Η επιτροπή που θα σώσει την παγκόσμια τάξη

Αλλά αυτή η επιτυχία δημιούργησε και νέες εντάσεις. Η ταχεία αύξηση της κυκλοφορίας των εμπορευμάτων, των κεφαλαίων, των ανθρώπων και των ιδεών πέρα από τα σύνορα καθώς περισσότερες χώρες εντάσσονταν στην βασισμένη σε κανόνες τάξη, δημιούργησε νέα προβλήματα όπως η κλιματική αλλαγή και η μαζική μετανάστευση, που οι εθνικές κυβερνήσεις έπρεπε να αγωνιστούν για να αντιμετωπίσουν. Η οικονομική και η πολιτική ισχύς διασκορπίστηκαν καθώς χώρες όπως η Βραζιλία, η Κίνα και η Ινδία αγκάλιασαν τις ανοικτές αγορές, περιπλέκοντας τις προσπάθειες για την εξεύρεση κοινού πεδίου στο εμπόριο, την τρομοκρατία και σε πολλά άλλα θέματα. Το Ιράν και η Ρωσία υποχώρησαν καθώς η υπό την ηγεσία των ΗΠΑ τάξη επεκτάθηκε στις παραδοσιακές σφαίρες συμφερόντων τους. Και η εισβολή των ΗΠΑ στο Ιράκ το 2003 και η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2007-8 δημιούργησαν αμφιβολίες σχετικά με την ποιότητα και την κατεύθυνση της ηγεσίας των ΗΠΑ.

Μετά την αποχώρησή του το 2017, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, προέτρεψε τον διάδοχό του να αγκαλιάσει την αναγκαιότητα της ηγεσίας από τις ΗΠΑ. «Εναπόκειται σε εμάς, μέσω της δράσης και του παραδείγματος, να στηρίζουμε την διεθνή τάξη που έχει επεκταθεί σταθερά από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και από την οποία εξαρτάται ο πλούτος και η ασφάλειά μας», γράφει στο σημείωμα που άφησε στο Οβάλ Γραφείο. Ο Trump ακολούθησε την αντίθετη προσέγγιση. Έκανε προεκλογική εκστρατεία με μια πλατφόρμα ότι η παγκόσμια ηγεσία ήταν η πηγή των προβλημάτων των Ηνωμένων Πολιτειών, όχι μια λύση για αυτά. Υποστήριξε ότι οι φίλοι και σύμμαχοι έπιαναν κορόιδο την Ουάσινγκτον, [λειτουργώντας ως] τζαμπατζήδες με την στρατιωτική της ισχύ, ενώ χρησιμοποιούσαν τις πολυμερείς εμπορικές διαπραγματεύσεις για να κλέβουν αμερικανικές θέσεις εργασίας.

Στην αρχή της θητείας του Trump, το ότι διάλεξε για τις κορυφαίες δουλειές στην εθνική ασφάλεια μεταξύ των υπερασπιστών της mainstream εξωτερικής πολιτικής, όπως ο James Mattis ως υπουργός Άμυνας και ο Rex Tillerson ως υπουργός Εξωτερικών, ώθησε τις ελπίδες εγχωρίως και στο εξωτερικό, ότι θα μετριάσει το όραμά του για «Πρώτα η Αμερική». Ωστόσο, με το να αποσυρθεί από την συμφωνία Trans-Pacific Partnership (TPP), την συμφωνία του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή, και την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν˙ με το να υιοθετήσει εμπορικές μερκαντιλιστικές πολιτικές˙ και με το να συνεχίζει να αμφισβητεί την αξία του ΝΑΤΟ, ο Trump έδειξε ότι αυτά που έλεγε τα εννοούσε και αυτά που εννοούσε τα έλεγε. Δεν επιδιώκει να αναζωογονήσει την βασισμένη σε κανόνες τάξη με το να ηγείται φίλων και συμμάχων για μια κοινή αιτία. Είναι οι εχθροί που εκείνος θέλει να νικήσει.

Η προτίμηση του Trump για ανταγωνισμό αντί της συνεργασίας αντικατοπτρίζει την πεποίθησή του ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα τα πάνε καλύτερα από άλλες χώρες σε έναν κόσμο στον οποίο οι ισχυροί είναι ελεύθεροι να κάνουν ό, τι θέλουν. Αλλά αποτυγχάνει να καταλάβει ότι το να τα πηγαίνεις καλύτερα από άλλους δεν είναι το ίδιο με το να τα πηγαίνεις καλά. Στην πραγματικότητα, αποστερείται των πολλών πλεονεκτημάτων που έχουν αποκομίσει οι Ηνωμένες Πολιτείες από τον κόσμο που δημιούργησαν: Την υποστήριξη ισχυρών και ικανών συμμάχων που ακολουθούν την ηγεσία τους, την ικανότητα να διαμορφώνουν τους παγκόσμιους κανόνες προς όφελός τους, και τον θαυμασμό και την εμπιστοσύνη που προέρχονται από την υπεράσπιση της ελευθερίας, της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Ακόμη χειρότερα, με το να αποξενώνει τους συμμάχους και να αγκαλιάζει τους αντιπάλους, ο Trump παρέχει ένα άνοιγμα στην Κίνα για να ξαναγράψει τους κανόνες της παγκόσμιας τάξης προς όφελός της. «Καθώς οι ΗΠΑ υποχωρούν παγκοσμίως, η Κίνα εμφανίζεται», παρατηρούσε με χαιρεκακία πέρσι ο Jin Yinan, κορυφαίος αξιωματικός του κινεζικού στρατού. Το Πεκίνο έχει τοποθετήσει τον εαυτό του ως υπερασπιστή του παγκόσμιου εμπορικού συστήματος, του περιβάλλοντος και του διεθνούς δικαίου, καθώς εκμεταλλεύεται τους εμπορικούς κανόνες, κατασκευάζει περισσότερους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής καύσης άνθρακα και επεκτείνει τον έλεγχό του στην Θάλασσα της Νότιας Κίνας. Αυτή η προσπάθεια να υποκαταστήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες ως παγκόσμιο ηγέτη είναι δύσκολο να επιτύχει. Η Κίνα έχει λίγους φίλους και έναν μακρύ κατάλογο εσωτερικών προκλήσεων, όπως η γήρανση του εργατικού δυναμικού, οι βαθιές περιφερειακές και οικονομικές ανισότητες και ένα δυνητικά εύθραυστο πολιτικό σύστημα. Αλλά ένας κόσμος χωρίς ηγέτη και με πολλαπλές ανταγωνιστικές δυνάμεις θέτει τους δικούς του κινδύνους, όπως κατέδειξε η τραγική ιστορία της Ευρώπης. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα είναι η μόνη χώρα που θα πληρώσει το τίμημα για μια επιστροφή σε έναν τέτοιο κόσμο.

Η ΝΕΑ ΦΡΟΥΡΑ

Οι συνέπειες της παραίτησης των Ηνωμένων Πολιτειών από την παγκόσμια ηγεσία δεν έχουν παραβλεφθεί στο εξωτερικό. Αν μη τι άλλο, οι πολιτικές του Trump υπογράμμισαν το πόσο τα άλλα κράτη έχουν επενδύσει στην βασισμένη σε κανόνες τάξη, και τι χάνουν με την κατάρρευσή της. «Το γεγονός ότι ο φίλος και ο σύμμαχός μας έφθασε να αμφισβητήσει την αξία του μανδύα της παγκόσμιας ηγεσίας, θέτει σε οξύτερη εστίαση την ανάγκη ημών των υπολοίπων να θέσουμε τον δικό μας σαφή και κυρίαρχο δρόμο», δήλωσε η Chrystia Freeland, υπουργός Εξωτερικών του Καναδά, νωρίς στην προεδρία του Trump.

Αυτή η αναγνώριση καθοδήγησε επανειλημμένες προσπάθειες των συμμάχων των ΗΠΑ να εξευμενίσουν τον Trump. Έψαχναν το κοινό έδαφος παρά τις βαθιές ουσιαστικές διαφωνίες -για να μην αναφέρουμε τις αδέξιες τακτικές του Trump, τις μικροπρεπείς προσβολές, και την έλλειψη δημοφιλίας του μεταξύ των πολιτών τους. Μέχρι στιγμής, όμως, αυτές οι προσπάθειες για συμβιβασμό δεν λειτούργησαν, και δεν είναι πιθανό να λειτουργήσουν για έναν απλό λόγο: Αυτά που οι σύμμαχοι των ΗΠΑ θέλουν να διασώσουν, ο Trump θέλει να τα ανατρέψει.