Οι πολυπλοκότητες της εξωτερικής πολιτικής και η Ελλάδα

Η απουσία εθνικής στρατηγικής στην Ελλάδα, οδήγησε τις ελληνικές κυβερνήσεις στην αναποτελεσματική πολιτική του κατευνασμού απέναντι σε μια αναθεωρητική Τουρκία και το μόνο που επετεύχθη ήταν η ενθάρρυνσή της στην κατεύθυνση της αναβάθμισης των προκλήσεων στο πλαίσιο επίτευξης των στόχων της, οι οποίοι είναι γνωστοί: Φιλανδοποίηση της Ελλάδος και περιορισμός της κυριαρχίας της στο Αιγαίο, έλεγχος της Κύπρου μέσω της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας με τελικό σκοπό την εγκατάλειψη της Κύπρου από τους Έλληνες καθώς και τον έλεγχο του υποθαλασσίου πλούτου της Ανατολικής Μεσογείου γενικώς, και η επέκταση της επιρροής της μέσω του μουσουλμανικού τόξου σε όλες τις χώρες των Βαλκανίων, πράγμα που άρχισε να υλοποιεί από την εποχή Νταβούτογλου.

Ακόμη και οι όποιες συμφωνίες αποκλιμάκωσης της έντασης που έχουν γίνει στο παρελθόν, εμπεριέχουν στοιχεία εξυπηρέτησης των στόχων της Τουρκίας, με παραίτησή μας από κυριαρχικά μας δικαιώματα, όπως οι περιορισμοί των πτήσεων των πολεμικών αεροσκαφών εντός του Ελληνικού Εναέριου Χώρου, η αποχώρησή μας από τα Ίμια και η σιωπηλή αποδοχή γκρίζων ζωνών στο πλαίσιο της αποφυγής προκλήσεων.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει τα προβλήματά της, η Τουρκία αυξάνει μέρα με την μέρα τις απειλές της στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, στα Βαλκάνια υπάρχει νέος κύκλος αστάθειας, οι Ελληνοαλβανικές σχέσεις έχουν οδηγηθεί σε νέα ένταση.

ΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ

Μια πολύ κακή πολιτική που έχει φέρει την Κύπρο στο χείλος της αβύσσου, είναι η πολιτική που ακολούθησε η Κύπρος στο Κυπριακό, ιδίως μετά την απόρριψη του Σχεδίου Annan το 2004, επειδή δεν ανέλαβε την πρωτοβουλία να παρουσιάσει το δικό της σχέδιο λύσης και αφέθηκε σε τρίτους να προστατέψουν τα δίκαια της σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο. Σήμερα, είμαστε αντιμέτωποι με τα αποτελέσματα της προσέγγισης αυτής.

Οι ξένοι διαπραγματευτές έχουν μεταθέσει επιτυχώς το focus (την ουσία;) του Κυπριακού από πρόβλημα εισβολής και κατοχής, εθνοκάθαρσης και εγκληματικών παραβάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε αναζήτηση ενός νέου συντάγματος που θα νομιμοποιεί την εισβολή. Οι ξένοι διαπραγματευτές/μεσολαβητές βασίστηκαν σε εποικοδομητική ασάφεια (constructive ambiguity) στην σύνταξη των κειμένων προς διαπραγμάτευση ούτως ώστε να σημαίνουν διαφορετικά πράγματα στο κάθε μέρος.

Αυτή είναι η μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε για να παραχθεί το πρωτοφανές και πρωτότυπο ανοσιούργημα «Διζωνική, Δικοινοτική Ομοσπονδία» για την λύση του Κυπριακού. Η τουρκική πλευρά είναι πεπεισμένη ότι το διαπραγματευτικό κεκτημένο εν πολλοίς ικανοποιεί τους τουρκικούς στόχους καθώς η Κυπριακή Δημοκρατία θα αντικατασταθεί από μια νέα τρικέφαλη κρατική οντότητα στην οποία καμία ουσιαστική απόφαση δεν θα λαμβάνεται χωρίς την συγκατάθεση της τουρκο(κυπριακής) πλευράς.

Έχει κατ’ επανάληψη τονισθεί ότι η συγκεκριμένη φιλοσοφία επίλυσης του κυπριακού είναι παρόμοια με το Σύνταγμα της Βοσνίας όπου τα αποτελέσματα είναι οδυνηρά.

Το προτεινόμενο Σχέδιο παραβιάζει βασικούς νόμους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα επί τη βάσει εθνότητας, γλώσσας και θρησκείας.

Αυτός είναι ο λόγος του γιατί η τυχόν συμφωνία θα απαγορεύει στους Κυπρίους να δικαιούνται να προσβάλουν δικαστικώς άρθρα της Συμφωνίας που θα είναι σε διάσταση με το Ευρωπαϊκό Δίκαιο. Η ίδια απαγόρευση περιείχετο και στο Σχέδιο Annan. Ούτε και αξιολογούνται οι οικονομικές προεκτάσεις της λύσεως αυτής.

Η Κύπρος πρέπει να παρουσιάσει το δικό της Σχέδιο Επανένωσης που να είναι βασισμένο σε τροποποιήσεις του Συντάγματος του 1960, για να καταστεί λειτουργικό, χωρίς ξένες εγγυήσεις ή τουρκικά στρατεύματα.

Πρέπει να αποβάλει τον φόβο του πολιτικού κόστους από τυχόν προσπάθεια διαφοροποίησης της βάσεως των συνομιλιών. Μεγαλύτερο και μοιραίο θα είναι το κόστος εφαρμογής του υπό συζήτηση πλαισίου.

Η Κύπρος έχει μια δυναμική και στρατηγική παρουσία στην Ανατολική Μεσόγειο λόγω της συμμετοχής της στην Ευρωπαϊκή Ένωση και των αναφυόμενων οικονομικών και στρατηγικών συνεργασιών της με την Αίγυπτο, το Ισραήλ, την Ιορδανία και τον Λίβανο και τώρα με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Μαζί με την Ελλάδα μπορεί να δημιουργηθεί μια ασπίδα σταθερότητας και νομιμότητας στην περιοχή, η οποία να αποτελέσει ανάχωμα στην επεκτατικότητα της Τουρκίας. Το να υπάρχει συνεχής υποχώρηση απέναντι στην Τουρκία δεν ωφελεί. Τουναντίον το θηρίο εξαγριώνεται.

Η πολιτικής της σύζευξης των στόχων μας με ευρύτερα συμφέροντα θα ενισχύσει τις προσπάθειες μας.

Στα ενεργειακά, η Τουρκία όχι μόνο αμφισβητεί την Κυπριακή ΑΟΖ αλλά ταυτοχρόνως απαιτεί -όπως και οι Τουρκοκύπριοι- να έχει συμμετοχή σε όλες τις συναφείς αποφάσεις στα τεμάχια που η ίδια δεν διεκδικεί. Διεκδικεί δε και ίση μοιρασιά, όχι αναλογική.

Ήδη στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην Ευρώπη, η Τουρκία αντιμετωπίζεται ως αλλοπρόσαλλη, και ως ένας σύμμαχος απρόβλεπτος και αναξιόπιστος. Η Τουρκία έχει καταντήσει rogue state και σιγά αλλά σταθερά απομακρύνεται από την Δύση. Είναι καιρός, λοιπόν, η Ελλάδα και η Κύπρος να διεκδικήσουν και να απαιτήσουν την εφαρμογή του Διεθνούς και του Ευρωπαϊκού Δικαίου στην αντιπαράθεση με την Τουρκία.

Copyright © 2019 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition