Τι μπορούν να μάθουν η Αλγερία και το Σουδάν από την Αίγυπτο

Ένα άλλο μάθημα από την Αίγυπτο είναι ότι είναι σημαντικό οι επαναστατικές δυνάμεις να παραμένουν ενωμένες. Ένας σημαντικός λόγος για τον οποίο ο στρατός της Αιγύπτου ήταν σε θέση να ξαναγυρίσει στην εξουσία με την λαϊκή υποστήριξη [8] ήταν ότι στα τέλη του 2012 η κοσμική πτέρυγα της επαναστατικής συμμαχίας της Αιγύπτου διαφώνησε με την ισλαμική πτέρυγα που ήταν ευθυγραμμισμένη με τη Μουσουλμανική Αδελφότητα και την κυβέρνηση του προέδρου Μοχάμεντ Morsi. Αμφότερες οι ομάδες, τελικά, παρέμειναν πιο αφοσιωμένες στα δικά τους πολιτικά οράματα και συμφέροντα από όσο στην προστασία των δημοκρατικών θεσμών που η επανάσταση τους επέτρεψε να καθιερώσουν. Οι συμμαχίες που κατέβηκαν στους δρόμους της Αλγερίας και του Σουδάν είναι εξίσου ετερογενείς με εκείνες της Αιγύπτου και παρομοίως δεν έχουν μια ισχυρή οργανωτική ραχοκοκαλιά. Θα πρέπει να ενεργούν προληπτικά για να διατηρήσουν την συνοχή τους και να παραμείνουν επικεντρωμένες στους κοινούς στόχους τους: Καθιέρωση πολιτικού καθεστώτος, οικοδόμηση δημοκρατικών θεσμών, και να καταστήσουν υπόλογους τους αξιωματούχους του παλαιού καθεστώτος. Το να παραμείνουν κινητοποιημένες γύρω από αυτές τις κοινές αρχές θα είναι ιδιαίτερα σημαντικό στην πορεία, όταν ξεκινήσουν τα δυνητικά μπερδεμένα και διχαστικά καθήκοντα συγγραφής νέων συνταγμάτων και διεξαγωγής ανταγωνιστικών εκλογών.

Οι επαναστάτες του Σουδάν [9] έχουν μέχρι στιγμής επιδείξει μια εντυπωσιακή ικανότητα να μιλούν με μια φωνή. Έχουν σχηματίσει μια οργάνωση-ομπρέλα, την Συμμαχία για την Ελευθερία και την Αλλαγή (Coalition for Freedom and Change) [10], η οποία έχει προωθήσει ένα σαφές σύνολο απαιτήσεων και ένα πρόγραμμα για μεταρρυθμίσεις. Ο πρωταρχικός συντονιστικός ρόλος της συμμαχίας έχει ανατεθεί στην Σουδανική Επαγγελματική Ένωση [11], μια πρόσφατα σχηματισμένη συμμαχία ιατρών, μηχανικών, δικηγόρων και δασκάλων, καθώς και κινημάτων νεολαίας όπως το Girifna [12]. Στις διαπραγματεύσεις με το μεταβατικό στρατιωτικό συμβούλιο, η συμμαχία παρουσίασε ένα ενιαίο μέτωπο [13], επιμένοντας ότι οποιαδήποτε μεταβατική κυβέρνηση θα αποτελείται από πιο πολλούς πολίτες από όσο στρατηγούς.

Ωστόσο, υπάρχουν επίσης σημάδια ρωγμών [14]. Το Σουδάν έχει σημαντική εθνική και θρησκευτική ποικιλομορφία -η εξέγερση εναντίον του Μπασίρ περιλάμβανε ανταρτικές ομάδες από περιοχές όπως το Νταρφούρ και το Νότιο Κορντοφάν, οι οποίες είναι πιο δύσπιστες απέναντι στον στρατό και έχουν υιοθετήσει πιο σκληρή γραμμή στις διαπραγματεύσεις, απαιτώντας δικαιοσύνη για φρικαλεότητες που διαπράχθηκαν κατά την διάρκεια στρατιωτικών επιχειρήσεων στις περιοχές τους. Από την άλλη πλευρά, το σχετικά συντηρητικό Εθνικό Κόμμα Umma, το οποίο κυβέρνησε το Σουδάν κατά την διάρκεια του τελευταίου δημοκρατικού διαλείμματος από το 1985 έως το 1989 και ενέκρινε τις διαδηλώσεις κατά του Μπασίρ τον Ιανουάριο, ήταν απρόθυμο να πιέσει τους στρατηγούς πάρα πολύ. Πρόσφατα, ο ηγέτης του, Sadiq al-Mahdi, τάχθηκε εναντίον [15] της έκκλησης της Σουδανικής Επαγγελματικής Ένωσης για γενική απεργία ώστε να αυξηθεί η πίεση στο στρατιωτικό συμβούλιο.

Η αστυνομία διαλύει μια διαδήλωση στο Χαρτούμ, τον Μάιο του 2019. REUTERS
----------------------------------------------------------------------

Η ενότητα ήταν πιο άπιαστη στην Αλγερία. Τα περισσότερα από τα κυριότερα κόμματα της αντιπολίτευσης της χώρας έχουν λίγη αξιοπιστία λόγω των χρόνων συνεπιλογής και συνεργασίας με το καθεστώς Bouteflika. Αντ’ αυτού, οι κύριοι συμμετέχοντες στις αντικυβερνητικές διαμαρτυρίες ήταν οι συνδικαλιστικές οργανώσεις, οι οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τα νεολαιίστικα κινήματα – κανείς από τους οποίους δεν έχει αναλάβει σημαντικό ηγετικό ρόλο. Κάποιοι πρότειναν ότι ο ευρέως σεβαστός δικηγόρος για τα ανθρώπινα δικαιώματα, Mustapha Bouchachi, θα μπορούσε να είναι κατάλληλος ηγέτης για μια μεταβατική κυβέρνηση, αλλά ο ίδιος ισχυρίστηκε ότι δεν έχει κανένα ενδιαφέρον [16] για έναν τέτοιο ρόλο, επιμένοντας ότι οι «νεαροί της Αλγερίας πρέπει να αυτο-οργανωθούν». Και παρότι όλα τα τμήματα της αντιπολίτευσης φαίνεται να συμφωνούν ότι μια δίκαιη διαδικασία μετάβασης θα πρέπει να περιλαμβάνει την δημιουργία μιας κυβέρνησης εθνικής ενότητας χωρίς αποκλεισμούς, η οποία θα επιβλέψει τις εκλογές για μια Βουλή που στην συνέχεια θα γράψει ένα νέο σύνταγμα, έχουν ήδη αναδυθεί εντάσεις [17] μεταξύ ομάδων ακτιβιστών για τον ρόλο που θα πρέπει να διαδραματίζουν τα ισλαμιστικά κόμματα σε μια τέτοια προσωρινή κυβέρνηση. Τελικά, εάν αυτοί οι ποικίλοι επαναστατικοί συνασπισμοί πρόκειται να έχουν κάποια ελπίδα να παραμείνουν ενωμένοι, θα πρέπει να παραμείνουν επικεντρωμένοι στην επίτευξη των στόχων που τους ένωσαν εξ’ αρχής: Η εγκαθίδρυση μόνιμων δημοκρατικών θεσμών και η διακυβέρνηση υπό πολιτική ηγεσία. Μόλις εδραιωθούν, μπορούν να χρησιμοποιήσουν αυτά τα νέα θεσμικά κανάλια για να αμφισβητήσουν ο ένας τα οράματα του άλλου για το πολιτικό μέλλον της χώρας τους.

ΦΙΛΟΙ ΣΕ ΥΨΗΛΕΣ ΘΕΣΕΙΣ