Τι διακινδυνεύει να χάσει η Συρία

«Υπάρχουν καλές ευκαιρίες για δουλειά˙ η πόλη βελτιώνεται, περισσότερα μπάζα απομακρύνονται, υπάρχουν περισσότερες θέσεις εργασίας. Και οι γυναίκες είναι παντού», μου είπε η Hawla. Στην πραγματικότητα, είχα εντοπίσει δύο γυναίκες που εργάζονταν στις δυνάμεις ασφαλείας της Raqqa καθώς εισερχόμασταν στην πόλη μέσω ενός από τα πολλά σημεία ελέγχου.

Η Fatima, μια κομμώτρια με την οποία συναντήθηκα τον Απρίλιο, είναι μια γυναίκα επιχειρηματίας της οποίας η επιχειρηματική δραστηριότητα είναι ακμάζουσα. Εκείνη την εποχή δούλευε σε ένα από τα λίγα κομμωτήρια που άνοιξαν στην πόλη. Χτένιζε γυναικεία μαλλιά καθ’ όλη την διακυβέρνηση του ISIS στην Raqqa. Κάποιες σύζυγοι του ISIS -συμπεριλαμβανομένης, όπως λέει, μιας Αμερικανίδας που συνήθιζε να δείχνει τις φωτογραφίες της από τις Ηνωμένες Πολιτείες, την «χώρα του Kafir», στο τηλέφωνό της- ήταν τακτικές στο κομμωτήριό της. Η Φατιμά μού είπε ότι σταμάτησε να ανησυχεί ότι η Hisbah, ή αλλιώς η θρησκευτική αστυνομία, θα την συλλάβει όταν άρχισε να φτιάχνει τα μαλλιά των γυναικών αξιωματικών παράλληλα με των συζύγων.

«Με έπαιρναν το απόγευμα και ήμουν έξω κατά το βράδυ», είπε για τις σύντομες συλλήψεις της, σημειώνοντας ότι την άφηναν εγκαίρως για να φτιάξει τα μαλλιά των συζύγων του ISIS την επόμενη μέρα.

Η Φατιμά ήθελε δύο πράγματα, μου είπε τον Απρίλιο. Το ένα ήταν η ασφάλεια και ο τερματισμός του πολέμου. Το άλλο ήταν να έχει το πιο διάσημο κομμωτήριο στην Raqqa. Όταν την είδα και πάλι τέσσερις μήνες αργότερα, το κομμωτήριο όπου δούλευε βούιζε, γεμάτο γυναίκες που έφτιαχναν τα μαλλιά τους και βελτίωναν το μακιγιάζ τους. Πήγαμε στις βιτρίνες απέναντι για να μιλήσουμε, μόνο για να μας διακόπτουν τακτικά υπάλληλοι με ερωτήσεις ή πελάτες που ήθελαν συμβουλές για τις ανάγκες των επερχόμενων γάμων τους. Μέχρι τον Δεκέμβριο ήταν πια πολύ απασχολημένη για να καθηλωθεί για μια συνέντευξη δέκα λεπτών: Είχε εξοικονομήσει χρήματα και άνοιξε το δικό της κομμωτήριο, όπως ήλπιζε, και η μόνη της εστίαση ήταν στην ανάπτυξη της επιχείρησής της.

Μια γυναίκα πουλάει ρούχα σε ένα δρόμο στην Raqqa, τον Μάιο του 2018. REUTERS
-----------------------------------------------------------------

Το περασμένο καλοκαίρι παρακολούθησα την ίδρυση του Συμβουλίου Γυναικών της Raqqa, ενός οργανισμού που υποστηρίζει τις οικονομικές και κοινωνικές δραστηριότητες των τοπικών γυναικών. Πήγα περιμένοντας μια φανταχτερή εκδήλωση δημιουργημένη από και για τους αλλοδαπούς. Αντ’ αυτού δεν είδα καθόλου Αμερικανούς, μόνο Σύρους (συμπεριλαμβανομένης μιας νεαρής γυναίκας που φορούσε το τότε διαβόητο παλτό Zara που έγραφε στην πλάτη «I really don’t care do U?» [«πραγματικά δεν με νοιάζει, εσένα;»]). Τον Δεκέμβριο μοιράστηκα έναν ήσυχο καφέ με δύο γυναίκες από το συμβούλιο. Αμφότερες προέρχονταν από την Raqqa και δεν είχαν εργαστεί έξω από το σπίτι ποτέ πριν.

«Ποιος προσέχει τα παιδιά σας;» ρώτησα, καθώς ένα ζωηρό μικρό παιδί χοροπηδούσε γύρω από τα γόνατα της μιας γυναίκας. Η γυναίκα, που δεν ήθελε να δημοσιευθεί το όνομά της, είπε ότι είχε μόλις τελειώσει μια δεκαήμερη εκπαίδευση από το συμβούλιο που την προετοίμασε για να διαχειριστεί τα οικονομικά της και να αναζητήσει τον δικό της βιοπορισμό.

«Η πεθερά μου», είπε η γυναίκα. «Μου είπε, "Πήγαινε, θα προσέχω τα παιδιά". Μου είπε, "Ποτέ δεν είχαμε τέτοιες ευκαιρίες στην γενιά μας"».

ΜΙΑ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΤΩΝ ΗΠΑ

Οι Αμερικανοί έχουν παραβλέψει σε μεγάλο βαθμό τις πολλές προόδους -αβέβαιες όπως είναι- στις βορειοανατολικές συριακές πόλεις από τη Manbij έως την Tabqa, την Raqqa και το Kobani και την Qamishli. Οι εγχώριες υποθέσεις φαίνεται να έχουν αφήσει ελάχιστο μερίδιο για σκέψη ή προσοχή για οτιδήποτε πέρα από τα σύνορα των ΗΠΑ. Υπάρχουν όμως και άλλοι αρνητικοί παράγοντες. Η μάχη για την απελευθέρωση της περιοχής από το ISIS ήταν αιματηρή. Η Τουρκία έχει καταστήσει σαφή την συνεχή ενόχλησή της με τους Σύρους Κούρδους μαχητές που ηγήθηκαν στη μάχη στο Κομπάνι και πέραν αυτού˙ και το Ιράκ και το Αφγανιστάν δίδαξαν τις Ηνωμένες Πολιτείες να μένουν εκτός των πολέμων στη Μέση Ανατολή. Σήμερα, πάρα πολλοί Αμερικανοί έχουν μάθει το μάθημα της αναποτελεσματικότητας των ΗΠΑ στην περιοχή τόσο καλά ώστε αποτυγχάνουν να καταγράψουν την ιστορία μιας πολιτικής που έχει πάει σε μεγάλο βαθμό καλά δια μέσω δύο [αμερικανικών] κυβερνήσεων.

Αυτή η παράλειψη είναι μια ντροπή που μπορεί να αποφευχθεί. Και απειλεί με εξαφάνιση μια υπό προϋποθέσεις σταθερότητα, που συχνά έχει την αίσθηση της επιστημονικής φαντασίας όταν φαίνεται επί τόπου, τόσο διαφορετική από αυτήν που φτάσαμε να περιμένουμε από τις μετά την 11η Σεπτεμβρίου παρεμβάσεις. Χάρη στο θάρρος και την αποτελεσματικότητα των Σύρων πολιτών και των συριακών τοπικών δυνάμεων, μαζί με την παρουσία των Ηνωμένων Πολιτειών που μοιάζει με τον μάγο του Οζ, τα πράγματα είναι στην πραγματικότητα στον σωστό δρόμο -όχι έναν τέλειο, αλλά έναν δρόμο σε σταθερό έδαφος. Και οι Ηνωμένες Πολιτείες το έχουν καταφέρει αυτό με ένα ελάχιστα ορατό αποτύπωμα. Δεν έχω δει ποτέ τους Αμερικανούς έξω, εκτός από όταν είναι στον δρόμο στα φορτηγά τους και σε ένα κατάστημα κεμπάπ στη Manbji -ακριβώς το χαμηλό προφίλ που ανέφεραν πάντα ότι ήθελαν οι πολιτικοί των ΗΠΑ.

Τον περασμένο μήνα, όταν ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν απείλησε να εισβάλει στην βορειοανατολική Συρία, έτυχε να είμαι σε μια στρατιωτική βάση που ανήκει στις -υποστηριζόμενες από τις ΗΠΑ- Δημοκρατικές Δυνάμεις της Συρίας (Syrian Democratic Forces, SDF). Εκείνη τη νύχτα συναντήθηκα με τον διοικητή Mazloum Kobani, του οποίου οι Κουρδικές Λαϊκές Μονάδες Προστασίας, ή YPG, υποστηρίχθηκαν από τις Ηνωμένες Πολιτείες από τη μάχη τους το 2014 στο Kobani εναντίον του ISIS. Ένα χριστουγεννιάτικο δέντρο έλαμπε πίσω του καθώς ο Mazloum μού είπε πόσο σοβαρά τον έπληξαν τα λόγια του Ερντογάν.