Ο Modi διασχίζει τον Ρουβίκωνα στο Κασμίρ | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ο Modi διασχίζει τον Ρουβίκωνα στο Κασμίρ

Το Νέο Δελχί ανατρέπει το status quo στην διαμφισβητούμενη επικράτεια

Στις 5 Αυγούστου, το κυβερνών κόμμα Bharatiya Janata (BJP) στο Νέο Δελχί ανακοίνωσε την ανάκληση του άρθρου 370, μιας διάταξης στο ινδικό σύνταγμα που διέπει την σχέση του διαμφισβητούμενου κρατιδίου Τζαμμού και Κασμίρ [1] με την Ινδία. Ταυτόχρονα, ο υπουργός Εσωτερικών, Amit Shah, ανακοίνωσε επίσης στο Κοινοβούλιο ότι η κυβέρνηση προγραμμάτισε την κατάργηση της κρατικής υπόστασης του Τζαμμού και Κασμίρ, δημιουργώντας δύο «ενωμένα εδάφη» (ένα στην βουδιστική περιοχή Ladakh και ένα στις περιοχές Τζαμμού και Κασμίρ, που έχουν πλειοψηφίες Ινδουιστών και Μουσουλμάνων, αντίστοιχα). Την επόμενη μέρα, τόσο η κάτω όσο και η άνω Βουλή του ινδικού κοινοβουλίου ψήφισαν νομοθεσία που θεσπίζει αυτές τις αλλαγές.

Εάν η κυβέρνηση του Narendra Modi [2] μπορέσει να ακολουθήσει το σχέδιό της, το Κασμίρ θα παύσει να είναι αυτόνομο κράτος εντός της Ινδίας. Η κατάργηση του άρθρου 370 υπήρξε από καιρό βασικό στοιχείο της πολιτικής πλατφόρμας του ινδουιστικού εθνικιστικού BJP [3]. Στο εκλογικό μανιφέστο του 2014, το BJP επανέλαβε την παλιά φιλοδοξία του να απαλλαγεί από το άρθρο, αλλά υποσχέθηκε να «συζητήσει αυτό το θέμα με όλους τους ενδιαφερόμενους». Η δέσμευση για διαβούλευση εξαφανίστηκε στο μανιφέστο του 2019. Με άλλη μια ξεκάθαρη πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο, το κόμμα ενθαρρύνθηκε για να τηρήσει την προεκλογική υπόσχεσή του.

10082019-1.jpg

Ακτιβιστές από την φοιτητική πτέρυγα του κυβερνώντος κόμματος Bharatiya Janata (BJP) της Ινδίας γιορτάζουν μετά την κατάργηση του ειδικού καθεστώτος του Κασμίρ στο Νέο Δελχί, τον Αύγουστο του 2019. Anushree Fadnavis / Reuters
-----------------------------------------------------------------------------

Το άρθρο 370 διέπει τις σχέσεις της Ινδίας με το μοναδικό μουσουλμανικής πλειοψηφίας κρατίδιό της. Το άρθρο περιόριζε την εφαρμογή του συντάγματος της Ινδίας στο Τζαμμού και Κασμίρ και επίσης εμποδίζει τους μη Κασμιρινούς να γίνουν εύκολα μόνιμοι κάτοικοι του κράτους. Η κατάργησή του ανατρέπει το status quo στην διαμφισβητούμενη επικράτεια και θα οδηγήσει σε σημαντική μεταβολή των συνθηκών στο έδαφος.

ΜΙΑ ΠΡΙΓΚΙΠΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ

Τα άρθρα που διατήρησαν το ιδιαίτερο καθεστώς του Κασμίρ προϋπήρχαν της ινδικής ανεξαρτησίας και προέρχονται από την εποχή που το Κασμίρ ήταν ένα ονομαστικά ανεξάρτητο πριγκιπάτο. Το 1927, ο Maharaja Hari Singh, ο ηγέτης του Τζαμμού και Κασμίρ, ψήφισε διάταγμα που απαγόρευε στους μη Κασμιρινούς να αποκτήσουν περιουσία στο κράτος. Αυτή η κίνηση επισπεύσθηκε λόγω μιας εισροής ανθρώπων από το γειτονικό κρατίδιο Πουντζάμπ. Είκοσι χρόνια αργότερα, όταν ο μαχαραγιάς επέλεξε να εντάξει το πριγκιπάτο του στο νεοσύστατο κράτος της Ινδίας, η νέα συστατική συνέλευση του Τζαμμού και Κασμίρ επέλεξε να διατηρήσει μια παραλλαγή αυτής της διάταξης.

Η διατήρηση αυτής της πρόβλεψης από την εποχή της αποικιοκρατίας δεν ήταν έκπληξη. Ο μαχαραγιάς είχε προσχωρήσει στην Ινδία υπό πίεση, όταν υποστηριζόμενοι από το Πακιστάν άτακτοι απείλησαν να ανατρέψουν το βασίλειό του. Δεδομένου ότι ένα μουσουλμανικής πλειοψηφίας κράτος επρόκειτο να προσχωρήσει σε μια κοσμική, αλλά ινδουιστική πλειοψηφία, ο πρωθυπουργός της Ινδίας, Jawaharlal Nehru, ήταν διατεθειμένος να χορηγήσει στο Κασμίρ ένα ειδικό καθεστώς σύμφωνα με το ινδικό σύνταγμα. Το άρθρο 370 περιόρισε τις περιοχές στις οποίες θα εφαρμοζόταν το ινδικό Σύνταγμα στο Τζαμμού και Κασμίρ και επέτρεπε στο κράτος να αποκτήσει κάποια αυτονομία που δεν διέθετε άλλο ινδικό κρατίδιο. Αν και ορίστηκε ως προσωρινό, το άρθρο 370 έγινε μόνιμο χαρακτηριστικό του συντάγματος και επιβεβαιώθηκε για τελευταία φορά με προεδρικό διάταγμα το 1954.

Το ιδιαίτερο καθεστώς του Κασμίρ εντός της Ινδίας έχει αλλάξει από την δεκαετία του 1950. Οι μεταγενέστερες κυβερνήσεις στο Νέο Δελχί, συμπεριλαμβανομένων των κυβερνήσεων του Nehru, περιέκοψαν αποτελεσματικά τις διατάξεις του άρθρου 370, εφαρμόζοντας διάφορα στοιχεία του ινδικού συντάγματος στο Τζαμμού και Κασμίρ. Το 1964, για παράδειγμα, η κεντρική κυβέρνηση επέκτεινε το άρθρο 356 του ινδικού συντάγματος στο Τζαμμού και Κασμίρ, επιτρέποντας στο Νέο Δελχί να διαλύσει μια κρατική κυβέρνηση σε περίπτωση παραβίασης του νόμου και της τάξης. Αυτές οι νομοθετικές αλλαγές είχαν ως αποτέλεσμα κατά την διάρκεια των ετών να διαβρωθεί το ειδικό καθεστώς που είχε χορηγηθεί στο Κασμίρ υπό την αιγίδα του άρθρου 370.

ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ

Οι σταδιακές αλλαγές των προηγούμενων δεκαετιών ωχριούν σε σύγκριση με την τρέχουσα αναμόρφωση από την κυβέρνηση του BJP. Το BJP και άλλοι αντιτιθέμενοι στο άρθρο 370 επέμειναν από μακρού χρόνου ότι οι συνταγματικές διατάξεις εμποδίζουν τη μεγαλύτερη ενσωμάτωση του κρατιδίου στην υπόλοιπη Ινδία. Η κατάργηση του άρθρου θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη ευημερία, καθώς οι μη Κασμιρινοί θα είναι σε θέση να αγοράσουν ακίνητα και να επενδύσουν στο κρατίδιο. Υπάρχει κάποια αξία σε αυτά τα επιχειρήματα. Οι Κασμιρινοί, ανεξάρτητα από την πίστη τους, έχουν την ελευθερία να ταξιδεύουν σε οποιοδήποτε μέρος της Ινδίας και να αποκτούν περιουσία. Δεν πρέπει οι άλλοι Ινδοί πολίτες να έχουν τα ίδια δικαιώματα στο Κασμίρ; Χωρίς δεσμεύσεις, οι πρόθυμοι επενδυτές θα στραφούν προς το κράτος και ακολούθως θα βελτιώσουν σημαντικά την οικονομική ευημερία του.

Ωστόσο, πρέπει να εξεταστεί μια πιο ανησυχητική πιθανότητα. Το Πακιστάν έχει επιτρέψει εδώ και καιρό σε μη Κασμιρινούς να εγκατασταθούν σε περιοχές του Κασμίρ που διαχειρίζεται το Πακιστάν, το ένα τρίτο από το αρχικό πριγκηπικό κράτος που κατέλαβε κατά την διάρκεια του πολέμου του 1947-48 με την Ινδία. Στην συνέχεια, άλλαξε την δημογραφία αυτής της περιοχής, καθιστώντας την αυτονομία της κάτι λίγο περισσότερο από μια νομική μυθοπλασία.

Παρόλο που η Ινδία ισχυρίζεται επισήμως ότι υπάρχει έδαφος υπό πακιστανικό έλεγχο, λίγοι σε οποιαδήποτε πρόσφατη ινδική κυβέρνηση πιστεύουν ότι θα ανακτηθεί ποτέ το διοικούμενο από το Πακιστάν Κασμίρ. Κατά την άποψη της κυβέρνησης Modi, είναι καλύτερο να συγχωνευθεί το τμήμα του Κασμίρ που παραμένει υπό τον έλεγχο της Ινδίας στην υπόλοιπη Ινδία, καταστρέφοντας την συνεχιζόμενη αλυτρωτική απαίτηση του Πακιστάν. Μια τέτοια συγχώνευση είναι δυνατή μόνο εάν η Ινδία μπορεί να αλλάξει την δημογραφία του τμήματος του Κασμίρ που έχει στα χέρια της.

Η κατάργηση του άρθρου 370, τουλάχιστον κατ’ αρχήν, είναι το πρώτο βήμα που απαιτείται για την εφαρμογή αυτού του μετασχηματισμού. Ο μουσουλμανικής πλειοψηφίας πληθυσμός της κοιλάδας του Κασμίρ είναι περίπου επτά εκατομμύρια, αποτελώντας ένα μικρό κλάσμα των 1,3 δισεκατομμυρίων ανθρώπων πληθυσμού της Ινδίας. Αυτό που μπορεί να προκύψει είναι μια εκδοχή του εθνοτικού μετασχηματισμού της μουσουλμανικής πλειοψηφίας επαρχίας Xinjiang στην δυτική Κίνα, σταθερά συνδεδεμένη με την υπόλοιπη χώρα λόγω της μετανάστευσης Κινέζων Χαν.

Όχι μόνο η κεντρική κυβέρνηση έχει διαβρώσει την αυτονομία του Κασμίρ αλλά έχει μετατοπίσει το εκκρεμές προς την αντίθετη κατεύθυνση. Η κυβέρνηση Modi ανακοίνωσε ότι θα διχάσει το Τζαμμού και το Κασμίρ και θα καταργήσει την κρατική υπόστασή του, παρέχοντας στο Νέο Δελχί πολύ μεγαλύτερες εξουσίες. Το νέο ενωμένο έδαφος της Ladakh δεν θα έχει νομοθετική εξουσία· το νέο έδαφος του Τζαμμού και Κασμίρ θα έχει νομοθετικό σώμα, αλλά πιθανότατα θα είναι σταθερά κάτω τη μπότα της κεντρικής κυβέρνησης. Το Νέο Δελχί θα μπορέσει να σαρώσει τους δυνητικά ανυπότακτους τοπικούς πολιτικούς. Η λαβή του στην επικράτεια θα είναι αμείλικτη.

ΠΡΟΣΑΝΑΜΑ ΣΤΗΝ ΦΩΤΙΑ

Αλλά δεν είναι καθόλου σαφές ότι η στρατηγική του BJP θα παράγει τα επιθυμητά αποτελέσματα. Τα προβλήματα βρίσκονται σε εθνικό, περιφερειακό και, ενδεχομένως, διεθνές επίπεδο. Σε εθνικό επίπεδο, η γενιά των Μουσουλμάνων του Κασμίρ, οι οποίοι ενηλικιώθηκαν μετά την εξέγερση του 1989 και τα επόμενα χρόνια βίας και καταστολής, δεν θα δεχτούν παθητικά αυτή τη νέα τάξη. Αντ΄ αυτού, όπως έχουν επανειλημμένα αποδείξει τα τελευταία χρόνια, θα καταφύγουν τουλάχιστον σε μεγάλες διαδηλώσεις και σε συγκρούσεις με τις δυνάμεις ασφαλείας. Η κυβέρνηση στο Νέο Δελχί θα απαντήσει με σκληρά μέτρα, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης μαζικών συλλήψεων, δακρυγόνων και πυροβόλων όπλων, για να διασκορπιστούν τα πλήθη και, με την σειρά τους, να αναζωπυρωθούν τα πάθη των αντιφρονούντων. Ένας κύκλος διαδηλώσεων και σκληρής πάταξής τους μόνο θα αποξενώσει τους Μουσουλμάνους του Κασμίρ από την Ινδία.

Το Πακιστάν, το οποίο ποτέ δεν συμφιλιώθηκε με τον έλεγχο της Ινδίας στα περίπου δύο τρίτα του αρχικού πριγκιπάτου, δεν θα χάσει την ευκαιρία να σπείρει περαιτέρω διαμάχες στον πικραμένο πληθυσμό. Η αιτία του Κασμίρ έχει επίσης μεγάλη εγχώρια χρήση για τους Πακιστανούς πολιτικούς, οι οποίοι επικαλούνται την δεινή κατάσταση των Μουσουλμάνων του Κασμίρ για να συσπειρώσουν τον δικό τους φτωχό πληθυσμό. Για πάνω από δύο δεκαετίες, το Πακιστάν έχει καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να τροφοδοτήσει τις φλόγες της εξέγερσης που σβήνουν. Τα πρόσφατα μέτρα του Νέου Δελχί παρέχουν μόνο περισσότερο προσάναμμα. Οι περιφερειακές εντάσεις θα κορυφωθούν, καθώς η κυβέρνηση Modi θα ανταποκριθεί σθεναρά για να σφραγίσει τα σύνορα και να αναλάβει ενδεχομένως τιμωρητικές ενέργειες εναντίον του ενοχλητικού γείτονα.

Τέλος, εάν εκδηλωθεί μεγάλης κλίμακας βία στο Κασμίρ, το Πακιστάν θα φέρει το ζήτημα στην Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών καθώς και σε άλλους διεθνείς φορείς, όπως η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών. Θα επιδιώξει επίσης να στρέψει τις μουσουλμανικές χώρες εναντίον της Ινδίας. Αυτές οι προσπάθειες μπορεί να μην κάνουν ουσιαστική διαφορά, αλλά είναι δεδομένο ότι θα προκαλέσουν στην Ινδία κάποια διεθνή αμηχανία.

Η κυβέρνηση του BJP στο Νέο Δελχί επέλεξε να διασχίσει τον Ρουβίκωνα στο Κασμίρ, θεσπίζοντας μια μακρόχρονη επιθυμία της πολιτικής βάσης του. Παραμένει να δούμε πώς θα αντιμετωπίσει τις συνέπειες αυτού του ριζοσπαστικού παιγνίου.

Copyright © 2019 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/india/2019-08-08/modi-crosses-ru...

Σύνδεσμοι:
[1] https://www.foreignaffairs.com/articles/india/2019-07-30/united-states-c...
[2] https://www.foreignaffairs.com/articles/india/2019-02-12/no-country-stro...
[3] https://www.foreignaffairs.com/articles/india/2019-05-06/battle-indias-soul

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition