Ο ρόλος των υδρογονανθράκων για την ελληνική οικονομία | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ο ρόλος των υδρογονανθράκων για την ελληνική οικονομία

Τα στάδια της αναζήτησης νέων κοιτασμάτων στην Ελλάδα

Εικ. 2: Οι ανακαλύψεις φυσικού αερίου των κοιτασμάτων Λεβιάθαν και Ζορ το 2010 και 2015 αντίστοιχα κίνησαν εντόνως το ενδιαφέρον της βιομηχανίας υδρογονανθράκων για τη Μεσόγειο συμπεριλαμβανομένων των έργων αγωγών.
------------------------------------------------------------------------

Ενώ συνεχίζονται οι επενδύσεις στον τομέα της εξερεύνησης και παραγωγής (upstream), η βιομηχανία παραμένει επιφυλακτική για τις μεγάλες επενδύσεις που απαιτούνται για την ανάπτυξη και μεταφορά υδρογονανθράκων (midstream) διότι σήμερα οι συνολικοί εκμεταλλεύσιμοι όγκοι φυσικού αερίου στη Μεσόγειο δεν επαρκούν για να στηρίξουν μακροπρόθεσμες επενδύσεις. Κατά συνέπεια, απαιτούνται περισσότερες ανακαλύψεις προκειμένου να στηριχθούν μεγάλες επενδύσεις μεταφοράς.

ΕΝΑ ΝΕΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΣΤΗ Ν.Α. ΜΕΣΟΓΕΙΟ ΜΕΤΑ ΤΟ 2015

Τα υψηλά ποσοστά επιτυχίας των ανακαλύψεων βιογενούς αερίου (95-99% μεθάνιο) στους γεωλογικούς σχηματισμούς ψαμμιτών στην λεκάνη της Λεβαντίνης, που χρονολογούνται κυρίως από την εποχή της Παλαιογενούς περιόδου, οδήγησαν στην εντατική αναζήτηση αερίου σε κλαστικά περιβάλλοντα υδρογονανθράκων (Ford, 2017). Με την ένταξη της λιθολογίας των ανθρακικών πετρωμάτων στην λίστα των δυνητικών ταμιευτήρων στην Ανατολική Μεσόγειο και λόγω των υψηλών ποσοστών επιτυχίας, ένα δεύτερο σύστημα πετρελαίου προστέθηκε δίπλα σε αυτό των κλαστικών πετρωμάτων της Λεβαντίνης και του Δέλτα του Νείλου (USGS, 2010).

Αυτό το δεύτερο περιβάλλον γένεσης και συγκέντρωσης των υδρογονανθράκων συνέβαλε σημαντικά στην ελκυστικότητα της περιοχής. Αρχικά, η βιομηχανία επικεντρώθηκε στην ιζηματογενή λεκάνη του Ηρόδοτου που περιλαμβάνει ανθρακικές δομές υφάλων γύρω από ακρογιαλιές ηλικίας δεκάδων εκατομμυρίων ετών και βαθύτερες πλαγιές του υποθαλάσσιου όρους Ερατοσθένης θαμμένες κάτω από χιλιάδες μέτρα νεώτερων πετρωμάτων.

Εντούτοις, μεγάλου πάχους Μειοκαινικά και Κρητιδικά κοιτάσματα όπως αυτό του Ζορ (Αίγυπτος), της Καλυψούς και του Γλαύκου (Κύπρος) αναμένονται και πιο δυτικά στη Μεσόγειο. Από την άποψη αυτή, τόσο το υπέδαφος του Ιονίου πελάγους όσο και αυτό της περιοχής δυτικά και νότια της Κρήτης παρουσιάζουν μεγάλες γεωλογικές ομοιότητες με το υπέδαφος στο οποίο ανακαλύφθηκαν τα κοιτάσματα του Ζορ, της Καλυψούς, ή του Γλαύκου (Εικ. 3). Υπάρχουν επίσης και άλλες γεωλογικές δομές που ομοιάζουν με εκείνες των ταμιευτήρων της Αφροδίτης ή του Λεβιάθαν που αντιστοιχούν σε διαφορετικό γεωλογικό περιβάλλον.

Η εξέλιξη αυτή αναβάθμισε την θέση της Ελλάδας στον ενεργειακό χάρτη στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου και προσέλκυσε εταιρείες που διαθέτουν διεθνή εμπειρία εξερεύνησης και παραγωγής, οικονομική επιφάνεια και έντονη περιβαλλοντική ευαισθησία σε θαλάσσια περιβάλλοντα βαθέων νερών. Η αξιολόγηση και η επιλογή των εντολοδόχων εταιρειών και κοινοπραξιών για την έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων μέσω συμβάσεων μίσθωσης στην Ελλάδα έλαβε υπόψη τα παραπάνω κριτήρια καθώς και το ιστορικό δραστηριοτήτων των εταιρειών στις λεκάνες της Λεβαντίνης και του Ηρόδοτου.

18062020-4.jpg

Εικ. 3: Αριστερά: Επανεπεξεργασμένα σεισμικά (δημοσιευμένα στις εκθέσεις της NVentures, Mediterranean and Europe Exploration/New Ventures Activity Reports, Σεπτέμβριος 2017, Ιανουάριος 2018, Ιούνιος 2019). Ανάλογη γεωλογική δομή νότια της Κρήτης (Εκθέσεις ΕΔΕΥ, 2017-2019). Δεξιά: Μεγάλες γεωλογικές δομές νότια και δυτικά της Κρήτης όπως και στο Ιόνιο, με παρουσία υφάλων παρόμοιων με εκείνων της Νοτιοανατολικής Μεσογείου.
-----------------------------------------------------------------------------

ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΓΕΩΤΡΗΣΗΣ

Μια από τις κυριότερες διαφορές μεταξύ της θαλάσσιας περιοχής της δυτικής Ελλάδας και των ανατολικών περιοχών της Μεσογείου, καθώς και με το δυτικό τμήμα της Μαύρης Θάλασσας, συνίσταται στο γεγονός ότι τα βάθη του νερού στο νότιο Ιόνιο μέχρι τα νότια της Κρήτης είναι πολύ μεγαλύτερα (εικ. 4). Αυτό επιφέρει σημαντικές τεχνικές και οικονομικές επιπτώσεις στην εξερεύνηση και την παραγωγή, δεδομένου ότι θα απαιτήσει μακροπρόθεσμη έρευνα, αξιόπιστη οικονομική ικανότητα, διεθνή τεχνική εμπειρία και περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση και γνώση των προτεραιοτήτων. Μόνο μερικές εταιρείες ή διεθνείς κοινοπραξίες μπορούν να εγγυηθούν ότι θα εκπληρώσουν αυτές τις απαιτήσεις που λαμβάνονται υπόψη από την ΕΔΕΥ για την αξιολόγηση και την επιλογή των φορέων εκμετάλλευσης στην Ελλάδα.

18062020-5.jpg

Εικ. 4: Aπό το 1 έως το 3, το μέσο βάθος νερού αυξάνεται από 1600 μέτρα (1: Νοτιοανατολική Μεσόγειο), σε 2000 μέτρα (2: μαύρη θάλασσα) και 2900 μέτρα (3: κεντρικό Ιόνιο Πέλαγος και δυτικά και νότια της Κρήτης). Οι ανακαλύψεις αερίου βρίσκονται στο στάδιο παραγωγής (1), υπό ανάπτυξη (2) και σε φάση εξερεύνησης (3).
---------------------------------------------------------------------

ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΩΝ ΓΕΩΤΡΗΣΕΩΝ ΣΕ ΠΟΛΥ ΒΑΘΕΑ ΥΔΑΤΑ

Στο πρόσφατο παρελθόν, τα ρηχά νερά οριοθετούνταν σε μέγιστο βάθος 90-120 μέτρα. Σήμερα πλέον, ρηχά νερά θεωρούνται εκείνα που έχουν βάθος περί τα 300 μέτρα. Ομοίως, το μεσαίο βάθος οριοθετείται στα 300-1.500 μέτρα ενώ βαθιά νερά θεωρούνται εκείνα που κυμαίνονται μεταξύ 1.500-2.100 μέτρα και πολύ βαθιά εκείνα που ξεπερνούν τα 2.100 μέτρα Με βάση αυτά τα δεδομένα, δεν θα πρέπει να εκπλήσσει το γεγονός ότι στο εγγύς μέλλον τα όρια αυτά θα απαιτηθεί να αναθεωρηθούν και να προστεθούν κάποιες επιπλέον εκατοντάδες μέτρα. Η υπεράκτια εξερεύνηση πετρελαίου και φυσικού αερίου, σε βάθη που κυμαίνονται μεταξύ 2.500 και 3.500 μέτρα, θα αναδείξει την Ελλάδα σε πρωτοπόρο όσον αφορά στις τεχνολογικές εφαρμογές και στα μέτρα ασφαλείας των υπερακτίων εγκαταστάσεων.