Ρωσία, το απαραίτητο έθνος στη Μέση Ανατολή

Η εκστρατεία που διεξήγαγαν οι Ηνωμένες Πολιτείες εναντίον του ISIS παρείχε μια βολική κάλυψη για την ανάπτυξη της Μόσχας στην Συρία, συμβάλλοντας στον εξοστρακισμό τυχόν αντιρρήσεων από την Ουάσιγκτον. Ο ρωσικός στρατός εκμεταλλεύτηκε πλήρως αυτή την κάλυψη, βομβαρδίζοντας αδιακρίτως πολιτικούς στόχους με το πρόσχημα του κυνηγιού των τρομοκρατών και των εξτρεμιστών. Ο άμαχος πληθυσμός πλήρωσε ένα τρομερό τίμημα για τον τρόπο πολέμου του στρατού της Ρωσίας. Αλλά τι θα μπορούσε να αναμένεται από έναν στρατό που είχε εξαλείψει την πόλη του Grozny κατά την διάρκεια του πολέμου στην Τσετσενία την δεκαετία του 1990;

Από την σκοπιά της Μόσχας, η επιχείρηση της Συρίας ήταν επιτυχής. Δύσκολα ήταν ο βάλτος που μερικοί [5] είχαν προβλέψει, και δεν κόστισε πολύ στην Ρωσία σε αίμα ή σε χρήμα. Αντιθέτως, η παρέμβαση αποκατέστησε την Ρωσία σε εξέχουσα θέση στη Μέση Ανατολή. Επέδειξε την πρόσφατα ανακτημένη ανδρεία της ρωσικής στρατιωτικής δύναμης και παρείχε άφθονες ευκαιρίες να δοκιμάσει νέα όπλα και λογικές –σπουδαίο για την εμπορία αυτών των αγαθών σε μια περιοχή με χρήματα για να ξοδευτούν σε εξοπλισμό (hardware). Και τώρα, επίσης, όλοι στην περιοχή θα γνωρίζουν ότι η Ρωσία στέκεται δίπλα στον άνθρωπό της -σε αντίθεση με τις Ηνωμένες Πολιτείες, που τον απογοήτευσαν στο πρώτο σημάδι προβλημάτων, όπως συνέβη με τον Αιγύπτιο πρώην πρόεδρο, Χόσνι Μουμπάρακ, το 2011.

ΕΝΑΣ ΝΕΟΣ ΜΕΣΙΤΗΣ ΙΣΧΥΟΣ

Το Ιράν, το Ισραήλ και η Σαουδική Αραβία αγωνίζονται σε έναν άγριο πόλεμο πληρεξουσίων στην Συρία, και το Κρεμλίνο έχει τοποθετηθεί ως ο μεσίτης ισχύος (power broker) στον οποίο πρέπει να μιλήσουν όλοι οι δρώντες. Η Ρωσία μπορεί να μιλήσει σε όλους και είναι σε καλό επίπεδο με όλους, οπότε είναι απαραίτητη.

Όμως, σε μια περιοχή που αντιμετωπίζει θρησκευτικά, ιδεολογικά και γεωπολιτικά ρήγματα, όπου οι αντιπαλότητες είναι παλιές και άγριες, ένας μεσίτης ισχύος πρέπει να είναι σε θέση να κάνει περισσότερα από ό, τι να μιλά με όλους τους παίκτες. Οι καινοφανείς φίλοι της Ρωσίας θέλουν κάτι σε αντάλλαγμα για την φιλία τους. Το Ισραήλ θέλει η Ρωσία να περιορίσει το Ιράν και την Χεζμπολάχ στην Συρία, ενώ το Ιράν και η Χεζμπολάχ παραμένουν πρόθυμοι να διεξαγάγουν την εκστρατεία τους εναντίον του εβραϊκού κράτους. Οι Σαουδάραβες θέλουν η Ρωσία να πάρει το μέρος τους στην αντιπαλότητά τους με το Ιράν. Αλλά η Ρωσία έχει επενδύσει πολλά στην σχέση της με το Ιράν και δεν πρόκειται να την θυσιάσει για καλές σχέσεις με το Ισραήλ ή την Σαουδική Αραβία. Ο Nikolai Patrushev, γραμματέας του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας, το κατέστησε σαφές τον περασμένο Ιούνιο στην Ιερουσαλήμ: Απέρριψε τις κατηγορίες των ΗΠΑ και του Ισραήλ ότι το Ιράν ήταν η μεγαλύτερη απειλή για την ασφάλεια στη Μέση Ανατολή και αποκάλεσε τα ισραηλινά χτυπήματα «ανεπιθύμητα» [6].

Η Ρωσία θέλει κι αυτή κάτι, επίσης. Έχει, ως επί το πλείστον, κερδίσει τον πόλεμο στην Συρία. Τώρα πρέπει να κερδίσει την ειρήνη. Ένας πολιτικός διακανονισμός στην Συρία θα ήταν η κορωνίδα των επιτευγμάτων της στρατιωτικής προσπάθειας της Μόσχας. Η Ρωσία θα εμφανιστεί οριστικά ως μεσίτης ισχύος ισοδύναμος και ακόμη πιο σημαντικός από τις Ηνωμένες Πολιτείες, έχοντας πετύχει εκεί που οι Ηνωμένες Πολιτείες απέτυχαν. Το μήνυμα της ρωσικής στρατιωτικής δύναμης και της διπλωματικής ικανότητας θα προχωρήσει πολύ πέρα από τη Μέση Ανατολή και θα προωθήσει την απαίτηση της χώρας να αναγνωριστεί ως μια μεγάλη παγκόσμια δύναμη. Αφού εξασφάλισε την ειρήνη στην Συρία, η Ρωσία θα μπορούσε να στηριχτεί στην Ευρώπη και στα πλούσια αραβικά κράτη για να χρηματοδοτήσουν την ανοικοδόμηση της χώρας. Με αυτό θα έρθουν επικερδείς συμβάσεις για φιλικές προς το Κρεμλίνο ρωσικές επιχειρήσεις.

Αλλά το να κερδηθεί η ειρήνη αποδεικνύεται όχι λιγότερο δύσκολο από όσο να κερδηθεί ο πόλεμος. Για να μεσολαβήσει σε μια βιώσιμη ειρήνη, η Ρωσία θα πρέπει να περιορίσει το Ιράν και την Χεζμπολάχ και να καθησυχάσει το Ισραήλ και την Τουρκία για την ασφάλειά τους. Προς το παρόν, ούτε η Ευρώπη ούτε κανένας άλλος δεν σπεύδει να αθροίσει τον γιγαντιαίο λογαριασμό για την ανασυγκρότηση [της Συρίας]. Η Ρωσία δεν μπορεί να λύσει αυτό το παζλ χωρίς να στενοχωρήσει μερικούς από τους φίλους της.

Η Ρωσία επέστρεψε σε μια τεράστια και ευμετάβλητη περιοχή ακριβώς όταν αρχίζει να συμφιλιώνεται με την αβεβαιότητα ενός νέου φυσιολογικού που πλησιάζει: Μια μετα-αμερικανική Μέση Ανατολή. Αλλά λίγες (αν υπάρχει καμιά…) κυβερνήσεις στην περιοχή αναμένουν πραγματικά ότι η Ρωσία θα γεμίσει το κενό που θα αφήσουν οι Ηνωμένες Πολιτείες καθώς θα αποσυρθούν και θα επικεντρώσουν την προσοχή και τους πόρους τους σε άλλα μέρη.

Οι επιδόσεις του ρωσικού στρατού στην Συρία και η εγκάρδια υποδοχή του Πούτιν στην Σαουδική Αραβία δεν μπορούν να αποκρύψουν το γεγονός ότι η ρωσική οικονομία αγωνίζεται και έχει έντονες ανάγκες επενδύσεων. Για το Κρεμλίνο, τα πλούσια κράτη του Αραβικού Κόλπου παρουσιάζουν μια ευκαιρία συλλογής κεφαλαίων. Ούτε είναι μυστικό ότι ο προϋπολογισμός για τις προμήθειες του ρωσικού στρατού εξακολουθεί να είναι αρκετά μέτριος, και οι πωλήσεις όπλων στο εξωτερικό αποτελούν σημαντική πηγή εσόδων για τις ρωσικές αμυντικές βιομηχανίες. Το ίδιο ισχύει και για την ρωσική βιομηχανία πυρηνικής ενέργειας: Το κρατικό μονοπώλιο πυρηνικής ενέργειας Rosatom δεν έχει κατασκευάσει ούτε μια μονάδα εκτός από το εργοστάσιο Bushehr στο Ιράν, το οποίο χρειάστηκε δεκαετίες για να ολοκληρωθεί. Η Rosatom υπέγραψε σύμβαση το 2010 για την κατασκευή πυρηνικού σταθμού στην Τουρκία, αλλά η κατασκευή ξεκίνησε μόλις το 2018. Στην Αίγυπτο δεν έχει ξεκινήσει ακόμα. Η Ιορδανία ακύρωσε την σύμβασή της με την Rosatom το 2018.