Μπορεί ο στρατός της Κίνας να κερδίσει τον τεχνολογικό πόλεμο; | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Μπορεί ο στρατός της Κίνας να κερδίσει τον τεχνολογικό πόλεμο;

Πώς οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει -και πώς δεν πρέπει- να αντιμετωπίσουν την πολιτικο-στρατιωτική συγχώνευση στο Πεκίνο

Ωστόσο, η Κίνα δεν είναι παντοδύναμη. Κατ’ αρχήν, έρχεται από μεγάλη υστέρηση. Ιστορικά, ο PLA εξαρτάται σχεδόν εξ ολοκλήρου από 11 μεγάλες κρατικές επιχειρήσεις για προμήθειες και Ε&Α. Μέχρι πρόσφατα, πολλές από αυτές ήταν λείψανα της Μαοϊκής εποχής, σε μεγάλο βαθμό αποκλεισμένες από την πραγματική οικονομία. Το 2010, μόνο το ένα τοις εκατό των κινεζικών εταιρειών τεχνολογίας συμμετείχαν στην άμυνα. Ο PLA έχει «επείγουσα ανάγκη βελτίωσης της πληροφορικοποίησής του (δηλαδή την εφαρμογή της ψηφιακής επανάστασης στον στρατό)», προειδοποίησε μια πρόσφατη Λευκή Βίβλος για την αμυντική στρατηγική του PLA. «Η στρατιωτική ασφάλεια της Κίνας αντιμετωπίζει κινδύνους από την τεχνολογική έκπληξη και το αυξανόμενο χάσμα των τεχνολογικών γενεών».

Για να καλύψει την διαφορά, ο στρατός της Κίνας με κάποιο τρόπο επιδιώκει να μιμηθεί τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο στρατός των ΗΠΑ συνεργάζεται εκτενώς και αποτελεσματικά με πανεπιστήμια και ιδιωτικές εταιρείες εδώ και δεκαετίες. Την δεκαετία του 1930, ίδρυσε εθνικά εργαστήρια που αποδείχθηκαν κρίσιμα στον τομέα της υπερυπολογιστικής (supercomputing). Συνεργάστηκε με την Texas Instruments και την Fairchild Semiconductor για την ανάπτυξη μικροεπεξεργαστών. Το 1958, δημιούργησε την Defense Advanced Research Projects Agency (DARPA), η οποία βοήθησε στην ανάπτυξη του GPS και του Διαδικτύου. Πιο πρόσφατα, η Defense Innovation Unit με έδρα την Σίλικον Βάλεϊ, που ιδρύθηκε το 2015, βοήθησε καινοτόμες νεοσύστατες επιχειρήσεις να κερδίσουν πρόσβαση στο Πεντάγωνο. Η Κίνα επιδιώκει την δημιουργία παρόμοιων θεσμών. Η Κεντρική Επιτροπή για την Ολοκληρωμένη Στρατιωτική και Πολιτική Ανάπτυξη παρομοιάστηκε με την DARPA και οι κινεζικές αναφορές συνέκριναν μια νέα μονάδα του PLA στην Shenzen (ένα κινεζικό τεχνολογικό κέντρο) με τη Μονάδα Αμυντικής Καινοτομίας των Ηνωμένων Πολιτειών (Defense Innovation Unit, DIU).

Ωστόσο, στην προσπάθειά του να καλύψει την διαφορά, το αυταρχικό σύστημα της Κίνας είναι επιρρεπές σε λανθασμένα βήματα και παραβιάσεις. Όπως συμβαίνει με άλλες κινεζικές πρωτοβουλίες («Belt and Road», «Made in China 2025»), το Κομμουνιστικό Κόμμα ενθαρρύνει αξιωματούχους, διαχειριστές πανεπιστημίων και ιδιωτικές εταιρείες να παπαγαλίζουν ένα σύνθημα και να δείχνουν στο Πεκίνο ότι κάνουν κάτι για να το υπηρετήσουν. Συχνά, αυτό σημαίνει ότι σπαταλάται ένα σημαντικό χρηματικό ποσό, καθώς οι επαρχίες χορηγούν πλούσιες επιδοτήσεις σε ευνοημένες εταιρείες και τεχνολογίες χωρίς να σκεφτούν πρώτα το πού ή ακόμα και το αν είναι αναγκαίες.

ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΑΠΟΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ

Η απάντηση των ΗΠΑ στην πολιτικο-στρατιωτική συγχώνευση έχει συμπεριλάβει μέχρι τώρα ιδέες που κινδυνεύουν να είναι αντιπαραγωγικές. Για παράδειγμα, η κυβέρνηση Τραμπ και αρκετά μέλη του Κογκρέσου ζήτησαν ευρείς περιορισμούς στις βίζες για να εμποδίσουν Κινέζους φοιτητές να σπουδάσουν επιστήμες και τεχνολογία στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η κυβέρνηση Τραμπ ανακάλεσε πρόσφατα βίζες Κινέζων φοιτητών και ερευνητών που συνδέονται με οποιαδήποτε «οντότητα στην Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας (ΛΔΚ) που εφαρμόζει ή υποστηρίζει την “στρατηγική στρατιωτικο-πολιτικής συγχώνευσης” της ΛΔΚ». Υπό έναν στενό ορισμό, αυτό έχει νόημα απολύτως. Είναι ουσιώδες να περιοριστεί αυστηρά η πρόσβαση σε ορισμένα ερευνητικά προγράμματα προκειμένου να προστατευθεί η εθνική ασφάλεια. Ωστόσο, σε γενικότερες γραμμές, η κίνηση με τις βίζες θα μπορούσε να επηρεάσει πολλές χιλιάδες Κινέζους φοιτητές και ερευνητές που δεν έχουν καμία σχέση με τον PLA. Η ενθάρρυνση μιας ουσιαστικής διαρροής εγκεφάλων από τις Ηνωμένες Πολιτείες στην Κίνα ή σε άλλες αγορές που επιδιώκουν να προσελκύσουν τα καλύτερα και τα πιο λαμπρά μυαλά μόνο θα υπονομεύσει την ανταγωνιστικότητα των ΗΠΑ.

Η Ουάσιγκτον έχει επίσης -συνετά- αυστηροποιήσει τόσο τους ελέγχους των εξαγωγών όσο και τους περιορισμούς στις κινεζικές επενδύσεις σε πρωτοποριακές εταιρείες τεχνολογίας των ΗΠΑ μέσω του Νόμου περί Εκσυγχρονισμού της Επανεξέτασης Κινδύνου Ξένων Επενδύσεων (Foreign Investment Risk Review Modernization Act). Εάν ερμηνευθούν πολύ ευρέως, ωστόσο, αυτοί οι νόμοι θα μπορούσαν επίσης να υπονομεύσουν την έρευνα και την καινοτομία των ΗΠΑ. Οι πρόσφατοι κανονισμοί του Υπουργείου Εμπορίου των ΗΠΑ, για παράδειγμα, περιορίζουν την εξαγωγή οποιωνδήποτε αντικειμένων που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν από τους στρατούς της Κίνας, της Ρωσίας ή της Βενεζουέλας. Αυτό επηρεάζει ενδεχομένως υπερβολικά ευρύ φάσμα εμπορικής τεχνολογίας, καταργώντας βασικές αγορές και καθιστώντας έτσι τις εταιρείες των ΗΠΑ λιγότερο ανταγωνιστικές.

Αντί να επικεντρώνονται στην παρεμπόδιση της κινεζικής προόδου, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να ωθήσουν τον αμυντικό τους τομέα να είναι πιο ευέλικτος και καινοτόμος -όχι με το να μιμείται την πολιτικο-στρατιωτική συγχώνευση, αλλά συνεργαζόμενος με, αντί να υπαγορεύει σε, δρώντες εκτός της κυβέρνησης. Μια τέτοια συνεργασία είναι ιδιαίτερα κρίσιμη δεδομένης της πιθανότητας σημαντικής και διαρκούς πίεσης στον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό: η αποτελεσματική συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα μπορεί να εξοικονομήσει χρήματα φορολογουμένων. Αντικατοπτρίζει επίσης την αλήθεια ότι ο στρατός των ΗΠΑ μπορεί στην καλύτερη περίπτωση να ελπίζει να είναι ο αρχικός αποδέκτης, παρά ο δημιουργός, κρίσιμων τεχνολογιών.

Ωστόσο, σε μια εποχή ταχείας τεχνολογικής ανάπτυξης, ακόμη και αυτό θα απαιτήσει μια επανάσταση στην κουλτούρα προμηθειών και κατάρτισης προϋπολογισμού της αμερικανικής κυβέρνησης. Οι μεγάλοι χρόνοι του Υπουργείου Άμυνας και η αργή λήψη αποφάσεων παραμένουν σημαντικά εμπόδια στην καινοτομία. Μια μελέτη του 2018 διαπίστωσε ότι η παρουσία νεοεισερχόμενων στην βιομηχανική αμυντική βάση είχε μειωθεί από το 2007 έως το 2013 και στην συνέχεια σταμάτησε μέχρι το 2016. Μια πιο πρόσφατη διακομματική αξιολόγηση από το Ινστιτούτο Reagan σημείωσε ότι «πέρα από τα αρχικά βήματα σε στενό πεδίο, η κυβέρνηση δεν έδειξε προθυμία να παράσχει μεγάλα συμβόλαια σε μη παραδοσιακούς παίκτες».