Οι δικαστικές περιπέτειες του Νετανιάχου και οι επερχόμενες εκλογές | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Οι δικαστικές περιπέτειες του Νετανιάχου και οι επερχόμενες εκλογές

Οι διαχωριστικές γραμμές μεταξύ αριστεράς και δεξιάς ίσως να κρίνουν και το αποτέλεσμα των εκλογών
Περίληψη: 

Στις 28 Φεβρουαρίου 2019 και εν μέσω προεκλογικής περιόδου, ανακοινώθηκε το πόρισμα του Νομικού Επιτρόπου του Ισραήλ, ορίζοντας ότι συντρέχουν στο πρόσωπο του πρωθυπουργού Βενιαμίν Νετανιάχου αποχρώσες ενδείξεις για διάπραξη αξιόποινων πράξεων σε υποθέσεις διαφθοράς. Πώς αξιολογείται το περιεχόμενο του πορίσματος και οι πολιτικές του προεκτάσεις, ιδίως ενόψει των πρόωρων βουλευτικών εκλογών που θα πραγματοποιηθούν στο Ισραήλ στις 9 Απριλίου 2019;

Ο ΓΑΒΡΙΗΛ ΧΑΡΙΤΟΣ είναι δικηγόρος, Διδάκτωρ Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και Μεταδιδακτορικός Ερευνητής στο Ινστιτούτο Μπεν-Γκουριόν του Πανεπιστημίου Μπεν-Γκουριόν στο Ισραήλ. Πρόσφατα κυκλοφόρησε το βιβλίο του «Κύπρος, το Γειτονικό Νησί – Το Κυπριακό μέσα από τα Κρατικά Αρχεία του Ισραήλ, 1946-1960» από τις εκδόσεις Παπαζήση.

Το πολυαναμενόμενο πόρισμα του Νομικού Επιτρόπου παρά τη Κυβερνήσει, Αβιχάι Μάντελμπλιτ, σχετικά με το εάν συντρέχουν στο πρόσωπο του Βενιαμίν Νετανιάχου αποχρώσες ενδείξεις για διάπραξη ποινικών αδικημάτων διαφθοράς, ανακοινώθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 2018, σαράντα μόλις μέρες πριν την ημέρα των πρόωρων βουλευτικών εκλογών της 9ης Απριλίου. Η πιθανότητα να συρθεί στην δικαιοσύνη ο Ισραηλινός πρωθυπουργός και πρόεδρος του κόμματος Λικούντ, εδώ και τρία χρόνια μονοπωλεί το ενδιαφέρον της εσωτερικής πολιτικής σκηνής στο Ισραήλ –και όπως όλα δείχνουν, ο Νετανιάχου δεν θα αποφύγει μια τέτοια περιπέτεια, το πρώτο κεφάλαιο της οποίας μόλις άρχισε.

03032019-1.jpg

Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Βενιαμίν Νετανιάχου, στην εβδομαδιαία συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου στις 3 Μαρτίου 2019, στην Ιερουσαλήμ. REUTERS/Ronen Zvulun
-----------------------------------------------------------------------------------------

Σύμφωνα με το πόρισμα του Νομικού Επιτρόπου, ο Νετανιάχου κρίνεται ύποπτος για τα αδικήματα της παράβασης καθήκοντος, απάτης και δωροδοκίας για τους επονομαζόμενους Φακέλους 1000, 2000 και 4000, που τον εμπλέκουν σε σχέσεις διαπλοκής με σημαντικούς παράγοντες της επιχειρηματικής ζωής εντός και εκτός Ισραήλ, ως επίσης και με τοπικούς παράγοντες του Τύπου. Συγκεκριμένα: Ο Φάκελος 1000 φέρει τον πρωθυπουργό και το άμεσο οικογενειακό περιβάλλον του να δέχονται «πολυτελή δώρα», όπως κούτες με σαμπάνιες, πούρα και ακριβά κοσμήματα συνολικής αξίας 700.000 σέκελ (175.000 €) από επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στο εξωτερικό. Το φερόμενο αντάλλαγμα του Νετανιάχου για τα «πολυτελή δώρα» φέρεται να ήταν η προθυμία του να μειωθούν οι φορολογικές επιβαρύνσεις ενός εκ των δύο επιχειρηματιών σε περίπτωση που θα αποφάσιζε να επιστρέψει την φορολογική του έδρα στο Ισραήλ, και παράλληλα να προωθήσει με νομοθετικές παρεμβάσεις τα επιχειρηματικά συμφέροντά τους στην ισραηλινή αγορά. Ο Φάκελος 2000 βασίζεται σε τηλεφωνικές συνομιλίες μεταξύ του Νετανιάχου και του ιδιοκτήτη του μεγαλύτερου εκδοτικού ομίλου της χώρας. Σύμφωνα με τις συνομιλίες εκείνες, ο επιχειρηματίας ζητούσε από τον Ισραηλινό πρωθυπουργό να περιορίσει την κυκλοφορία της free-press φιλοκυβερνητικής εφημερίδας Israel Hayom –που έπληττε σοβαρά την κυκλοφορία των δικών του εντύπων. Ως αντάλλαγμα του πρότεινε ότι στο εξής, η ευρείας κυκλοφορίας εφημερίδα ιδιοκτησίας του, Yediot Aharonot, θα τον «ανταμείβει» με ευνοϊκή αρθρογραφία προς το πρόσωπό του. Το πόρισμα καταλογίζει στον Νετανιάχου το γεγονός ότι δεν αρνήθηκε αυτήν την προσφορά και ότι συνέχιζε να την διαπραγματεύεται –όπως τουλάχιστον φέρεται να προκύπτει από τις τηλεφωνικές συνομιλίες που υπέκλεψαν οι διωκτικές Αρχές.

Ο Φάκελος 4000 αφορά τις σχέσεις διαπλοκής μεταξύ του Νετανιάχου με διευθυντικό στέλεχος της ημικρατικής εταιρείας σταθερής τηλεφωνίας Bezek, η οποία ελέγχει σημαντικό ποσοστό των μετοχών της εταιρείας που λειτουργεί την δημοφιλή ειδησεογραφική ιστοσελίδα WallaNews. Στόχος των παρασκηνιακών συνεννοήσεων μεταξύ του Νετανιάχου και των στελεχών της Bezek και της WallaNews φέρεται να είναι η επιδίωξη του Ισραηλινού πρωθυπουργού να σταματήσει η ιστοσελίδα να τηρεί αντιπολιτευτική γραμμή.

Στις 56 σελίδες του πορίσματος παρατίθενται τα πραγματικά περιστατικά και τα συμπεράσματα του Νομικού Επιτρόπου, χωρίς όμως να γίνεται λεπτομερής αναφορά στο ενοχοποιητικό υλικό που συνέλεξαν οι διωκτικές Αρχές. Μεγάλο του μέρος βασίζεται σε καταθέσεις πρώην στενών συνεργατών του πρωθυπουργού, που είχαν άμεση εμπλοκή στα γεγονότα και σήμερα είναι προστατευόμενοι μάρτυρες. Παρ’ όλα αυτά, το πόρισμα καθαυτό δεν καθιστά τον Νετανιάχου υπόδικο. Είναι ένα νομικό κείμενο συμβουλευτικής φύσεως, που πρωτίστως απευθύνεται στην Γενική Εισαγγελία του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Επί του πορίσματος ο Νετανιάχου και οι άλλοι ύποπτοι υποχρεούνται να καταθέσουν διευκρινίσεις, γραπτές και προφορικές, το περιεχόμενο των οποίων θα εξετασθεί σε συνάρτηση με το αποδεικτικό υλικό που βασίσθηκε το πόρισμα της 28ης Φεβρουαρίου. Το αποδεικτικό υλικό (έγγραφα, απομαγνητοφωνημένες συνδιαλέξεις, ένορκες καταθέσεις) θα παραδοθεί στους συνηγόρους του Νετανιάχου και των υπολοίπων υπόπτων, προκειμένου να λάβουν γνώση. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι υπόλοιποι εμπλεκόμενοι στις υποθέσεις που διερευνώνται, τελούν ήδη υπό κράτηση. Αρμόδια για να αποφασίσει εάν θα εκδοθεί κατηγορητήριο και με ποιο περιεχόμενο είναι η Γενική Εισαγγελία του Ανωτάτου Δικαστηρίου –και τότε μόνο ο Βενιαμίν Νετανιάχου θα θεωρείται υπόδικος.

Σύμφωνα με τις δικονομικές προθεσμίες της ισραηλινής νομοθεσίας, ο Νετανιάχου θα κληθεί να παράσχει διευκρινίσεις περί τα τέλη του ερχόμενου καλοκαιριού. Εκτιμάται ότι το νωρίτερο στα τέλη του 2019, η Γενική Εισαγγελία θα είναι σε θέση να αποφασίσει εάν θα εκδοθεί κατηγορητήριο και με ποιο περιεχόμενο –ή, σε αντίθετη περίπτωση, θα θέσει τις υποθέσεις στο αρχείο, είτε καθ’ ολοκληρία είτε εν μέρει. Αυτό σημαίνει ότι, εάν τηρηθούν οι προθεσμίες και εφόσον ο Νετανιάχου παραπεμφθεί σε δίκη, η επ’ ακροατηρίω διαδικασία αναμένεται να αρχίσει το νωρίτερο στα μέσα του 2020.

Η αντίδραση του Βενιαμίν Νετανιάχου ήταν άμεση και, λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση του πορίσματος, απευθυνόμενος στα τοπικά ΜΜΕ χαρακτήρισε το περιεχόμενό του ως μέρος μιας ενορχηστρωμένης προσπάθειας πολιτικής του εξόντωσης από την Αριστερά και τα φιλικά προς αυτήν εκδοτικά συμφέροντα. Κατηγόρησε την Αριστερά, η οποία, ελλείψει πολιτικών επιχειρημάτων εναντίον του, καταφεύγει στην σκανδαλολογία –η οποία, κατά τα λεγόμενά του, είναι σίγουρο ότι αργά ή γρήγορα θα καταρριφθεί σαν χάρτινος πύργος.