Πώς θα έμοιαζε ένας πόλεμος με το Ιράν | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Πώς θα έμοιαζε ένας πόλεμος με το Ιράν

Καμία πλευρά δεν θέλει μια μάχη, αλλά αυτό δεν εξαλείφει τον κίνδυνο
Περίληψη: 

Ακόμα κι αν καμία πλευρά δεν θέλει να πολεμήσει, ένας λανθασμένος υπολογισμός, σήματα που χάνονται, και η λογική της κλιμάκωσης, θα μπορούσαν να συνωμοτήσουν για να μετατρέψουν ακόμη και μια μικρή σύγκρουση σε περιφερειακή ανάφλεξη με καταστροφικές συνέπειες για το Ιράν, τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Μέση Ανατολή.

Ο ILAN GOLDENBERG είναι διευθυντής του Προγράμματος Ασφαλείας της Μέσης Ανατολής στο Center for a New American Security. Υπηρέτησε προηγουμένως ως επικεφαλής ομάδας για το Ιράν στο Γραφείο του Υφυπουργού Άμυνας για την Πολιτική.

Οι εντάσεις μεταξύ του Ιράν και των Ηνωμένων Πολιτειών βρίσκονται στο υψηλότερο σημείο τους εδώ και χρόνια. Η πυρηνική συμφωνία του 2015 με το Ιράν κλυδωνίζεται. Η κυβέρνηση Trump χρησιμοποιεί κυρώσεις για να στραγγαλίσει την ιρανική οικονομία και τον Μάιο ανέπτυξε [1] ένα αεροπλανοφόρο, μια συστοιχία πυραυλικής άμυνας, και τέσσερα βομβαρδιστικά αεροσκάφη στη Μέση Ανατολή. Η Ουάσινγκτον έχει εκκενώσει μη απαραίτητο προσωπικό από την πρεσβεία της στην Βαγδάτη, αναφέροντας πληροφορίες που υποδηλώνουν ότι το Ιράν είναι όλο και περισσότερο πρόθυμο να χτυπήσει αμερικανικούς στόχους μέσω των στρατιωτικών πληρεξουσίων του στο εξωτερικό.

05062019-1.jpg

Μέλη της ιρανικής επαναστατικής φρουράς σε παρέλαση στην Τεχεράνη, τον Σεπτέμβριο του 2011. REUTERS
---------------------------------------------------------------------

Οι Ηνωμένες Πολιτείες δήλωσαν επίσης ότι το Ιράν σχεδόν σίγουρα διέπραξε τα πρόσφατα πλήγματα στα πετρελαιοφόρα υπό την σημαία της Σαουδικής Αραβίας, της Νορβηγίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και ισχυρίστηκαν ότι το Ιράν είχε φορτώσει προσωρινά πυραύλους σε μικρά σκάφη στον Περσικό Κόλπο. Στις αρχές Μαΐου, ο σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, John Bolton, απείλησε δημοσίως [2] για μια απάντηση σε οποιεσδήποτε επιθέσεις του Ιράν, «είτε από πληρεξούσιους, είτε από το Σώμα των Ισλαμικών Επαναστατικών Φρουρών [sic] είτε τις κανονικές ιρανικές δυνάμεις».

Τα καλά νέα είναι ότι η κατάσταση δεν είναι τόσο κακή όσο φαίνεται. Κανένας από τους παίκτες -με την πιθανή εξαίρεση του Μπόλτον- δεν φαίνεται να θέλει πραγματικά έναν πόλεμο. Η στρατιωτική στρατηγική του Ιράν είναι να διατηρήσει τις εντάσεις σε χαμηλό σημείο βρασμού και να αποφύγει μια άμεση αντιπαράθεση με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Ουάσιγκτον έλαβε μια σκληρή δημόσια στάση με την πρόσφατη ανάπτυξη των στρατευμάτων της, αλλά η κίνηση δεν ήταν ούτε επακόλουθη ούτε τρομερά ασυνήθιστη. Αν οι Ηνωμένες Πολιτείες προετοιμάζονταν πραγματικά για έναν πόλεμο, η ροή στρατιωτικών πόρων στην περιοχή θα ήταν πολύ πιο δραματική.

Τα κακά νέα είναι ότι και πάλι μπορεί να συμβεί ένας πόλεμος. Ακόμα κι αν καμία πλευρά δεν θέλει να πολεμήσει, ένας λανθασμένος υπολογισμός, σήματα που χάνονται, και η λογική της κλιμάκωσης, θα μπορούσαν να συνωμοτήσουν για να μετατρέψουν ακόμη και μια μικρή σύγκρουση σε περιφερειακή ανάφλεξη -με καταστροφικές συνέπειες για το Ιράν, τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Μέση Ανατολή.

Μια σύγκρουση θα αρχίσει πιθανότατα με μια μικρή, αμφισβητήσιμη επίθεση [3] από το Ιράν σε έναν στόχο σχετικό με τις ΗΠΑ. Οι ηγέτες του Ιράν, σε αυτό το σενάριο, αποφασίζουν ότι ήρθε η ώρα να βρεθούν αντιμέτωποι με τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Donald Trump. Οι σιιτικές στρατιωτικές δυνάμεις στο Ιράκ που έχουν δεσμούς με το Ιράν χτυπούν μια στρατιωτική φάλαγγα των ΗΠΑ στο Ιράκ, σκοτώνοντας πολλούς στρατιώτες ή Ιρανοί πράκτορες χτυπούν ένα ακόμη πετρελαιοφόρο στον Περσικό Κόλπο, αυτή την φορά προκαλώντας πετρελαιοκηλίδα. Η Τεχεράνη ξέρει από την εμπειρία της από το παρελθόν ότι τέτοιες επιθέσεις δεν οδηγούν σε άμεσα αντίποινα από την Ουάσινγκτον, υπό την προϋπόθεση ότι είναι κάπως αμφισβητήσιμα. Οι πληρεξούσιοι των Ιρανών στο Ιράκ, για παράδειγμα, σκότωσαν περίπου 600 [4] Αμερικανούς στρατιώτες από το 2003 έως το 2011, με λίγες συνέπειες για το Ιράν.

Αλλά αυτή την φορά είναι διαφορετικά. Μετά την ιρανική επίθεση, η διοίκηση Trump θα αποφασίσει να χτυπήσει σε αρκετές στρατιωτικές τοποθεσίες στο Ιράν, ακριβώς καθώς έπληξε στόχους στην Συρία το 2017 και το 2018, αφότου το καθεστώς του προέδρου Bashar al-Assad χρησιμοποίησε χημικά όπλα. Χρησιμοποιώντας αεροπορικά και ναυτικά στοιχεία που βρίσκονται ήδη στη Μέση Ανατολή, οι Ηνωμένες Πολιτείες χτυπούν ένα ιρανικό λιμάνι ή πλήττουν ένα στρατόπεδο εκπαίδευσης Ιρανών σιιτών μαχητών στο Ιράν. Μέσω δημόσιων και ιδιωτικών καναλιών, η κυβέρνηση των ΗΠΑ ανακοινώνει ότι πραγματοποίησε ένα εφάπαξ χτύπημα για την «αποκατάσταση της αποτροπής» και ότι εάν το Ιράν υποχωρήσει, δεν θα αντιμετωπίσει περαιτέρω συνέπειες. Στην ιδανική περίπτωση, η ηγεσία του Ιράν οπισθοχωρεί, και τα πράγματα τελειώνουν εκεί.

Αλλά τι γίνεται αν το Ιράν δεν ανταποκριθεί με τον τρόπο που το έκανε ο Άσαντ; Στο κάτω-κάτω, ο Άσαντ πολεμούσε για την ίδια του την επιβίωση σε έναν πολυετή εμφύλιο πόλεμο και ήξερε [να κάνει] καλύτερα από το να τραβήξει τις Ηνωμένες Πολιτείες περαιτέρω μέσα σε αυτή την σύγκρουση. Ο ηγέτης του Ιράν έχει πολλές περισσότερες επιλογές από όσες είχε ο πολιορκημένος πρόεδρος της Συρίας. Η Ισλαμική Δημοκρατία μπορεί να χρησιμοποιήσει πληρεξούσιες δυνάμεις στο Αφγανιστάν, το Ιράκ, τον Λίβανο, την Συρία και την Υεμένη για να επιτεθούν στις Ηνωμένες Πολιτείες και τους εταίρους τους. Διαθέτει οπλοστάσιο βαλλιστικών πυραύλων που μπορεί να στοχεύσει τις βάσεις των ΗΠΑ στο Μπαχρέιν, το Κουβέιτ, το Κατάρ, την Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ. Οι νάρκες και τα βλήματα εδάφους κατά πλοίων που διαθέτει μπορούν να προκαλέσουν όλεθρο στο Στενό του Ορμούζ και να αυξήσουν τις παγκόσμιες τιμές του πετρελαίου. Το Ιράν έχει την ικανότητα να σταματήσει ένα σημαντικό μέρος της παραγωγής πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας με επιθετικά σαμποτάζ ή κυβερνοεπιθέσεις, και με την παραστρατιωτική μονάδα του γνωστή ως Δύναμη Quds, το Ιράν μπορεί να επιτεθεί σε αμερικανικούς στόχους σε ολόκληρο τον πλανήτη.