειστικά υπό την επιρροή της, από το Νεπάλ και το Μπουτάν στον βορρά μέχρι το Μπαγκλαντές, την Σρι Λάνκα και τις Μαλδίβες στο νότο.

Το Νέο Δελχί δεν εφείσθη παρεμβάσεων στις εγχώριες υποθέσεις αυτών των γειτόνων, συχνά ανενόχλητο. Το 1988, η Ινδία παρενέβη στον εμφύλιο πόλεμο της Σρι Λάνκα, στέλνοντας 50.000 στρατιώτες στο νησί, στην συνέχεια βοήθησε την κυβέρνηση των Μαλδίβων να επιβιώσει από μια απόπειρα πραξικοπήματος με μια γρήγορη στρατιωτική δράση. Το επόμενο έτος, ο βασιλιάς του Νεπάλ προσέγγισε την Κίνα για στρατιωτική βοήθεια. Η Ινδία τον τιμώρησε με έναν βλαπτικό εμπορικό αποκλεισμό, ο οποίος βοήθησε στην εξάπλωση ενός κινήματος υπέρ της δημοκρατίας, το οποίο τελικά υποχρέωσε τον απολυταρχικό μονάρχη να υιοθετήσει πολιτικές μεταρρυθμίσεις.