Πώς να γίνει η προετοιμασία για μια πανδημία κορωνοϊού

Όταν οι πρώτες αναφορές για επιδημία κορωνοϊού βγήκαν στις ειδήσεις στις αρχές Ιανουαρίου, αρκετές δεκάδες άνθρωποι είχαν ήδη προσβληθεί από την ασθένεια μέσα ή γύρω από την κινεζική πόλη Wuhan. Τις εβδομάδες έκτοτε, ο ιός, nCoV, εξαπλώθηκε γρήγορα και ο αριθμός των λοιμώξεων αυξήθηκε ημέρα την ημέρα, ακόμα και όταν η Wuhan και άλλες κινεζικές πόλεις απομόνωσαν μεγάλο αριθμό ασθενών και έβαλαν σε καραντίνα περίπου 50 εκατομμύρια κατοίκους. Στις τελευταίες μετρήσεις (3 Φεβρουαρίου 2020), σημειώθηκαν 425 θάνατοι στην Κίνα από συνολικά 20.400 επιβεβαιωμένες περιπτώσεις και ο ιός έχει εξαπλωθεί σε περισσότερες από 20 χώρες. Την περασμένη Πέμπτη, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) κήρυξε την ασθένεια ως «έκτακτη κατάσταση δημόσιας υγείας διεθνούς ενδιαφέροντος» (“Public Health Emergency of International Concern”).

Ένας αστυνομικός σε οδόφραγμα στην Jiujiang, στην Κίνα, τον Ιανουάριο του 2020. Thomas Peter / Reuters
------------------------------------------------------------------------

Η επιδημία είναι ακόμη στις αρχικές της μέρες και τα καθοριστικά της χαρακτηριστικά απαιτούν χρόνο για να γίνουν κατανοητά. Η κλίμακα του τελικού αντίκτυπου του nCoV θα εξαρτηθεί από το πόσο μεταδοτικός θα φανεί και πόσο θανατηφόρος θα είναι σε εκείνους που θα ασθενήσουν -ιδιότητες που δεν μπορούν να καθοριστούν με ακρίβεια σε αυτό το στάδιο. Οι προσπάθειες που καταβάλλονται για την συγκράτηση της ασθένειας στην Κίνα και αλλού θα μπορούσαν να αποδειχθούν αποτελεσματικές τις προσεχείς εβδομάδες και θα πρέπει να υποστηριχθούν πλήρως. Ωστόσο, υπάρχει μια σαφής πιθανότητα ότι ο nCoV μπορεί να μην περιοριστεί έγκαιρα για να αποφευχθεί ένα μεγάλο παγκόσμιο ξέσπασμα. Οι χώρες πρέπει να αρχίσουν να προετοιμάζονται για αυτή την προοπτική τώρα.

ΓΝΩΣΤΑ ΚΑΙ ΑΓΝΩΣΤΑ

Η αξιολόγηση των κινδύνων του nCoV θα απαιτήσει δεδομένα και χρόνο. Μεταξύ των πιο σημαντικών δεικτών σε οποιαδήποτε επιδημία είναι ο ρυθμός θνησιμότητας: Το ποσοστό των προσβληθέντων που πεθαίνουν από την ασθένεια. Οι στατιστικές σχετικά με τα διαγνωσμένα κρούσματα nCoV που είναι διαθέσιμες μέχρι σήμερα υποδηλώνουν ποσοστό θανάτου περίπου 2%. (Για σύγκριση, το SARS ή σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο, είχε ποσοστό θνησιμότητας 10% όταν ξεσπούσε το 2002 και το 2003, ενώ η εποχική γρίπη έχει ποσοστό θανάτου περίπου 0,01%). Αλλά αυτό το ποσοστό θνησιμότητας θα αλλάξει. Κατά την έναρξη ενός νέου ξεσπάσματος, οι πιο σοβαρές περιπτώσεις ασθένειας και θανάτου είναι οι πιο ευδιάκριτες και έτσι καταγράφονται πρώτες. Καθώς εμφανίζονται περισσότερα περιστατικά, συμπεριλαμβανομένων πολλών ηπιότερων, το ποσοστό θνησιμότητας είναι πιθανό να μειωθεί, ίσως σημαντικά. Σε ένα αισιόδοξο σενάριο, ο nCoV θα έχει θνησιμότητα πλησιέστερα στην εποχική γρίπη παρά στον SARS -αλλά είναι πολύ νωρίς για να το ξέρουμε. Όπως είναι τώρα, οι πιο ηλικιωμένοι ενήλικες φαίνεται να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο, με πολύ λίγες αναγνωρισμένες περιπτώσεις σε παιδιά.

Ένας άλλος κρίσιμος παράγοντας είναι ο ρυθμός με τον οποίον εξαπλώνεται ο ιός. Η ταχεία αύξηση των περιπτώσεων στην Κίνα υποδηλώνει ότι ο nCoV μεταδίδεται αποτελεσματικά από άνθρωπο σε άνθρωπο, αν και οι επιστημονικές λεπτομέρειες σχετικά με τα πρότυπα της εξάπλωσής του στους περισσότερους από τους προσβληθέντες δεν είναι ακόμη πλήρως διαθέσιμες στον ΠΟΥ (Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας) ή στις κυβερνήσεις εκτός της Κίνας. Σε προηγούμενα ξεσπάσματα αναπνευστικών νόσων, ο ρυθμός εξάπλωσης έχει μερικές φορές επιβραδυνθεί με την πάροδο του χρόνου, πιθανότατα επειδή οι άνθρωποι γίνονταν πιο ενήμεροι για τους κινδύνους και λάμβαναν περισσότερα μέτρα για να προστατευθούν (πλύσιμο χεριών, κάλυψη του βήχα, παραμονή στο σπίτι εάν αρρωστήσουν, και ούτω καθεξής). Και όσο περισσότεροι άνθρωποι αρρωσταίνουν, αναρρώνουν και αποκτούν ανοσία, τόσο λιγότεροι άνθρωποι παραμένουν ευάλωτοι. Αλλά το αν ο nCoV θα ακολουθήσει αυτή την πορεία ή θα συνεχίσει να εξαπλώνεται ευρέως και γρήγορα, δεν μπορούν οι επιστήμονες να το κρίνουν από τώρα με ακρίβεια. Ο SARS περιορίστηκε σε περίπου επτά μήνες, αλλά η εποχική γρίπη κάθε χρόνο κυκλοφορεί παγκοσμίως έως ότου την αντικαταστήσει το στέλεχος (του ιού) του επόμενου έτους. Μέχρι στιγμής, τα μέτρα ελέγχου που έλαβε η Κίνα δεν φαινόταν να επιβραδύνουν τον nCoV. Και παρόλο που ο ιός δεν εξελίχθηκε σημαντικά κατά την διάρκεια αυτού του ξεσπάσματος, το γονιδίωμά του θα μπορούσε να αλλάξει με την πάροδο του χρόνου, ίσως επηρεάζοντας την θνησιμότητα ή την ικανότητά του να εξαπλώνεται.

Ορισμένα μέτρα θα πρέπει να συμβάλλουν στην βραχυπρόθεσμη επιβράδυνση της διεθνούς εξάπλωσης της ασθένειας. Ορισμένες αεροπορικές εταιρείες, για παράδειγμα, έχουν μειώσει ή ακυρώσει τις υπηρεσίες τους προς την Κίνα και οι νέες αφίξεις από την χώρα εξετάζονται για την ασθένεια σε πολλά αεροδρόμια σε όλο τον κόσμο. Εντός της Κίνας, τα βήματα για την απομόνωση ασθενών και την προστασία των εργαζομένων στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης από τη μετάδοση (του ιού) θα συνεχίσουν να είναι ζωτικής σημασίας, ό,τι κι αν γίνει. Αλλά δεδομένης της ταχείας ανάδυσης και εξάπλωσης του nCoV μέχρι τώρα, ακόμη και αυτά τα μέτρα μπορεί να μην αρκούν για να σταματήσει. Ο προγραμματισμός για ένα τέτοιο αποτέλεσμα αποτελεί επείγουσα ανάγκη, ακόμη και όσο συνεχίζονται οι προσπάθειες περιορισμού του.

ΤΑ ΕΠΟΜΕΝΑ ΒΗΜΑΤΑ