Πώς βλέπει η Κίνα την κρίση στο Χονγκ Κονγκ | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Πώς βλέπει η Κίνα την κρίση στο Χονγκ Κονγκ

Οι πραγματικοί λόγοι πίσω από την αυτοσυγκράτηση του Πεκίνου

Αλλά το «μια χώρα, δύο συστήματα» δεν είχε ποτέ την πρόθεση να έχει ως αποτέλεσμα το Χονγκ Κονγκ να ξεφύγει από τον έλεγχο της Κίνας. Σύμφωνα με τον βασικό νόμο που η Κίνα δημιούργησε ως «μίνι σύνταγμα» του Χονγκ Κονγκ, το Πεκίνο διατήρησε το δικαίωμα να αποτρέψει οποιαδήποτε πρόκληση σε ό, τι θεωρεί ως βασικά συμφέροντα ασφαλείας του. Ο νόμος εξουσιοδότησε το Πεκίνο να προσδιορίζει εάν και πότε το Χονγκ Κονγκ θα μπορούσε να εκλέξει άμεσα την ηγεσία της επικράτειας, επέτρεψε στο Πεκίνο να ασκεί βέτο στους νόμους που ψηφίζει το Νομοθετικό Συμβούλιο του Χονγκ Κονγκ και έδωσε στην Κίνα το δικαίωμα να προβαίνει σε τελικές ερμηνείες του Βασικού Νόμου. Και δεν θα υπάρχει καμιά αμφιβολία για το ποιος έχει το μονοπώλιο της βίας. Κατά την διάρκεια των διαπραγματεύσεων με το Ηνωμένο Βασίλειο, ο Deng καταδίκασε δημοσίως έναν κορυφαίο Κινέζο αξιωματικό της άμυνας -τον στρατηγό Geng Biao, ο οποίος τότε ήταν προστάτης ενός ανερχόμενου νεαρού αξιωματούχου που λεγόταν Xi Jinping- διότι πρότεινε ότι ίσως να μην υπάρχει ανάγκη να σταθμεύσουν στρατεύματα στο Χονγκ Κονγκ. Ο Ντενγκ επέμεινε ότι μια κινεζική φρουρά ήταν απαραίτητη για να συμβολίζει την κινεζική κυριαρχία.

Αρχικά, οι κάτοικοι του Χονγκ Κονγκ έδειχναν να αποδέχονται τον νέο ρόλο τους ως πολίτες μιας ανερχόμενης Κίνας. Το 1997, σε μια κυλιόμενη δημοσκόπηση για τους κατοίκους του Χονγκ Κονγκ που διεξάγεται τακτικά από ερευνητές του Πανεπιστημίου του Χονγκ Κονγκ, το 47% των ερωτηθέντων αυτοχαρακτηρίστηκαν ως «περήφανοι» πολίτες της Κίνας. Αλλά τα πράγματα διολίσθησαν από εκεί και μετά. Το 2012, η κυβέρνηση του Χονγκ Κονγκ προσπάθησε να εισαγάγει την «πατριωτική εκπαίδευση» στα δημοτικά και τα λύκεια, αλλά το προτεινόμενο πρόγραμμα σπουδών έπεσε σε μια καταιγίδα τοπικής αντιπολίτευσης και έπρεπε να αποσυρθεί. Το 2014, το 79 ημερών «Κίνημα Ομπρέλα» έφερε εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν για την άρνηση του Πεκίνου να επιτρέψει άμεσες εκλογές για τον κυβερνήτη. Και καθώς ο αυταρχισμός έχει εντατικοποιηθεί υπό την κυριαρχία του Xi, γεγονότα όπως η απαγωγή πέντε εκδοτών που εδρεύουν στο Χονγκ Κονγκ το 2015 για να δικαστούν στην ηπειρωτική χώρα, χάλασαν περαιτέρω την κοινή γνώμη του Χονγκ Κονγκ. Μέχρι τον περασμένο Ιούνιο, μόνο το 27% των ερωτηθέντων στην κυλιόμενη δημοσκόπηση χαρακτήρισαν τους εαυτούς τους ως «υπερήφανους» για το ότι είναι πολίτες της Κίνας [3]. Οι φετινές διαδηλώσεις άρχισαν ως διαμαρτυρία ενάντια σε έναν προτεινόμενο νόμο που θα επέτρεπε στους πολίτες του Χονγκ Κονγκ που είναι ύποπτοι για εγκληματική πράξη να εκδίδονται στην ηπειρωτική χώρα, αλλά στην συνέχεια εξελίχθηκαν σε μια ευρεία έκφραση δυσαρέσκειας για έλλειψη δημοκρατικής λογοδοσίας, αστυνομική βαρβαρότητα, και, πιο ουσιαστικά, αυτό που θεωρήθηκε ως η επίθεση της ηπειρωτικής χώρας στην μοναδική ταυτότητα του Χονγκ Κονγκ.

Ωστόσο, οι Κινέζοι ηγέτες δεν κατηγορούν τους εαυτούς τους για αυτές τις αλλαγές στην κοινή γνώμη. Αντιθέτως, πιστεύουν ότι Δυτικές δυνάμεις, και ειδικά οι Ηνωμένες Πολιτείες, έχουν επιδιώξει να δημιουργήσουν ένα ρήγμα μεταξύ του Χονγκ Κονγκ και της ηπειρωτικής χώρας. Οι δηλώσεις πολιτικών των ΗΠΑ προς υποστήριξη των πρόσφατων διαδηλώσεων μόνο επιβεβαιώνουν την πεποίθηση του Πεκίνου ότι η Ουάσινγκτον επιδιώκει να πυροδοτήσει ριζοσπαστικά αισθήματα στο Χονγκ Κονγκ. Όπως εξήγησε ο Xi στην ομιλία του το Σεπτέμβριο:

«Καθώς ακραία στοιχεία στο Χονγκ Κονγκ γίνονται ολοένα και πιο βίαια, οι Δυτικές δυνάμεις, ιδίως οι Ηνωμένες Πολιτείες, είναι όλο και περισσότερο πρόδηλες στην ανάμιξή τους. Ορισμένες ακραίες αντι-κινεζικές δυνάμεις στις Ηνωμένες Πολιτείες προσπαθούν να μετατρέψουν το Χονγκ Κονγκ στο πεδίο μάχης για την αμερικανο-κινεζική αντιπαλότητα. (...) Επιθυμούν να μετατρέψουν τον υψηλό βαθμό αυτονομίας του Χονγκ Κονγκ σε de facto ανεξαρτησία, με απώτερο σκοπό να περιορίσουν την άνοδο της Κίνας και να αποτρέψουν την αναβίωση του μεγάλου κινεζικού έθνους».

Οι Κινέζοι ηγέτες δεν φοβούνται ότι μια καταστολή στο Χονγκ Κονγκ θα εμπνεύσει τον Δυτικό ανταγωνισμό. Αντιθέτως, εκλαμβάνουν έναν τέτοιο ανταγωνισμό ως μια προϋπάρχουσα πραγματικότητα -μια [πραγματικότητα] που πηγαίνει πολύ μακριά για να εξηγήσει γιατί ξέσπασε η αναταραχή στο Χονγκ Κονγκ εξ αρχής. Στα μάτια του Πεκίνου [4], η Δυτική εχθρότητα έχει τις ρίζες της στην άνοδο της Κίνας και έτσι δεν έχει σημασία να προσαρμοστεί η κινεζική στρατηγική για το Χονγκ Κονγκ ώστε να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο θα αντιδρούσαν οι Δυτικές δυνάμεις.

ΔΕΝ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΓΙΑ ΤΑ ΧΡΗΜΑΤΑ

Η άποψη ότι ο Xi δεν έχει αναπτύξει στρατεύματα λόγω της οικονομικής σημασίας του Χονγκ Κονγκ για την ηπειρωτική χώρα είναι επίσης εσφαλμένη και βασίζεται σε μια ξεπερασμένη άποψη περί της ισορροπίας της οικονομικής ισχύος. Το 1997, το ΑΕΠ του Χονγκ Κονγκ ισοδυναμούσε με το 18% της ηπειρωτικής χώρας. Το μεγαλύτερο μέρος του εξωτερικού εμπορίου της Κίνας διεξάγετο μέσω του Χονγκ Κονγκ, παρέχοντας στην Κίνα σκληρό συνάλλαγμα το οποίο είχε μεγάλη ανάγκη. Οι κινεζικές εταιρείες συγκέντρωναν το μεγαλύτερο μέρος του κεφαλαίου τους στο χρηματιστήριο του Χονγκ Κονγκ. Σήμερα, τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά. Το 2018, το ΑΕΠ του Χονγκ Κονγκ ήταν ίσο με μόλις το 2,7%του ΑΕΠ της ηπειρωτικής χώρας. Η πόλη Shenzhen μόνη της ξεπέρασε το Χονγκ Κονγκ σε όρους ΑΕΠ. Λιγότερο από το 12% [5] των εξαγωγών της Κίνας ρέει τώρα μέσω του Χονγκ Κονγκ. Η συνδυασμένη χρηματιστηριακή αξία των εγχώριων χρηματιστηρίων της Κίνας στην Σαγκάη και την Shenzhen ξεπερνά κατά πολύ εκείνη του Χρηματιστηρίου του Χονγκ Κονγκ και οι κινεζικές εταιρείες μπορούν επίσης να εγγραφούν στην Φρανκφούρτη, το Λονδίνο, τη Νέα Υόρκη και αλλού.