Ω, η Humanité

Στις 25 Ιανουαρίου, η εφημερίδα του Γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος (PCF), L'Humanité, δήλωσε ότι δεν μπορεί πλέον να πληρώσει τους λογαριασμούς της και ζήτησε προστασία από τους πιστωτές της. Αν και η ίδια η εφημερίδα είναι μικρή -η κυκλοφορία της έχει μειωθεί σε 32.000 καθημερινούς αναγνώστες από 400.000 κατά την περίοδο της ακμής της στην δεκαετία του 1940- τα πάθη της δείχνουν μια ειρωνεία της ιστορίας. Η L'Humanité πτωχεύει την στιγμή του μεγαλύτερου κύματος λαϊκής διαμαρτυρίας της Γαλλίας από το 1968: Το κίνημα των «κίτρινων γιλέκων» [2], του οποίου οι συμμετέχοντες απέκλεισαν δηκτικά όλα τα κόμματα και τις προσωπικότητες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων της αριστεράς. Η χρηματοοικονομική χρεοκοπία της L'Humanité αντιπροσωπεύει τέλεια την πολιτική χρεοκοπία της γαλλικής αριστεράς.

Σε μια διαδήλωση των Κίτρινων Γιλέκων στο Παρίσι, τον Δεκέμβριο του 2018. STEPHANE MAHE / REUTERS
------------------------------------------------------------------

Η L'Humanité υπήρξε η φωνή του PCF καθ’ όλη την διάρκεια της ιστορίας του, επίσημα από το 1920, ανεπίσημα από τότε που έλαβε την κατ’ ονομα ανεξαρτησία της το 1999. Έχει αντικατοπτρίσει όχι μόνο την γραμμή του κόμματος αλλά και την υγεία του κόμματος. Ορισμένα από τα προβλήματα της εφημερίδας σχετίζονται με την γενική πτώση των πωλήσεων και των διαφημιστικών εσόδων των εφημερίδων, μια κατάσταση τόσο άσχημη στην Γαλλία όσο και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αλλά η πτώση της εφημερίδας ήταν μακρά και είναι στενά συνδεδεμένη με την εικονική εξαφάνιση του PCF ως δύναμης στην γαλλική πολιτική.

Ο Jean Jaurès, ο κορυφαίος σοσιαλιστής ηγέτης της εποχής του, ίδρυσε την L' Huma, όπως είναι γνωστή η εφημερίδα, το 1904. Με αυτήν επιδίωξε να ενοποιήσει το έχον διχαστικές τάσεις σοσιαλιστικό κίνημα στην Γαλλία, γράφοντας στην ιδρυτική δημοσίευση της εφημερίδας στις 18 Απριλίου 1904 : «Για εμάς, οι επαναστατικοί σοσιαλιστές και οι ρεφορμιστές σοσιαλιστές είναι πάνω από όλα σοσιαλιστές». Η L'Humanité, όπως την οραματίστηκε, θα ήταν «σε συνεχή κοινωνία με ολόκληρο το εργατικό κίνημα», το οποίο, επέμεινε ο Jaurès, «δεν χρειάζεται ψέματα, μισές αλήθειες, μεροληπτικές πληροφορίες, αλλοιωμένες ειδήσεις, ή συκοφαντίες».

Αυτές οι σεβαστές ευχές δεν επιβίωσαν για πολύ μετά τον Jaurès, ο οποίος δολοφονήθηκε στις 31 Ιουλίου 1914 από έναν δεξιό φανατικό όταν αυτός, η εφημερίδα, και μια ευρύτερη συμμαχία Ευρωπαίων σοσιαλιστών διεξήγαγαν εκστρατεία για να αποτρέψουν το ξέσπασμα του πολέμου. Ξεκινώντας το 1920, όταν το γαλλικό τμήμα της Εργατικής Διεθνούς ψήφισε για να συμμετάσχει στην Κομμουνιστική Διεθνή, η L'Huma ακολούθησε κάθε ελιγμό και στροφή της γραμμής του κόμματος, επιτρέποντας στα μέλη του να γνωρίζουν ποιος ήταν ο σημερινός εχθρός και ποιοι χθεσινοί εχθροί είχαν αλλάξει καθεστώς για να γίνουν σημερινοί φίλοι.

Το PCF ενέπνευσε φόβο στην πολιτική κύρια τάση της χώρας ως το κόμμα της επανάστασης, αλλά στην πραγματικότητα έβαλε φρένο σε δύο μεγάλες επαναστατικές στιγμές του γαλλικού εικοστού αιώνα. Κατά τους μήνες Μάιο και Ιούνιο του 1936, Γάλλοι εργάτες κατέλαβαν εργοστάσια ή προχώρησαν σε μια γενική απεργία. Οι εργαζόμενοι κέρδισαν μισθολογικές αυξήσεις και αμειβόμενες διακοπές και το PCF, ικανοποιημένο, έβαλε τέλος στις καταλήψεις και τις απεργίες αντί να ρισκάρει να αποξενώσει εκείνους που αντιτάχθηκαν στην σοσιαλιστική κυβέρνηση του Léon Blum. Στις 12 Ιουνίου 1936, η L'Humanité δημοσίευσε την δήλωση του γενικού γραμματέα του κόμματος, Maurice Thorez, ότι «πρέπει να γνωρίζουμε πότε πρέπει να τερματίσουμε μια απεργία» και ότι «δεν είναι όλα δυνατά».

Πάνω από τρεις δεκαετίες αργότερα, τον Μάιο του 1968, ένα αριστερό φοιτητικό κίνημα ξεκίνησε μια εξέγερση που έφερε περίπου δέκα εκατομμύρια εργαζομένους σε γενική απεργία. Η PCF και η L'Humanité έκαναν ό, τι μπορούσαν για να κρατήσουν τους ριζοσπάστες φοιτητές μακριά από τους εργαζόμενους και να περιορίσουν τις απαιτήσεις σε θέματα επιπέδου διαβίωσης. Το έπραξαν για πολλούς από τους ίδιους λόγους όπως το 1936, αλλά και για να εξασφαλίσουν την λαβή του κόμματος επί της εργατικής τάξη και των διαμαρτυριών της.

Παρά την αποτυχία του να συμπιέσει τα ριζοσπαστικά αιτήματα το 1968, το PCF κέρδισε περισσότερο από το 20% των ψήφων στις κοινοβουλευτικές εκλογές το επόμενο έτος και διατήρησε αυτό το επίπεδο υποστήριξης για μια δεκαετία. Η αγωνία του κόμματος ξεκίνησε μόνο μετά την εκλογή του σοσιαλιστή François Mitterrand ως προέδρου το 1981.

Ο Mitterrand συνήψε μια επίσημη συμμαχία με το PCF, συμπεριλαμβάνοντας μερικά μέλη του στην κυβέρνησή του, κάτι που ενίσχυσε το δικό του Σοσιαλιστικό Κόμμα δίνοντάς του αριστερή κάλυψη. Κατά την διάρκεια αυτής της περιόδου, οι ομόλογοι του PCF στην Ισπανία και την Ιταλία είχαν αγκαλιάσει τον ευρωκομμουνισμό, μια πιο ανοικτή και δημοκρατική παραλλαγή που τόνιζε την ανεξαρτησία από τη Μόσχα. Αλλά αν και το PCF έκανε την ίδια στροφή, δεν έκανε ποτέ τις αλλαγές στην πράξη. Το Σοσιαλιστικό Κόμμα επωφελήθηκε από την ισχυρογνώμονα αυταρχική εικόνα του PCF και παρουσίασε τον εαυτό του με επιτυχία, σε αντιδιαστολή, ως το αληθινό όχημα των γαλλικών φιλοδοξιών για κοινωνική δικαιοσύνη. Ως αποτέλεσμα, το μερίδιο του PCF στις ψήφους μειώθηκε απότομα από το 1986.