Γιατί συνεχίζεται το «παζάρι με τον διάβολο» των Βρυξελλών με τον Βίκτορ Όρμπαν | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Γιατί συνεχίζεται το «παζάρι με τον διάβολο» των Βρυξελλών με τον Βίκτορ Όρμπαν

Το μεγαλύτερο ευρωπαϊκό κόμμα απομακρύνει το αυταρχικό μέλος του -για την ώρα

Λιγότερο από δύο μήνες πριν από τις ευρωεκλογές, το μεγαλύτερο κόμμα του ευρωκοινοβουλίου βρίσκεται σε αμηχανία. Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ), μια κεντροδεξιά και φιλοευρωπαϊκή συμμαχία με περισσότερα από 40 εθνικά κόμματα, έρχεται αντιμέτωπο με μια διαμάχη σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης του τρομερού παιδιού του: Το ακροδεξιό εθνικιστικό κόμμα Fidesz, υπό την ηγεσία του πρωθυπουργού της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν.

28032019-3.jpg

Ο Όρμπαν κατά την διάρκεια της ετήσιας ομιλίας του για την κατάσταση του έθνους, στην Βουδαπέστη, τον Φεβρουάριο του 2019. BERNADETT SZABO/REUTERS
--------------------------------------------------------------------------

Από το 2010, ο Όρμπαν έχει πάει την Ουγγαρία αρκετά μακριά προς την κατεύθυνση της απολυταρχίας, τόσο που η Μη Κυβερνητική Οργάνωση Freedom House υποβάθμισε [1] την χώρα από «ελεύθερη» σε «εν μέρει ελεύθερη» στην έκθεσή της για το 2019 –μια πρωτιά στην ιστορία της ΕΕ. Η διολίσθηση του Fidesz στον αυταρχισμό έχει προκαλέσει αυξανόμενη κριτική από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, συμπεριλαμβανομένων πολλών μελών του ΕΛΚ. Εντούτοις, χρειάστηκε μια κραυγαλέα εκστρατεία εναντίον της ΕΕ από το Fidesz, που περιείχε προσβλητικές αφίσες [2] για τον Jean-Claude Juncker, τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του ίδιου του ΕΛΚ, για να αναλάβει δράση το ΕΛΚ. Σε συνέντευξη Τύπου στις Βρυξέλλες την περασμένη εβδομάδα, το ΕΛΚ ανακοίνωσε ότι αναστέλλει το Fidesz [από λειτουργίες του ως μέλους του ΕΛΚ] -αλλά επιφυλάχθηκε από το να το αποβάλλει τελείως.

Πρακτικά, το μέτρο επιτυγχάνει λιγότερα από όσα φαίνεται. Το Fidesz θα σταματήσει να συμμετέχει στις εσωτερικές διεργασίες του ΕΛΚ, αλλά οι ευρωβουλευτές του ως επί το πλείστον θα συνεχίσουν σαν να μην έχει αλλάξει τίποτα, και οι πολύτιμες ψήφοι και οι εκπρόσωποί τους θα εξακολουθήσουν να ωφελούν το ΕΛΚ. Ο λόγος για την ήπια προσέγγιση του ΕΛΚ είναι απλός: Το κόμμα γνωρίζει ότι υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα να βγει πρώτο σε αυτές τις ευρωεκλογές του Μαΐου εάν δεν εκδιώξει το Fidesz εντελώς. Επιλέγοντας ένα επιφανειακό μέτρο, το ΕΛΚ επέλεξε την φιλοδοξία έναντι των αρχών. Η απόφαση αυτή μπορεί να γυρίσει σαν μπούμερανγκ για να το στοιχειώσει.

ΚΡΑΤΩΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΕΧΘΡΟΥΣ ΚΟΝΤΑ;

Ο Όρμπαν έχει παραβιάσει τις δημοκρατικές αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΕΛΚ εδώ και χρόνια. Υπό την ηγεσία του, η ουγγρική κυβέρνηση προσπάθησε να φιμώσει το δικαστικό σώμα. Έχει επιτεθεί στον Τύπο και σακάτεψε την κοινωνία των πολιτών. Έχει επίσης εδραιώσει τον κομματικό έλεγχο επί των παλαιότερα ανεξάρτητων θεσμών όπως η εκλογική επιτροπή, το ελεγκτικό γραφείο του κράτους, η εισαγγελία και η κεντρική τράπεζα. Ο υφέρπων αυταρχισμός του Orban ανησύχησε τους Ευρωπαίους συναδέλφους του ήδη από το 2013, όταν ορισμένα μέλη του ΕΛΚ υποστήριξαν μια συνολική έκθεση [3] με την οποία έκαναν έκκληση στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα να παρακολουθούν τις πολιτικές της Ουγγαρίας.

28032019-4.jpg

Μια κυβερνητική αφίσα γράφει «Έχετε επίσης το δικαίωμα να γνωρίζετε τι κάνουν οι Βρυξέλλες» και απεικονίζει τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Jean-Claude Juncker, και τον Ουγγρο-αμερικανό επιχειρηματία, George Soros, στην Βουδαπέστη, τον Μάρτιο του 2019. BERNADETT SZABO/REUTERS
---------------------------------------------------------------

Η κριτική μέσα στο ΕΛΚ συνέχισε να αυξάνεται, ιδίως όταν ο Όρμπαν ανάγκασε το Central European University να μετακομίσει από την Βουδαπέστη στην Βιέννη. Τον Σεπτέμβριο του 2018, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επέκρινε εκ νέου τον Όρμπαν και άρχισε μια επίσημη διαδικασία, η οποία αναφέρεται συχνά ως διαδικασία του άρθρου 7, για να προειδοποιήσει την Ουγγαρία ότι θα μπορούσε να υποστεί κυρώσεις εάν συνέχιζε να παραβιάζει τις ευρωπαϊκές αξίες. Το μέτρο πέρασε με την υποστήριξη ενός σημαντικού μπλοκ [4] βουλευτών του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ), συμπεριλαμβανομένων μερικών από τους ανώτερους ηγέτες του κόμματος.

Εντούτοις, οι πολιτικές ισχύος έχουν συγκρατήσει το ΕΛΚ από το να αναλάβει πιο έντονη δράση. Το ΕΛΚ θέλει να φαίνεται ότι ανταποκρίνεται στους επικριτές μέσα [5] και έξω από το κόμμα οι οποίοι το έχουν κατηγορήσει εδώ και καιρό ότι δεν επιβάλλει κυρώσεις σε μια αδίστακτη κυβέρνηση εντός της ΕΕ. Αλλά με τις εκλογές να επίκεινται, θέλει επίσης το μεγάλο βραβείο που έρχεται με το να παραμείνει το μεγαλύτερο κόμμα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο: Την ικανότητα να ονομάσει τον επόμενο πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο οποίος ασκεί τεράστια εξουσία στην ρύθμιση της ατζέντας στην ΕΕ. Ο Manfred Weber, υποψήφιος του ΕΛΚ για την δουλειά αυτή, γνωρίζει ότι μπορεί να χρειαστεί το Fidesz για να πραγματοποιήσει το όνειρό του.

Οι τρέχουσες δημοσκοπήσεις [7] δείχνουν ότι το ΕΛΚ, όπως και πολλά άλλα βασικά κόμματα, θα δεχτεί μεγάλο χτύπημα στις εκλογές του Μαΐου. Είναι πιθανό να υποχωρήσει από τις σημερινές 217 έδρες σε μόλις 178. Αν και είναι ακόμη σε καλό δρόμο για να γίνει το μεγαλύτερο κόμμα, ένα μικρότερο ΕΛΚ θα δυσκολευτεί να πείσει τους άλλους να ακολουθήσουν την επιλογή του για τον πρόεδρο της επιτροπής. Για να διασφαλιστεί ο διορισμός του Weber ως επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το ΕΛΚ θα χρειαστεί κάθε ψήφο που μπορεί να πάρει -συμπεριλαμβανομένων εκείνων των 13 βουλευτών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που αναμένεται να κερδίσει το Fidesz.

Δεν είναι λοιπόν περίεργο το γεγονός ότι ο Weber πολέμησε σκληρά για να αποφύγει να επικρίνει τον Όρμπαν. Στα μέσα Μαρτίου, ο Weber ταξίδεψε στην Βουδαπέστη και πρότεινε μια συμβιβαστική λύση που θα επέτρεπε στο Central European University να παραμείνει στην πόλη -κάτι που είχε δηλώσει ότι είναι κόκκινη γραμμή. Ωστόσο, ο Orban απέρριψε την συμφωνία και απέτυχε να τηρήσει καμία από τις όχι τόσο επαχθείς προϋποθέσεις του Weber, που περιλάμβαναν την εγκατάλειψη της εκστρατείας κατά της ΕΕ με τις αφίσες, και μια απολογία για αυτές. Ο Weber είχε ρίξει στον Orban ένα σωσίβιο, αλλά εκείνος αρνήθηκε να το πάρει.

28032019-5.jpg

Ο Manfred Weber, ο επικεφαλής υποψήφιος του ΕΛΚ στις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στις Βρυξέλλες, τον Μάρτιο του 2019. EVA PLEVIER/REUTERS
-----------------------------------------------------------

Η θέληση του ΕΛΚ να ανεχθεί τον Orban μπορεί να καταλήξει σε καθαρή πολιτική φιλοδοξία. Ο Όρμπαν φλερτάρει με την ιδέα να δημιουργήσει τον δικό του συνασπισμό αντι-μεταναστευτικών και ευρωσκεπτικιστικών δυνάμεων για να αποσπάσει τον έλεγχο των θεσμών της ΕΕ από τα κεντρώα κόμματα. Οι προβολές θέτουν τον αριθμό των ευρωσκεπτικιστών ευρωβουλευτών στο επόμενο ευρωκοινοβούλιο τόσο ψηλά ως το 250 [8]. Παρόλο που πολλοί από αυτούς τους ευρωβουλευτές πιθανότατα θα ήταν διαιρεμένοι σε διάφορες πολιτικές ομάδες, ο Orban θα μπορούσε να ενώσει αρκετούς από αυτούς για να δημιουργήσει μια ισχυρή λαϊκιστική δύναμη. Η στρατηγική του Orban είναι να κάνει εκστρατεία σε δύο κατευθύνσεις. Μπορεί να χρησιμοποιήσει το ΕΛΚ για να προστατεύσει τον εαυτό του από την κριτική, ενώ ταυτόχρονα μελετά να προχωρήσει ως ο ηγέτης μιας πανευρωπαϊκής λαϊκιστικής εξέγερσης.

«ΟΥΤΕ ΑΠΟΒΟΛΗ, ΟΥΤΕ ΑΝΑΣΤΟΛΗ»

Εγχωρίως, τα φιλοκυβερνητικά μέσα ενημέρωσης της Ουγγαρίας διαστρέφουν την μεταχείριση του Όρμπαν από το ΕΛΚ ως δικαίωση της ηγεσίας του. Ο Όρμπαν υποστηρίζει τώρα ότι το Fidesz δεν ανεστάλη, αλλά μάλλον εθελοντικά «ανέστειλε τον εαυτό του» [9]. Ο δημόσιος ραδιοτηλεοπτικός φορέας της χώρας δήλωσε ότι ο Όρμπαν είχε σημειώσει μια «τεράστια νίκη». Ο φιλικός προς την κυβέρνηση ειδησεογραφικός ιστότοπος Origo διακήρυξε: «Ούτε αποβολή, ούτε αναστολή!».

Ο ουγγρικός Τύπος δεν είναι εντελώς λάθος. Ο Orban κράτησε απροσδόκητα τον έλεγχο μέσα από όλες τις διαδικασίες που υποτίθεται ότι στόχευαν σε αυτόν. Οι όροι της αναστολής ελήφθησαν από μια κίνηση που είχε προωθήσει ο ίδιος ο Όρμπαν. Σύμφωνα με την τελική απόφαση, το Fidesz θα σταματήσει «εθελοντικά» να παρευρίσκεται στις συνεδριάσεις του ΕΛΚ, να ψηφίζει για τους υποψηφίους για ηγεσία του κόμματος, και γενικά να συμμετέχει στις εργασίες του κόμματος. Θα δεχθεί επίσης μια επιτροπή τριών «σοφών» [10] -τον πρώην πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Herman Van Rompuy, τον Αυστριακό πρώην Καγκελάριο, Wolfgang Schüssel, και τον πρώην πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Hans-Gert Pöttering, οι οποίοι θα εξετάσουν εάν η ουγγρική κυβέρνηση παραβίασε τις αξίες του ΕΛΚ. Εάν εκδώσουν για την Ουγγαρία ένα καθαρό πόρισμα δημοκρατικής υγείας, ο Orban μπορεί να επιστρέψει στο κόμμα. Δεν εκπλήσσει ότι ο Orban έχει ήδη κινηθεί για να αναλάβει τον έλεγχο αυτής της διαδικασίας διορίζοντας μια παράλληλη ουγγρική ομάδα για να εκπαιδεύσει την ομάδα του ΕΛΚ όταν έρθει στην πόλη.

Εν τω μεταξύ, όμως, λίγα έχουν αλλάξει. Οι σημερινοί βουλευτές του Fidesz θα διατηρήσουν τις διάφορες αναθέσεις στις επιτροπές [στις οποίες μετέχουν], όπου φρουρούν πολλά από τα κομβικά σημεία μέσω των οποίων πρέπει να περάσει οποιαδήποτε απόφαση για τιμωρία της Ουγγαρίας. Ένας ευρωβουλευτής του Fidesz εξακολουθεί να είναι εις εκ των αντιπροέδρων του κοινοβουλίου.

Αλλά ούτε η συμπεριφορά του Orban έχει αλλάξει. Ανανεωμένος μετά τις κυρώσεις εναντίον του στις Βρυξέλλες, επανέλαβε ταχέως τις επιθέσεις του στην ΕΕ και το ΕΛΚ. Σε μια ραδιοφωνική εκπομπή την Κυριακή [11], ορκίστηκε να συνεχίσει την καμπάνια με τις αφίσες κατά της ΕΕ. Προειδοποίησε επίσης ότι το ΕΛΚ δεν πρέπει να τον θεωρεί δεδομένο, λέγοντας ότι το μπλοκ είχε γίνει μια «ημι-αριστερή» σκιά του πρώην εαυτού του, και πιθανολόγησε ότι ίσως είναι καιρός να συμμετάσχει κανείς σε «κάποια νέα κομματική συμμαχία».

ΤΟ ΤΙΜΗΜΑ ΤΗΣ ΦΙΛΟΔΟΞΙΑΣ

Με το να αγνοεί επανειλημμένα τις δικές του κόκκινες γραμμές και να επιβάλλει κυρώσεις στον Orban μόνο όσο εκείνος είναι πρόθυμος να δεχθεί, το ΕΛΚ θυσίασε τις θεμελιώδεις αρχές του για ένα εκλογικό πλεονέκτημα. Η Ευρώπη, σύμφωνα με το ΕΛΚ, είναι μια κοινότητα αξιών που πρέπει να αμυνθεί ενάντια στους αρνητές της. Αλλά η προθυμία του μεγαλύτερου κεντρώου συλλόγου της ΕΕ να κατευνάσει μια αντιφιλελεύθερη κυβέρνηση καταδεικνύει ότι δεν υπάρχουν αξίες που δεν θα εγκαταλείψει εάν διακυβεύεται η ισχύς του.

Αφού αποφάσισε να διατηρήσει τον Όρμπαν μέσα στο κόμμα για την ώρα, το ΕΛΚ μπορεί να παλέψει να κρατήσει τα μέλη του που τηρούν περισσότερο τις αξίες, όταν ο Όρμπαν θα εξακολουθεί να συμπεριφέρεται άσχημα. Ίσως να μην πάρει καν τις ψήφους του Όρμπαν στο νέο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αν εκείνος αποφασίσει να αποστατήσει μετά τις εκλογές. Το ΕΛΚ προσπαθεί ταυτόχρονα και να επιβάλλει κυρώσεις στον Όρμπαν και να διατηρήσει την υποστήριξή του. Μπορεί να μην επιτύχει τίποτε από τα δύο.

Copyright © 2019 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/hungary/2019-03-28/europes-large...

Σύνδεσμοι:
[1] https://freedomhouse.org/report/freedom-world/freedom-world-2019
[2] https://www.theguardian.com/world/2019/feb/19/brussels-orban-jean-claude...
[3] https://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//NONSGML+TA+...
[4] https://www.euractiv.com/section/eu-elections-2019/news/orban-divides-ep...
[5] https://www.euractiv.com/section/politics/news/critical-mass-building-fo...
[6] https://www.politico.eu/article/epp-defends-hungary-orban-against-critic...
[7] https://pollofpolls.eu/EU
[8] https://www.politico.eu/article/new-politico-2019-european-parliament-el...
[9] https://444.hu/2019/03/20/a-fidesz-hajlando-lehet-felfuggeszteni-magat
[10] http://www.ft.com/content/742970c0-4b37-11e9-bbc9-6917dce3dc62
[11] http://24.hu/belfold/2019/03/24/orban-kossuth-radio/

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition