Οι ρατσιστικές ρίζες της αστυνόμευσης στις ΗΠΑ

Οι διαμαρτυρίες για φυλετική δικαιοσύνη ξεχύθηκαν στους δρόμους των αμερικανικών πόλεων τον Ιούνιο, μόνο για να βρεθούν μπροστά σε μια αστυνομική απάντηση που έμοιαζε εντυπωσιακά με πόλεμο: η αστυνομία χρησιμοποίησε δακρυγόνα [1] κατά των διαδηλωτών, φόρεσε κράνη Kevlar και κράδαινε όπλα κατάλληλα για το πεδίο της μάχης. Οι επικριτές αντέταξαν ότι η αστυνομία στις Ηνωμένες Πολιτείες δεν ήταν πλέον η «αστική» δύναμη που ισχυριζόταν ότι είναι, όσο «στρατός κατοχής» που μετέτρεψε τις αμερικανικές πόλεις σε πολεμικές ζώνες [2].

Αστυνομία στο Detroit, στην πολιτεία Michigan, τον Ιούνιο του 2020. Rebecca Cook / Reuters
----------------------------------------------------------------

Σήμερα το αίτημα της αποστρατικοποίησης της αστυνομίας των ΗΠΑ είναι ευρέως διαδεδομένο. Τον περασμένο μήνα, ο Rand Paul, ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής από το Κεντάκι, και ο γερουσιαστής Brian Schatz, Δημοκρατικός από την Χαβάη, έκαναν έκκληση να τερματιστεί το Πρόγραμμα 1033 [3], με το οποίο η αστυνομία μπόρεσε να εξασφαλίσει στρατιωτικό εξοπλισμό αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων. Και ενώ η κατακραυγή μπορεί να έχει γίνει πιο δυνατή, η ανησυχία που εκφράζει δύσκολα είναι καινούργια. Το 2014, οι πολίτες της Concord, στην πολιτεία New Hampshire, έμαθαν ότι το αστυνομικό τμήμα της πόλης επρόκειτο να λάβει νέο στρατιωτικό εξοπλισμό, συμπεριλαμβανομένου ενός τανκ. Οι διαδηλωτές κατέβηκαν στο δημαρχείο [4] με πανό που έγραφαν, «Περισσότερη Μέιμπερι, λιγότερη Φαλούτζα!» ("More Mayberry, Less Fallujah!") [στμ: η Mayberry ήταν μια ουτοπική μικρή πόλη στην τηλεόραση των ΗΠΑ].

Οι προσπάθειες αποστρατικοποίησης αναμένεται να αποτύχουν, ωστόσο, εάν δεν λάβουν υπόψη τους την κρυφή ιστορία που έχει φέρει τέτοιες πολεμικές τακτικές στους δρόμους. Από την σύλληψή της, η σύγχρονη αστυνόμευση στρατιωτικοποιήθηκε, εξισώνοντας πρόθυμα τους πολίτες με εχθρούς, ακόμη και με υποκείμενα αποικισμού. Η σύγχρονη αστυνόμευση συνδέεται άρρηκτα με τα υπερπόντια αποικιακά σχέδια κατάκτησης, κατοχής και κυριαρχίας. Η αποστρατιωτικοποίηση της πρακτικής της θα απαιτήσει εκρίζωση μιας κοσμοθεωρίας με την οποία είναι πλήρως συνδεδεμένη.

ΑΠΟ ΤΙΣ ΦΙΛΙΠΠΙΝΕΣ ΣΤΟ ΜΠΕΡΚΛΕΪ

Οι αρχές του εικοστού αιώνα ονομάστηκαν «εποχή μεταρρυθμίσεων» στην αστυνόμευση των ΗΠΑ. Αλλά οι αλλαγές εκείνης της εποχής έφεραν την αστυνομία σε μεγαλύτερη οποιότητα με τον στρατό. Κατά την διάρκεια της μεταρρυθμιστικής περιόδου, τα αστυνομικά τμήματα άρχισαν να χρησιμοποιούν το ίδιο Special.38 πιστόλι που χρησιμοποιούσε ο Στρατός των ΗΠΑ, και υιοθέτησαν νέες μεθόδους, όπως αυτή που ονομάζεται «χαρτογράφηση με καρφίτσες» (“pin mapping”), η οποία περιλαμβάνει την χαρτογράφηση των τοποθεσιών εγκλημάτων προκειμένου να ανιχνευθούν καυτά σημεία (hot spots) εγκληματικής δραστηριότητας, να προβλεφθούν μελλοντικά εγκλήματα και να αναπτυχθούν [αστυνομικές] δυνάμεις αναλόγως.

Ο August Vollmer, ο οποίος θα γινόταν γνωστός ως «ο πατέρας της σύγχρονης αστυνόμευσης», ήταν ο επικεφαλής του αστυνομικού τμήματος [5] στο Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνια το 1909, και ο πρώτος που υιοθέτησε την χαρτογράφηση με καρφίτσες. Η τεχνική εξαπλώθηκε γρήγορα σε αστυνομικές υπηρεσίες σε όλη την χώρα. Σήμερα είναι τόσο διαδεδομένη που δύσκολα την θεωρούμε καινοτόμο. Εκείνη την εποχή, ωστόσο, ήταν μια ριζική εφεύρεση, καθώς η αστυνομία δεν είχε ποτέ επιχειρήσει να εντοπίσει ή να προβλέψει το έγκλημα. Ο Vollmer υιοθέτησε την τεχνική από την θητεία του στον αμερικανικό στρατό κατά την διάρκεια του φιλιππινο-αμερικανικού πολέμου. Αυτή η σύγκρουση, που μαινόταν από το 1899 έως το 1902, κόστισε περίπου 200.000 ζωές Φιλιππινέζων πολιτών [6] και έφερε τις Φιλιππίνες υπό αμερικανική κατοχή. Ο στρατός των ΗΠΑ χρησιμοποίησε την χαρτογράφηση με καρφίτσες για να παρακολουθεί τις κινήσεις των ανταρτών και να εντοπίζει τα στρατόπεδά τους στο απέραντο έδαφος της Κεντρικού Λουζόν. Ο Vollmer χρησιμοποίησε πληροφορίες της χαρτογράφησης με καρφίτσες για να διεισδύσει στο εσωτερικό των Φιλιππίνων και να κυνηγήσει ανταρτικές δυνάμεις. Αργότερα, ως πολιτικός αστυνομικός αξιωματικός, απλώς εφάρμοσε την τακτική αυτή στην αστυνόμευση. Αναφερόταν σε αυτήν ως «η τέχνη του να κάνεις πόλεμο πάνω στον χάρτη».

Ο Vollmer εισήγαγε κι άλλες καινοτομίες στην αστυνόμευση. Όταν εξελέγη αρχηγός της αστυνομίας της πόλης Μπέρκλεϊ το 1905, ο Βόλμερ έβαλε όλη του την [αστυνομική] δύναμη σε ποδήλατα. Αυτή η κίνηση έφερε κάποια γέλια από τον Τύπο και άλλους αξιωματούχους, αλλά παρείχε στην δύναμή του νέα κινητικότητα. Οι εποχούμενες αστυνομικές μονάδες θα μπορούσαν να καλύψουν περισσότερο έδαφος σε υψηλότερες ταχύτητες από όσο οι πεζές περιπολίες. Στην συνέχεια, στις αρχές της δεκαετίας του 1920, ο Vollmer δημιούργησε μια εποχούμενη μονάδα στο Αστυνομικό Τμήμα του Λος Άντζελες χρησιμοποιώντας αυτοκίνητα, και τα αστυνομικά τμήματα σε όλη την χώρα ακολούθησαν. Αρκετά σύντομα, οι κινητές περιπολίες ήταν ορατές σχεδόν παντού στις πόλεις των ΗΠΑ, τρέχοντας στους δρόμους για να κυνηγήσουν εγκληματίες ή συρρέοντας σε καυτά σημεία (hot spots).

Ο Vollmer πήρε την ιδέα για τις κινητές μονάδες επίσης από την εκστρατεία των ΗΠΑ στις Φιλιππίνες. Για να αντιμετωπίσει κρυμμένους, ταχέως κινούμενους Φιλιππινέζους αντάρτες, ο στρατός των ΗΠΑ απέρριψε τους συμβατικούς σχηματισμούς του, σύμφωνα με τους οποίους οι στρατιώτες παρατάσσονται και βάδιζαν στο πεδίο της μάχης, και τους αντικατέστησε με τακτικές ανοιχτής τάξης (open-order tactics, αραιά τοποθετημένους στρατιώτες), βασισμένες σε μικρές, ελίτ κινητές μονάδες, οι οποίες, χρησιμοποιώντας γνώση από την χαρτογράφηση με καρφίτσες, μπορούσαν να κυνηγήσουν τους αντάρτες και να επιτεθούν στα στρατόπεδά τους -ένας πρόδρομος των σημερινών επιχειρήσεων αναζήτησης και καταστροφής (search-and-destroy operations). Ο Vollmer είχε υπηρετήσει σε μια από αυτές τις ελίτ κινητές δυνάμεις, και όταν δημιούργησε τις κινητές αστυνομικές μονάδες του, υιοθέτησε την ίδια προσέγγιση. «Πρέπει να είμαστε σε θέση να μετακινήσουμε τους άντρες γρήγορα από τη μια σκηνή δράσης στην άλλη», εξήγησε στους άνδρες του πριν από μια από τις διάσημες επιδρομές του. «Η συγκέντρωση δυνάμεων είναι εξαιρετικά σημαντική στην στρατιωτική επιστήμη και θα είναι σημαντική και για το έργο που έχουμε στα χέρια μας».

Ο Vollmer εισήγαγε στην αστυνομία πολλές άλλες μεθόδους που εμπνεύστηκε από την εμπειρία του στις Φιλιππίνες. Δημιούργησε νέα τμήματα πληροφοριών στην αστυνομία σύμφωνα με τις μονάδες πληροφοριών του στρατού. Εγκαινίασε μερικές από τις πρώτες ακαδημίες αστυνομικής εκπαίδευσης στις Ηνωμένες Πολιτείες, εμπνευσμένες από τη νέα Σχολή Πολέμου του Στρατού. Αλλά η πρώιμη στρατιωτικοποίηση της αστυνομίας δεν ήταν το πνευματικό τέκνο του Vollmer μόνο. Το 1912, ο James Robinson έγινε αρχηγός της αστυνομίας της Φιλαδέλφειας. Ήταν επίσης ένας βετεράνος που στρατιωτικοποίησε την αστυνομική δύναμή του [7], δημιουργώντας μια ακαδημία αστυνομίας και κάνοντας εποχούμενες μονάδες, εκπαιδεύοντας τις δυνάμεις του χρησιμοποιώντας στρατιωτικές ασκήσεις και γράφοντας ένα εγχειρίδιο για τις περιπολίες παρόμοιο με το εγχειρίδιο του στρατού για τους στρατιώτες. Την δεκαετία του 1920, ο Smedley Butler [8] στρατιωτικοποίησε την αστυνομική δύναμη της Φιλαδέλφειας, δημιουργώντας μια νέα αστυνομική στολή εμπνευσμένη από τους πεζοναύτες (Marine Corps), εγκαθιστώντας στρατιωτικού στυλ σημεία ελέγχου, και πραγματοποιώντας εκατοντάδες επιδρομές με τις ένοπλες κινητές μονάδες του. Ο Μπάτλερ είχε υπηρετήσει στον Ισπανο-Αμερικανικό Πόλεμο, στο Πουέρτο Ρίκο, στις Φιλιππίνες, στην Ονδούρα, στην Αϊτή, στη Νικαράγουα και στη Βερακρούζ.

Λιγότερο γνωστές προσωπικότητες από όσο ο Vollmer ή ο Butler, εισήγαγαν επίσης μεθόδους από αποικιακές κατακτήσεις. Κατά την πρώτη δεκαετία του εικοστού αιώνα, κυβερνητικές εκθέσεις αποκάλυψαν ότι κάποια μη κατονομαζόμενη αστυνομία σε ορισμένες μεσοδυτικές πόλεις είχε χρησιμοποιήσει μια τρομερή τεχνική ανάκρισης σε κρατούμενους, γνωστή ως «η θεραπεία του νερού». Αυτή ήταν μια πρώιμη παραλλαγή του waterboarding, μια μορφή βασανιστηρίου που ο στρατός των ΗΠΑ χρησιμοποίησε διαβοήτως κατά την διάρκεια του πολέμου στο Ιράκ για να αποσπάσει πληροφορίες από υπόπτους. Η θεραπεία του νερού που χρησιμοποίησε η αστυνομία στις αρχές του εικοστού αιώνα προήλθε από τις Φιλιππίνες, όπου ο στρατός των ΗΠΑ την είχε χρησιμοποιήσει [9] σε κρατούμενους για να πάρει πληροφορίες σχετικά με τον τόπο των εχθρικών στρατοπέδων.

ΕΓΧΩΡΙΑ ΑΝΤΙ-ΕΞΕΓΕΡΣΗ

Ο επικριτής από τη Μαρτινίκα, Aimé Césaire, περιέγραψε κάποτε το καθεστώς του Αδόλφου Χίτλερ ως μια μορφή ιμπεριαλιστική ανατροφοδότησης (imperial feedback) αποκαλούμενη ως «το φαινόμενο μπούμερανγκ» [10], όπου η ρατσιστική βία και η στρατιωτική δύναμη που η Ευρώπη χρησιμοποίησε για να κυβερνήσει την αποικιοκρατούμενη Ασία και την Αφρική άρχισαν να χρησιμοποιούνται στο εσωτερικό. Η υιοθέτηση αποικιοκρατικών μεθόδων από τις αστυνομικές δυνάμεις στις Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί να θεωρηθεί παρόμοια. Οι τακτικές που επινόησε ο στρατός των ΗΠΑ στις Φιλιππίνες προορίζονταν ρητά για την στόχευση και την παρακολούθηση των Φιλιππινέζων ανταρτών, τους οποίους οι στρατιώτες θεωρούσαν ως φυλετικά κατώτερους, εγγενώς βίαιους και εγκληματίες. Σύμφωνα με την λογική του στρατού, το να κρατηθούν οι φυλετικά κατώτεροι σε τάξη απαιτούσε νέες στρατιωτικές τακτικές, όπως την χαρτογράφηση με καρφίτσες και τις εποχούμενες μονάδες. Χρησιμοποιώντας αυτές τις μεθόδους για τις μειονότητες εγχωρίως, οι μεταρρυθμιστές ενέγραψαν την ίδια αποικιακή νοοτροπία για τις φυλές ακριβώς στον πυρήνα της αστυνόμευσης.

Η ιμπεριαλιστική ανατροφοδότηση στις Ηνωμένες Πολιτείες οφείλεται στην πεποίθηση ότι οι τεχνικές που αναπτύχθηκαν στο εξωτερικό για την κατάκτηση των επικίνδυνων «κατώτερων φυλών» ήταν απολύτως κατάλληλες για χρήση σε ομοίως εγκληματικούς «κατώτερης φυλής» εγχωρίως. Ο Vollmer, για παράδειγμα, είχε εκλεγεί ως αρχηγός της αστυνομίας του Μπέρκλεϊ, επειδή οι κορυφαίοι πολίτες ανησυχούσαν ότι οι Κινέζοι γκάνγκστερ [11] έφερναν στην πόλη πορνεία, χρήση οπίου και τζόγο. Επειδή ο Vollmer είχε πολεμήσει τους Φιλιππινέζους αντάρτες, ισχυρίστηκαν οι υποστηρικτές του, θα ήταν ο καλύτερος για να απαλλαγούν από τους Κινέζους κακοποιούς. Ταιριαστά, οι πρώτες εκστρατείες του στο Μπέρκλεϊ περιελάμβαναν επιδρομές σε κινεζικούς οίκους τυχερών παιχνιδιών και συλλήψεις αλλοδαπών σε υψηλότερα ποσοστά από τους ιθαγενείς κατοίκους. Παρομοίως, αφότου ο Τζέιμς Ρόμπινσον στρατιωτικοποίησε την αστυνομική δύναμη της Φιλαδέλφειας, άρχισε να συλλαμβάνει Αφρο-αμερικανούς και να εισβάλλει στις κοινότητές τους με δυσανάλογα ποσοστά.

Η αστυνόμευση έγινε συνεπώς μια μορφή εσωτερικής αντι-εξέγερσης (counterinsurgency). Η χαρτογράφηση με καρφίτσες και οι εποχούμενες αστυνομικές δυνάμεις προκάλεσαν την αστυνομία να φανταστεί τις πόλεις των ΗΠΑ ως ζώνες αποικιακής κατάκτησης. Στην πραγματικότητα, ο Vollmer είπε στις δυνάμεις του ότι έπρεπε να χρησιμοποιήσουν την «στρατιωτική επιστήμη» για την αστυνόμευση, κι αργότερα είπε ότι το καθήκον που είχαν ήταν ο πόλεμος ενάντια στους «εχθρούς της κοινωνίας» [12]. Δεν προκαλεί έκπληξη, λοιπόν, ότι οι αστυνομικοί και οι πολιτικοί πρωτοξεκίνησαν να μιλούν για την αστυνόμευση στις αρχές του εικοστού αιώνα ως «πόλεμο κατά του εγκλήματος».

Ο ΕΧΘΡΟΣ ΕΙΝΑΙ ΕΔΩ

Καθώς τέλειωνε ο εικοστός αιώνας, η διαδικασία της στρατιωτικοποίησης της αστυνομίας μέσω της ιμπεριαλιστικής ανατροφοδότησης (imperial feedback) προχώρησε ασταμάτητα. Όπως δείχνει ο ιστορικός Stuart Schrader στο πρωτοποριακό βιβλίο του, «Badges Without Borders» [13], από την δεκαετία του 1950 έως την δεκαετία του 1970, η αμερικανική αστυνομία χρησιμοποιούσε συχνά τις ίδιες τεχνικές και τεχνολογίες αντι-εξέγερσης που χρησιμοποιήθηκαν στις αμερικανικές και βρετανικές εκστρατείες αντι-εξέγερσης στο Βιετνάμ, τη Μαλαισία και την Βενεζουέλα, όπως οι δειγματοληπτικοί έλεγχοι ατόμων ("stop and frisk") και οι ασύρματοι πομποδέκτες. Και το 1967, ο John Nelson, βετεράνος του πολέμου του Βιετνάμ, βοήθησε στην δημιουργία της πρώτης ειδικής μονάδας όπλων και τακτικών των Ηνωμένων Πολιτειών στο αστυνομικό τμήμα του Λος Άντζελες. Ο Νέλσον απέκτησε την ιδέα για τις μονάδες SWAT (special weapons and tactics) αφού συνέκρινε τις ταραχές των γκέτο του Watts, του Ντιτρόιτ, και του Νιούαρκ με αντι-αποικιακές εξεγέρσεις στο Βιετνάμ και την Βρετανική Αφρική και συνειδητοποίησε ότι οι μονάδες αναγνώρισης του στρατού θα ήταν χρήσιμες στην καταστολή ταραχών εγχωρίως.

Αυτές οι μονάδες δεν ήταν η μόνη κληρονομιά του πολέμου του Βιετνάμ στην αστυνόμευση των ΗΠΑ. Στις αρχές της δεκαετίας του 1970, ένας αστυνομικός του Σικάγο, ο Jon Burge [14], σύμφωνα με πληροφορίες, ηγήθηκε μιας ομάδας άλλων αστυνομικών για να βασανίσουν 100 Αφρο-αμερικανούς ύποπτους για εγκλήματα χρησιμοποιώντας τεχνικές ηλεκτροσόκ. Ο Burge, ο οποίος ήταν χαλαρά συνδεδεμένος με δεξιές ρατσιστικές οργανώσεις, είχε προηγουμένως υπηρετήσει στο Βιετνάμ στο 9ο Τμήμα Πεζικού, όπου πιθανότατα έμαθε πώς να χρησιμοποιεί τεχνικές ανακρίσεων με ηλεκτροσόκ [15] σε υπόπτους Βιετκόνγκ.

Τα πιο πρόσφατα μπλεξίματα των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή και αλλού ομοίως επέστρεψαν στην πατρίδα για να κουρνιάσουν στις τεχνικές και στις νοοτροπίες της αστυνομίας. Η κοινωνιολόγος Sarah Brayne ιχνηλατεί [16] την στρατιωτική προέλευση του λογισμικού και των αλγορίθμων παρακολούθησης που χρησιμοποιούνται στην αστυνόμευση. Σε πολλές πόλεις των ΗΠΑ [17], βετεράνοι των πολέμων του Ιράκ και του Αφγανιστάν συμβουλεύουν τις δυνάμεις επιβολής του νόμου σχετικά με την χρήση τεχνικών αντι-εξεγέρσης για να αστυνομεύονται οι συμμορίες. Ένας τέτοιος βετεράνος, ο Kevin Kit Parker, σημείωσε [18] ότι «οι συμμορίες βασίζονται στην παθητική υποστήριξη του πληθυσμού … με τον ίδιο τρόπο που η Αλ Κάιντα θα προχωρούσε στο Σουδάν». Ο Parker έτσι είχε ως στόχο να «συνεργαστεί με την αστυνομία για την ανάπτυξη τεχνολογιών, τακτικών, διαδικασιών, για χρήση ενάντια σε συμμορίες».

Το ότι η αστυνομία φαίνεται να βλέπει πολίτες, ειδικά εκείνους που είναι μαύροι ή σκουρόχρωμοι, ως πιθανούς εχθρούς σε κατεχόμενο έδαφος δεν είναι τυχαίο, δεδομένης της βαθιάς σχέσης μεταξύ των πολεμικών επιχειρήσεων και της αστυνόμευσης στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η αστυνομία έχει υιοθετήσει τις μεθόδους και τη νοοτροπία των αποικιακών δυνάμεων αντι-εξέγερσης, συμπεριλαμβανομένης της πεποίθησης ότι ο κίνδυνος κρύβεται πίσω από κάθε γωνία και σε κάθε περαστικό. Η ιστορία συμβουλεύει προσοχή σε όσους επιδιώκουν να αποστρατιωτικοποιήσουν την αστυνομία. Η ροή στρατιωτικού εξοπλισμού δεν είναι το μόνο πρόβλημα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες χρειάζονται όχι μόνο να αποστρατιωτικοποιήσουν την αστυνόμευση αλλά και να την αποαποικιοποιήσουν.

Copyright © 2020 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/2020-07-16/racist-...

Σύνδεσμοι:

[1] https://www.usatoday.com/story/news/nation/2020/05/30/george-floyd-prote...
[2] https://ca.finance.yahoo.com/news/police-america-military-gear-155031489...
[3] https://www.vox.com/policy-and-politics/2020/6/2/21277981/senators-polic...
[4] https://www.wsj.com/articles/towns-say-8216no-tanks8217-to-militarized-p...
[5] https://scholarlycommons.law.northwestern.edu/cgi/viewcontent.cgi?articl...
[6] https://history.state.gov/milestones/1899-1913/war#:~:text=The%20ensuing....
[7] https://www.newyorker.com/magazine/2020/07/20/the-invention-of-the-police
[8] https://www.phillymag.com/news/2010/05/06/cleaning-up-philadelphia/
[9] https://www.newyorker.com/magazine/2008/02/25/the-water-cure
[10] https://www.versobooks.com/blogs/4383-the-imperial-boomerang-how-colonia...
[11] https://scholarlycommons.law.northwestern.edu/cgi/viewcontent.cgi?articl...
[12] https://www.kalw.org/post/meet-berkeley-mailman-who-shaped-modern-day-po...
[13] https://www.ucpress.edu/book/9780520295629/badges-without-borders
[14] https://www.washingtonpost.com/news/morning-mix/wp/2015/04/15/closing-th...
[15] https://www.chicagoreader.com/chicago/tools-of-torture/Content?oid=917876
[16] https://global.oup.com/academic/product/predict-and-surveil-978019068409...
[17] https://www.city-journal.org/html/surge-comes-salinas-13263.html
[18] https://www.whoop.com/thelocker/podcast-2-kevin-kit-parker-mad-scientist...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition