Τα γυναικεία κόμματα κερδίζουν την αλλαγή, αν όχι τις ψήφους

Στις 14 Ιανουαρίου του 2020, ένα νέο πολιτικό κόμμα, το «Φωνές των Γυναικών», ανακοίνωσε μια αμιγώς γυναικεία λίστα για τις κοινοβουλευτικές εκλογές του Ισραήλ τον Μάρτιο. Η πολιτική σκηνή του Ισραήλ είναι διαβοήτως ανδροκρατούμενη [1]. Η εκπροσώπηση των γυναικών μειώνεται ακόμη και μετά το 2015, και τα τρία μεγαλύτερα κόμματα απαριθμούν μόνο δύο γυναίκες μεταξύ των δέκα κορυφαίων υποψηφίων τους για τις επικείμενες εκλογές. Και όμως το Φωνές των Γυναικών [2] δεν αποτελεί μια ανωμαλία. Η ομάδα είναι στην πραγματικότητα το ένατο πολιτικό κόμμα των γυναικών και ένα από τα πάνω από 100 [αντίστοιχα κόμματα] που εμφανίστηκαν σε 60 χώρες τον περασμένο αιώνα, όπως στην Ινδία, την Τουρκία, τη Νότια Αφρική, τη Μιανμάρ, την Ιαπωνία και την Πολωνία.

Ένας έρανος του Κόμματος Ισότητας Γυναικών στο Λονδίνο, τον Ιανουάριο του 2016. Fiona Hanson / eyevine / Redux
--------------------------------------------------------------

Τα περισσότερα κόμματα των γυναικών κερδίζουν λιγότερο από το 4% των ψήφων και διαρκούν μόλις δύο ή τρεις εκλογικούς κύκλους πριν διαλυθούν. Τα γυναικεία κόμματα του Ισραήλ έχουν εκλέξει μόνο μια χούφτα βουλευτίνες. Το Κόμμα Ισότητας των Γυναικών [3] στο Ηνωμένο Βασίλειο και τα κόμματα που ονομάζονται Φεμινιστική Πρωτοβουλία [4] (ή F!) στην Φινλανδία, τη Νορβηγία, την Σουηδία, την Δανία και την Πολωνία δεν έχουν κερδίσει ποτέ έδρες στα αντίστοιχα εθνικά νομοθετικά σώματα. Λίγα γυναικεία κόμματα είναι αξιοσημείωτα αουτσάιντερ: Το Κόμμα Netto στην Ιαπωνία τα έχει πάει καλά στις τοπικές συνελεύσεις για περισσότερο από τέσσερις δεκαετίες και το Γυναικείο Κόμμα GABRIELA στις Φιλιππίνες έχει κερδίσει έδρες στην Βουλή των Αντιπροσώπων στις τελευταίες έξι εκλογές. Αλλά σε γενικές γραμμές, η κακή εκλογική εμφάνιση των κομμάτων οδήγησε τους μελετητές και τους ακτιβιστές να κάνουν εκπτώσεις στο πολιτικό δυναμικό τους.

Ευτυχώς, οι εκλογές δεν λένε ολόκληρη την ιστορία. Τα κόμματα των γυναικών έχουν επιτύχει στην πραγματικότητα πολλά, κυρίως πιέζοντας άλλα πολιτικά κόμματα για να προωθήσουν την γυναικεία ηγεσία και να δώσουν προσοχή στα γυναικεία ζητήματα.

Τα κόμματα των γυναικών συμμετέχουν στον κύριο πολιτικό ανταγωνισμό με όλους τους προβλεπόμενους τρόπους –ορίζοντας υποψήφιους [5], επινοώντας πλατφόρμες, και προτείνουν πολιτικές. Ορισμένα από αυτά τονίζουν θέματα όπως η αύξηση της εκπροσώπησης των γυναικών, η προστασία των δικαιωμάτων αναπαραγωγής, ο τερματισμός της βίας κατά των γυναικών και η επίτευξη ισότητας των αμοιβών μεταξύ γυναικών και ανδρών. Αλλά ακόμα και όταν συμμετέχουν στον εκλογικό ανταγωνισμό και στην χάραξη πολιτικής, τα κόμματα διοχετεύουν μια καινοτομία, μια ενέργεια και μια αυθεντικότητα που σηματοδοτεί μια εναλλακτική λύση στην συνήθη πολιτική.

Τα κόμματα των γυναικών συμπεριφέρονται περίπου σαν κοινωνικά κινήματα, συχνά συνδέοντας την επίσημη πολιτική με πρωτοβουλίες της κοινωνίας των πολιτών ή τακτικές ακτιβιστών. Το γυναικείο κόμμα στην Ισλανδία, για παράδειγμα, άνοιξε [6] ένα κέντρο κρίσης γυναικών, ένα θέατρο, και μια γκαλερί τέχνης. Το κόμμα Netto της Ιαπωνίας συνεργάζεται με μια οικολογική συλλογικότητα [7]. Το Σουηδικό F! κάποτε έκαψε 13.000 δολάρια σε μετρητά για να διαμαρτυρηθεί για την ανισότητα των αμοιβών μεταξύ των φύλων. Και μερικά από τα ελβετικά γυναικεία κόμματα [8] στην δεκαετία του 1990 συμμετείχαν σε μια πανεθνική γυναικεία απεργία. Με την οικοδόμηση αυτών των δεσμών και την υιοθέτηση τέτοιων τακτικών, τα κόμματα των γυναικών καθιερώνουν την επιρροή τους στους δρόμους, στους χώρους εργασίας και στα σπίτια.

Τα κόμματα των γυναικών γεμίζουν ένα κενό όταν τα καθιερωμένα κόμματα παραμελούν τα θέματα των γυναικών ή αρνούνται στις γυναίκες να συμμετάσχουν. Τέτοια κόμματα εμφανίζονται συχνά σε στιγμές συστημικής κρίσης -όπως η κατάρρευση του κομμουνισμού στην ανατολική Ευρώπη ή η σημερινή αναταραχή στο κομματικό σύστημα στο Ισραήλ. Με το να τραβούν την προσοχή στην παραμέληση των γυναικών στα εδραιωμένα κόμματα, τα γυναικεία κόμματα κάνουν περισσότερα από το να προσφέρουν μια εναλλακτική λύση σε μια δεδομένη εκλογή. Αλλάζουν τα κόμματα με τα οποία ανταγωνίζονται, προωθούν ορισμένες πολιτικές, και μεταβάλλουν την ισορροπία μεταξύ των φύλων στα κοινοβούλια των χωρών όπου αναδύονται.

ΕΠΙΡΡΟΗ ΠΕΡΑΝ ΤΩΝ ΨΗΦΩΝ

Στην Ισλανδία, ένα γυναικείο κόμμα με την ονομασία Kvennalistinn (KL) [9], ενεργό από το 1983 έως το 1999, πέτυχε μια σπάνια και ηχηρή εκλογική επιτυχία. Προς τα τέλη της δεκαετίας του 1980, το KL κατείχε πάνω από 10% [των εδρών] του εθνικού κοινοβουλίου και το 20% του δημοτικού συμβουλίου του Ρέικιαβικ. Το αποτέλεσμα ήταν δραματικό. Κατά την διάρκεια των επόμενων τριών εκλογικών κύκλων, η εκπροσώπηση των γυναικών στην ισλανδική εθνική πολιτική αυξήθηκε από 5% σε 25%, όχι μόνο μέσω της άμεσης συμμετοχής του KL, αλλά επειδή τα άλλα κόμματα πάλεψαν να προσαρμόσουν τις πολιτικές και τις στάσεις τους έναντι των γυναικών. Οι εκπρόσωποι του KL στο κοινοβούλιο δημιούργησαν δημόσιο διάλογο και νέα νομοθεσία σχετικά με θέματα που προηγουμένως ήταν ταμπού, όπως η αιμομιξία, η σεξουαλική κακοποίηση, και η βία κατά των γυναικών.

Ωστόσο, η περίπτωση της Βόρειας Ιρλανδίας ίσως να είναι η πιο χαρακτηριστική, καθώς δείχνει πόσα πολλά μπορούν να επιτύχουν τα γυναικεία κόμματα ακόμη και όταν η εκλογική τους πορεία είναι μέτρια. Στην δεκαετία του 1990, οι γυναίκες αποτελούσαν μόνο το 12% των τοπικών συμβουλίων στην Βόρεια Ιρλανδία, και καμία γυναίκα από την Βόρειο Ιρλανδία δεν υπηρέτησε στο Βρετανικό Κοινοβούλιο ή το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο από το 1972. Οι ειρηνευτικές συνομιλίες [10] μεταξύ πολιτικών κομμάτων που εκπροσωπούσαν διαφορετικές πλευρές στην σύγκρουση είχαν προγραμματιστεί να πραγματοποιηθούν χωρίς γυναίκες στο τραπέζι. Τα κυριότερα πολιτικά κόμματα της Βόρειας Ιρλανδίας εν πολλοίς αγνόησαν τα συμφέροντα των γυναικών. Έτσι, οι γυναίκες σχημάτισαν το δικό τους κόμμα το 1996. Αυτό το κόμμα, ο Συνασπισμός των Γυναικών της Βόρειας Ιρλανδίας [11], εξέλεξε δύο γυναίκες στο Φόρουμ της Βόρειας Ιρλανδίας, από το οποίο ορίζονταν οι συμμετέχοντες στις ειρηνευτικές συνομιλίες, και εξασφάλισε ότι θα εγγραφούν εγγυήσεις για την ισότητα των φύλων στην Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής του 1998.

Η ίδια η ύπαρξη του Συνασπισμού των Γυναικών [11] σηματοδότησε ότι τα κυριότερα πολιτικά κόμματα της Βόρειας Ιρλανδίας δεν κατάφεραν να αντιμετωπίσουν επαρκώς τις ανησυχίες των γυναικών ψηφοφόρων και, τελικά, η εμφάνισή του ώθησε τα κυρίαρχα κόμματα να αλλάξουν. Προκειμένου να μην θεωρηθεί ότι παραμελούν τις γυναίκες, τα κόμματα αναβάθμισαν τις γυναίκες στις τάξεις τους και όρισαν περισσότερες υποψήφιες γυναίκες. Οι γυναίκες υποψήφιες για το βρετανικό κοινοβούλιο από την Βόρειο Ιρλανδία αυξήθηκαν από 6% το 1993 σε 16% το 1997 και ο ρυθμός επιτυχίας τους στις εκλογές βελτιώθηκε από 59% σε 87%.

Τα καθιερωμένα κόμματα στην Βόρεια Ιρλανδία άρχισαν να δίνουν μεγαλύτερη προσοχή στα θέματα των γυναικών. Πέντε από αυτά εξέδωσαν πλατφόρμες το 1997 που αγκάλιασαν τις προτεραιότητες που είχε αναπτύξει ο Συνασπισμός, όπως η διάθεση δημόσιων πόρων για την φροντίδα των παιδιών, η αναγνώριση των δικαιωμάτων των παιδιών, και ο διορισμός περισσότερων γυναικών σε δημόσιους φορείς. Τρία από τα τέσσερα μεγαλύτερα κόμματα εξέδωσαν αργότερα ξεχωριστά έγγραφα πολιτικής για τις γυναίκες. Παρά το γεγονός ότι ποτέ δεν υπερέβη το 2% στις εκλογές, ο Συνασπισμός των Γυναικών επηρέασε βαθιά την εκπροσώπηση των γυναικών και, το 2006, με την ατζέντα του να έχει συμπεριληφθεί σε μεγάλο βαθμό από εκείνες των πιο καθιερωμένων κομμάτων, αυτοδιαλύθηκε.

Τα κόμματα των γυναικών σε χώρες όπως η Λιθουανία, η Ρωσία, το Ισραήλ [12] και η Ελβετία [8] ακολούθησαν παρόμοιες τροχιές με εκείνες της Συμμαχίας Γυναικών της Βόρειας Ιρλανδίας –με χαμηλά εκλογικά ποσοστά, αλλά σε γενικές γραμμές επηρεάζοντας τις εθνικές πολιτικές. Το γυναικείο κόμμα της Σουηδίας, επίσης, ήταν ισχυρότερο από το εκλογικό βάρος του στις εθνικές πολιτικές. Τον Ιούνιο του 2014, η Σουηδική Φεμινιστική Πρωτοβουλία [13], F!, κέρδισε μια έδρα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και φαινόταν έτοιμη να κερδίσει άλλη μια στο σουηδικό κοινοβούλιο τον Σεπτέμβριο. Τα άλλα κόμματα αντέδρασαν ενσωματώνοντας φεμινιστικά θέματα στις πλατφόρμες τους για τις εκλογές εκείνες, ώστε να μην φαίνονται ξεπερασμένα. Σύντομα, κάθε κομματική πλατφόρμα ανέφερε κατά μέσο όρο δέκα από τα χαρακτηριστικά θέματα της Φεμινιστικής Πρωτοβουλίας -όπως οι διακρίσεις, η ισότητα των αμοιβών, η άνιση επιβάρυνση της εγχώριας εργασίας, η σεξουαλική και οικογενειακή βία, και η προστασία του περιβάλλοντος- μια αύξηση από έναν μέσο όρο έξι θεμάτων στις προηγούμενες εκλογές.

Μια διαμαρτυρία του F! στην Visby, στην Σουηδία, τον Ιούλιο του 2010. Scanpix / Reuters
----------------------------------------------------------

Τα κόμματα της Σουηδίας προσέφεραν λύσεις συνεπείς ως προς τις ιδεολογικές τους θέσεις: Εκείνα στην δεξιά έδιναν έμφαση στις ατομικές ευκαιρίες και τις επιλογές, ενώ τα αριστερά επικεντρώνονταν στην οικοδόμηση δημόσιων προγραμμάτων. Αλλά μια σαφής συναίνεση προέκυψε για το ότι η ανισότητα των φύλων άξιζε προσοχή, σε μεγάλο βαθμό επειδή το F! είχε προειδοποιήσει τα καθιερωμένα κόμματα [14] ότι έπρεπε να ασχοληθούν με το ζήτημα ή να ρισκάρουν να χάσουν έδρες. Με τον τρόπο αυτό, τα κόμματα των γυναικών από την Ισλανδία μέχρι το Ισραήλ έχουν πραγματοποιήσει αλλαγές πολύ πέρα από τις μεμονωμένες εκλογικές τους επιδόσεις.

ΟΙ ΑΝΤΑΜΟΙΒΕΣ ΤΗΣ ΙΣΟΤΗΤΑΣ

Παρά τους πολύ μικρούς τους κύκλους ζωής τους, τα κόμματα των γυναικών όχι μόνο έχουν δημιουργήσει μεγαλύτερη πολιτική δέσμευση για την αντιμετώπιση των θεμάτων που αφορούν τις γυναίκες, αλλά έχουν επίσης ενισχύσει τον αριθμό των γυναικών που υπηρετούν στα κοινοβούλια των χωρών όπου [αυτά τα κόμματα] αναδύονται.

Η εκπροσώπηση των γυναικών στα κοινοβούλια έχει τις δικές της ανταμοιβές. Όταν οι γυναίκες συμμετέχουν σε μια ειρηνευτική διαδικασία, η συμφωνία που παράγεται είναι πιο πιθανό να είναι σταθερή. Όπου υπηρετούν περισσότερες γυναίκες στο νομοθετικό σώμα, η αντίδραση στις διεθνείς κρίσεις τείνει να είναι λιγότερο βίαιη [15], η κυβέρνηση λιγότερο διεφθαρμένη [16], και περισσότερα προγράμματα προωθούν την κοινωνική και παιδική ευημερία [17], αντιμετωπίζουν την βία κατά των γυναικών [18], και ενθαρρύνουν την συμμετοχή του εργατικού δυναμικού [19].

Όποιες κι αν είναι οι επιδόσεις των γυναικείων κομμάτων στις εκλογές, δεν απέτυχαν. Με το να διαμορφώνουν τις εθνικές πολιτικές ατζέντες και με το να ασκούν πιέσεις στα εδραιωμένα κόμματα για να γίνουν πιο συμπεριληπτικά, δεν έχουν προσφέρει μόνο στις γυναίκες, αλλά βελτίωσαν την διακυβέρνηση για όλους.

Copyright © 2020 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/2020-02-21/womens-parties-win-ch...

Σύνδεσμοι:
[1] https://foreignpolicy.com/2020/01/27/in-israels-endless-elections-female...
[2] https://www.haaretz.com/israel-news/elections/.premium.MAGAZINE-israel-s...
[3] https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0032321718812885
[4] https://www.foreignaffairs.com/articles/sweden/2014-09-25/ten-days-bette...
[5] https://www.womensequality.org.uk/meet_the_candidates
[6] http://krummafilms.com/portfolio-item/kitchen-sink-revolution/?lang=en
[7] https://www.cambridge.org/core/journals/politics-and-gender/article/an-a...
[8] https://www.cambridge.org/core/journals/politics-and-gender/article/wome...
[9] http://kvennalistinn.is/
[10] https://www.foreignaffairs.com/articles/ireland/2019-08-21/irelands-rock...
[11] https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1467-9248.2011.00883.x
[12] https://www.jstor.org/stable/30245510?seq=1
[13] https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/1467-9477.12097
[14] https://www.bbc.com/news/world-europe-32202434
[15] http://www.jstor.org/stable/425725
[16] https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2434912
[17] https://voxeu.org/sites/default/files/file/DP8734.pdf
[18] https://www.foreignaffairs.com/articles/2019-12-10/women-under-attack
[19] https://www.journals.uchicago.edu/doi/10.1017/S002238160808033X

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition