Το προπατορικό αμάρτημα της Αμερικής

Παρά την σαφήνεια των λέξεων του Stephens, εκατομμύρια Αμερικανοί σήμερα αγνοούν -ή ίσως είναι απρόθυμοι να μάθουν- τους στόχους εκείνων που προσέτρεξαν στην αιτία της Συνομοσπονδίας. Αυτή η άγνοια έχει οδηγήσει πολλούς να πέσουν θύματα της ρομαντικής έννοιας των «επαναστατών», αγνοώντας ότι αυτοί οι αντάρτες είχαν σκοπό. Οι σύγχρονοι Αμερικανοί μπορεί να ανησυχούν για την υποκρισία και την αδυναμία της ιδρυτικής γενιάς, αλλά δεν υπήρχε τέτοια διστακτικότητα μεταξύ των κορυφαίων Συνομοσπονδιακών σε θέματα δουλείας και φυλής. Το ότι δεν πέτυχαν στο πεδίο της μάχης δεν σημαίνει ότι η φιλοσοφία τους πρέπει να αγνοηθεί υπέρ των αφηρημένων εννοιών «καθήκον», «τιμή» και «ευγένεια». Οι Αμερικανοί δεν πρέπει να εμπλακούν στην συζήτηση που επέλεξαν οι πρώην Συνομοσπονδιακοί μετά το τέλος του πολέμου και η σκλαβιά, τελικά, απέκτησε ένα κακό όνομα.

Χρειάστηκαν έως και τον 21ο αιώνα πολλοί Αμερικανοί για να αρχίσουν να απορρίπτουν την ιδέα της ανέγερσης αγαλμάτων ανδρών που πολέμησαν για να οικοδομήσουν μια σαφώς λευκή ρατσιστική κοινωνία. Για πολύ καιρό, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αναβάλει έναν λογαριασμό με τις διαβρωτικές ιδέες για την φυλή που έχουν καταστρέψει τις ζωές και σπατάλησαν τα ταλέντα εκατομμυρίων ανθρώπων οι οποίοι θα μπορούσαν να είχαν συμβάλει στην χώρα τους. Το να αντιμετωπιστεί η κληρονομιά της δουλείας χωρίς να αμφισβητηθούν ανοιχτά οι φυλετικές συμπεριφορές που δημιούργησαν και διαμόρφωσαν τον θεσμό είναι σαν να αφήνεται απ’ έξω η πιο σημαντική μεταβλητή στην εξίσωση. Ωστόσο, οι συζητήσεις για την φυλή, ιδιαίτερα για τις φυλετικές συμπεριφορές κάποιου, είναι από τις δυσκολότερες συζητήσεις που καλούνται να κάνουν οι Αμερικανοί.

Αυτό το ζήτημα της κληρονομιάς της Συνομοσπονδίας έγινε τραγικά εμφανές το 2015, όταν ο λευκός ρατσιστής Dylann Roof [6] πυροβόλησε 12 μαύρους ενορίτες σε μια εκκλησία στο Τσάρλεστον της Νότιας Καρολίνας, σκοτώνοντας εννέα από αυτούς. Η ιστορία είχε δώσει στους προσκυνητές της Αφρικανικής Μεθοδιστής Επισκοπικής Εκκλησίας του Εμμανουήλ κάθε λόγο να είναι φιλύποπτοι για τον νεαρό άνδρα που εμφανίστηκε στο κατώφλι τους εκείνη την ημέρα, αλλά τον προσκάλεσαν στην συνάντηση της προσευχής τους. Παρόλο που, όπως είπε ο Roof, ήταν «καλοί» μαζί του, έπρεπε να πεθάνουν επειδή (ως εκπρόσωποι της μαύρης φυλής), σύμφωνα με τα λόγια του, βίαζαν τις «γυναίκες μας» και «καταλάμβαναν την χώρα μας». Η ανοικτότητα και η πίστη τους αντιπαρατέθηκαν στις εικόνες, που αργότερα αποκαλύφθηκαν, του Roof να ποζάρει με αυτό που έχει γίνει γνωστό ως η συνομοσπονδιακή σημαία και άλλη λευκή ρατσιστική εικονογραφία. Η βασική έννοια της Συνομοσπονδίας έγινε σπαρακτικά ζωντανή. Από εκείνη την στιγμή και μετά, η αδράνεια στο ζήτημα της εμφάνισης της συνομοσπονδιακής σημαίας, για πολλούς, δεν ήταν πλέον επιλογή. Ο Bree Newsome, ο ακτιβιστής που, δέκα μέρες μετά τους πυροβολισμούς, σκαρφάλωσε στο κοντάρι της σημαίας μπροστά από την Πολιτεία της Νότιας Καρολίνας και αφαίρεσε την σημαία της Συνομοσπονδίας που ανέμιζε εκεί, αντιπροσώπευε το νέο πνεύμα: η εμφάνιση συμβόλων λευκού ρατσισμού σε δημόσιους χώρους δεν ήταν πλέον ανεκτή.

Και αυτά τα σύμβολα υπερέβαιναν κατά πολύ τις σημαίες. Μνημεία για ανθρώπους που, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, προώθησαν την ιδέα της λευκής υπεροχής είναι διάσπαρτα σε όλη την χώρα. Αγάλματα συνομοσπονδιακών αξιωματούχων και στρατηγών στιγματίζουν πάρκα και δημόσια κτίρια. Ωστόσο, οι προτάσεις για την αφαίρεσή τους έχουν προκαλέσει έντονη αντίθεση. Λίγοι που αντιστέκονται στην αφαίρεση των αγαλμάτων επαινούν ανοιχτά τους στόχους της Συνομοσπονδίας, ανεξάρτητα από τις προσωπικές τους σκέψεις για το θέμα. Αντ' αυτού, εγείρουν το φάσμα μιας ολισθηρής πορείας: σήμερα ο Jefferson Davis και ο Robert E. Lee˙ αύριο, ο George Washington και ο Thomas Jefferson. Ωστόσο, η αντιμετώπιση τέτοιων ολισθημάτων είναι μέρος της καθημερινής ζωής. Το πρόβλημα με την Συνομοσπονδία δεν είναι απλώς ότι οι ηγέτες της είχαν σκλάβους. Το πρόβλημα είναι ότι προσπάθησαν να καταστρέψουν την Ένωση και το έπραξαν σύμφωνα με ένα κατηγορηματικό δόγμα [υπέρ] της δουλείας και της λευκής υπεροχής. Σε αντιδιαστολή, η ιδρυτική γενιά, παρ’ όλα τα λάθη της, άφησε πίσω της αρχές και έγγραφα που επέτρεψαν στην αμερικανική κοινωνία να επεκταθεί σε κατευθύνσεις αντίθετες με τις αξίες της δουλοκτητικής κοινωνίας του Νότου και της Συνομοσπονδίας.

Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι τα κολέγια και τα πανεπιστήμια, που αποτελούν ιδανικά τον τόπο της έρευνας και του πνευματικού συναγωνισμού, έχουν παλέψει πιο έντονα σε αυτήν τη νέα εθνική συζήτηση. Πολλά από τα πιο διάσημα αμερικανικά πανεπιστήμια έχουν επωφεληθεί από τον θεσμό της δουλείας ή έχουν κτίρια που έχουν ονομαστεί από ανθρώπους που προώθησαν την λευκή υπεροχή. Το Μπράουν, το Τζωρτζτάουν, το Χάρβαρντ, το Πρίνστον και το Γέιλ, με το να ξεκινούν συζητήσεις στην πανεπιστημιούπολη, πραγματοποιώντας προγράμματα ιστορικής αυτο-μελέτης, και δημιουργώντας επιτροπές, συνέβαλαν στη μεγαλύτερη κατανόηση του κοινού για το παρελθόν και για το πώς θα μπορούσε να προχωρήσει η χώρα. Η δουλειά τους χρησιμεύει ως πρότυπο για τους τρόπους με τους οποίους άλλα ιδρύματα θα πρέπει να ασχολούνται με αυτά τα θέματα με σοβαρό τρόπο.

Άνθρωποι προσεύχονται έξω από την Αφρικανική Μεθοδιστική Επισκοπική Εκκλησία του Εμμανουήλ στο Τσάρλεστον, στη Νότια Καρολίνα των ΗΠΑ, τον Ιούνιο του 2015. Carlo Allegri / Reuters
-------------------------------------------------------------------------

ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΜΕΝΗ ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ