Η παράξενη ήττα των Ηνωμένων Πολιτειών | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η παράξενη ήττα των Ηνωμένων Πολιτειών

Το μήνυμα ενός ιστορικού της γαλλικής ιστορίας για τις εποχές της πανδημίας

Επ’ αυτού, ο σοσιαλδημοκράτης Μπλος συμφώνησε με τον πολιτικό Henri de Kérillis, τον υπερσυντηρητικό σύγχρονό του, ο οποίος επέκρινε την κυβέρνηση για την αποτυχία της να συσπειρώσει τους Γάλλους. «Η ηθική κινητοποίηση της Γαλλίας είναι η πιο σημαντική προϋπόθεση της νίκης», δήλωσε ο Kérillis. «Θα νικήσουμε μόνο αν είμαστε πρόθυμοι να κάνουμε τις απαραίτητες θυσίες». Ο Μπλος ήταν εξίσου σκληρός στην κριτική του για την στρατιωτική ηγεσία. Μη όντας ικανοποιημένος απλώς με το να καταγγείλει την «απόλυτη ανικανότητά τους», ανέλυσε ανελέητα τους λόγους για αυτήν [την ανικανότητα]. «Οι σκέψεις του τελευταίου πολέμου κόλλησαν σε αυτούς επειδή ήταν οι σκέψεις της νεότητάς τους. Εκείνες οι μεγάλες μέρες της ακινησίας είχαν όλη την λαμπρότητα των πραγμάτων που φαίνονταν».

Στην πραγματικότητα, η συλλογική mentalité [νοοτροπία] τους, που διαμορφώθηκε από τον τελευταίο πόλεμο, ήταν ανίκανη να διεξάγει τον επόμενο πόλεμο. Δεν μπορούσαν να δουν ότι τα γερμανικά τανκς θα ορμούσαν μέσω των Αρδεννών και θα γκρέμιζαν τις γαλλικές δυνάμεις περισσότερο από όσο οι πρόγονοί τους θα μπορούσαν να είχαν δει ότι ο κινητικός πόλεμος το 1914 σύντομα θα απολιθωνόταν σε έναν πόλεμο χαρακωμάτων που διήρκεσε τέσσερα φαινομενικά ατελείωτα χρόνια. Αντιμέτωπη με αυτήν τη νέα απειλή, η γαλλική ανώτατη διοίκηση «πίστευε στο να μην κάνει τίποτα και στο να συμπεριφέρεται όπως συμπεριφερόμασταν πάντα».

Η ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

Οι μελλοντικοί ιστορικοί που θα αφηγηθούν το πώς οι Αμερικανοί ηγέτες απέτυχαν να δουν τις ιατρικές και πολιτικές μας κρίσεις, μπορούν να πάρουν μια σελίδα από το τελευταίο και ημιτελές βιβλίο του Bloch. Μέχρι την στιγμή που εντάχθηκε στην Γαλλική Αντίσταση στις αρχές του 1943, ο Μπλος είχε ξεκινήσει το Apologie pour l’histoire ou métier d’historien (Απολογία για την Ιστορία ή για το επάγγελμα του Ιστορικού), ένα λαμπρό σκεπτικό σχετικά με την τέχνη της γραφής της ιστορίας. Το έκανε για να απαντήσει στην ερώτηση που του απηύθυνε ένα παιδί: «Πες μου, μπαμπά, ποια είναι η χρήση της ιστορίας;». Ο Μπλος δεν έζησε αρκετά για να ολοκληρώσει το βιβλίο: την άνοιξη του 1944, συνελήφθη από την γαλλική πολιτοφυλακή και παραδόθηκε στα γερμανικά SS, τα οποία στην συνέχεια τον βασάνισαν και τον εκτέλεσαν.

Αλλά το ανολοκλήρωτο χειρόγραφό του, το οποίο υποστηρίζει ότι κάποιος παρεξηγεί το παρόν όταν αγνοεί το παρελθόν, προσέφερε στο παιδί και στους αναγνώστες του μια απάντηση –μια απάντηση που ισχύει εξίσου για την παράξενη ήττα ενός μεγάλου αμερικανικού πολιτικού κόμματος όταν ο Ντόναλντ Τραμπ όρμησε μέσα από τις τάξεις του ως υποψήφιος για την προεδρία, όπως και εκείνη της ισχυρότερης δημοκρατίας στον κόσμο όταν ο νέος κορωνοϊός σάρωσε τον λαό της.

Υλικές και πνευματικές δομές, παρατηρεί ο Bloch, αντέχουν πολύ καλά τις συνθήκες που τους έδωσαν ζωή. Οι Αμερικανοί ιστορικοί θα ερευνήσουν την ήττα των Ρεπουμπλικάνων του κατεστημένου, οι οποίοι, οχυρωμένοι πίσω από μια γραμμή «Μαζινό» παραδοσιακών προσδοκιών, δεν κατάφεραν να δουν ότι μια κυβέρνηση Τραμπ θα διαπεράσει τις θεμελιώδεις αρχές της χώρας, καθώς και εκείνες του κόμματός τους. Ανίκανη να δει πέρα από τα διανοητικά δεδομένα και τα προηγούμενα πρότυπα υλικής ανταμοιβής, η κυβέρνηση των ΗΠΑ αντιμετώπισε την επιδημία του κορωνοϊού μάλλον με τον τρόπο με τον οποίο η Γαλλία αντιμετώπισε την επελαύνουσα Γερμανία: κήρυξε πόλεμο χωρίς σχεδιασμό για οποιεσδήποτε απρόοπτες καταστάσεις, και απέτυχε να μιλήσει ειλικρινά με το κοινό σχετικά με την απειλή που αντιμετώπισε, πόσω μάλλον να το πείσει να κάνει θυσίες.

Αλλά ο Bloch προσθέτει επίσης ένα νέο στοιχείο σε αυτή την παλιά υπόθεση. Ακριβώς όπως η μελέτη του παρελθόντος βοηθάει κανείς να γνωρίζει καλύτερα το παρόν, η παρακολούθηση του παρόντος φωτίζει το παρελθόν. Εμείς, προειδοποιεί, «θα εξαντλήσουμε τον εαυτό μας εξίσου άκαρπα στην προσπάθειά μας να κατανοήσουμε το παρελθόν εάν είμαστε εντελώς ανίδεοι για το παρόν». Αν και είχε διαβάσει και γράψει για προηγούμενες στρατιωτικές μάχες, παρατηρεί ο Bloch, ποτέ δεν ήξερε τι πραγματικά σήμαινε η ήττα, «πριν εγώ ο ίδιος υποστώ την τρομερή και φρικαλέα πραγματικότητά της».

Οι σημερινοί Αμερικανοί ίσως να καταλάβουν καλύτερα από τους προηγούμενους ομολόγους τους την εμπειρία εκείνων των οποίων οι δημοκρατίες έχουν διαφθαρεί ή έχουν υποχωρήσει στην αυταρχική παρόρμηση. Ίσως να νιώσουν την οδύνη της ταπείνωσης στην επόμενη συνάντησή τους με ένα έθνος που παλεύει εναντίον ή υποκύπτει έναντι του ίδιου ιδεολογικού ιού. Και κοιτάζοντας πίσω στο γαλλικό παρελθόν και προς το αμερικανικό μέλλον, ίσως να αντλήσουν κάποια κατανόηση από τον Marc Bloch, ο οποίος έγραψε ότι «δεν μπορεί να υπάρξει καμιά σωτηρία όπου δεν υπάρχει κάποια θυσία, και καμία εθνική ελευθερία με την πληρέστερη έννοια αν δεν έχουμε δουλέψει για να τη επιτύχουμε».

Copyright © 2020 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/2020-07-20/strange...

Σύνδεσμοι:

[1] https://www.amazon.com/Catherine-Diderot-Empress-Philosopher-Enlightenme...