Η Λευκορωσία παίρνει τον δρόμο της

Ένα εκπληκτικό κύμα διαμαρτυριών σάρωσε την Λευκορωσία μετά τις προεδρικές εκλογές στις 9 Αυγούστου. Ο νυν πρόεδρος, Αλεξάντρ Λουκασένκο, ισχυρίστηκε ότι κέρδισε την επανεκλογή του με ένα εξωφρενικό 80,1% των ψήφων. Οι διαδηλωτές ζήτησαν μια δίκαιη και διαφανή καταμέτρηση ψήφων: θα ήταν η πρώτη φορά στην χώρα εδώ και 20 χρόνια. Τις επόμενες μέρες, η αστυνομία συνέλαβε χιλιάδες διαδηλωτές υπό φρικτές συνθήκες που περιελάμβαναν ψυχολογικά και σωματικά βασανιστήρια. Εκατοντάδες ακόμη ξυλοκοπήθηκαν και τραυματίστηκαν. Ωστόσο, οι Λευκορώσοι συνεχίζουν να πλημμυρίζουν στους δρόμους των πόλεών τους, απαιτώντας από την κυβέρνηση να αναγνωρίσει την εκλογική απάτη και να ξεκινήσει διάλογο για τη μεταβίβαση της εξουσίας.

Συλληφθέντες διαδηλωτές στο Μινσκ της Λευκορωσίας, τον Ιούνιο του 2011.
Vasily Fedosenko / Reuters
--------------------------------------------------------

Οι διαδηλωτές στην Λευκορωσία δεν οργανώνουν ταραχές, δεν έρχονται σε αντιπαράθεση με την αστυνομία, δεν επιτίθενται σε κυβερνητικά κτίρια ούτε λεηλατούν καταστήματα. Αντίθετα, χτίζουν οδοφράγματα το βράδυ και μετά επιστρέφουν στην δουλειά το πρωί. Ωστόσο, τα «ΜΑΤ» αντιμετωπίζουν τους διαδηλωτές με δακρυγόνα, κανόνια νερού, λαστιχένιες σφαίρες, χειροβομβίδες καταπληξίας -ακόμη, όπως ισχυρίζονται μερικοί μάρτυρες, με κανονικά πυρομαχικά. Μετά από μέρες τεκμηριωμένης βιαιότητας, η κυβέρνηση απελευθέρωσε χιλιάδες διαδηλωτές που συνελήφθησαν το βράδυ της 14ης Αυγούστου.

Σύμφωνα με τα φιλοκυβερνητικά μέσα ενημέρωσης, οι διαμαρτυρίες είναι έργο ξένων δυνάμεων. Αλλά το αφήγημα είναι δύσκολο να υποστηριχθεί όταν οι δημόσιοι υπάλληλοι καταγγέλλουν την αστυνομική βία και απαιτούν δίκαιη καταμέτρηση ψήφων. Διακεκριμένες εθνικές προσωπικότητες, όπως ηθοποιοί, γιατροί, η πρωταθλήτρια του διάθλου στους Ολυμπιακούς αγώνες, Darya Domracheva, και η πρώην πρωταθλήτρια του τένις, Victoria Azarenka, έχουν καταγράψει βίντεο και υπέγραψαν αναφορές με τα οποία ζητούν τον τερματισμό της βίας και να γίνουν σεβαστές οι απαιτήσεις των διαδηλωτών. Σύμφωνα με πληροφορίες, η αστυνομία ξεχώρισε τους άντρες στην κακοποίηση: ως απάντηση, οι γυναίκες διοργάνωσαν διαμαρτυρίες μόνο με γυναίκες, στις οποίες όλων των ηλικιών και κοινωνικών υποβάθρων γυναίκες φορούν λευκά, κρατούν λουλούδια και μιλούν στην αστυνομία, ζητώντας τους να σταματήσουν να εκπληρώνουν εγκληματικές εντολές. Μια εκστρατεία στο Facebook και το PayPal που ονομάζεται BY_Help έχει συγκεντρώσει περισσότερα από 2,5 εκατομμύρια δολάρια για να βοηθήσει τους διαδηλωτές να πληρώσουν ιατρικούς λογαριασμούς, λογαριασμούς για νομικές υπηρεσίες, και πρόστιμα.

Το κίνημα διαμαρτυρίας έχει συνενωθεί γύρω από τρεις ξεκάθαρες απαιτήσεις. Η κυβέρνηση θα πρέπει να απελευθερώσει όλους τους κρατούμενους των οποίων οι συλλήψεις είχαν πολιτικά κίνητρα -συμπεριλαμβανομένων των πρώην υποψηφίων για τις προεδρικές εκλογές Viktar Babaryka και Siarhei Tsikhanouski. Οι Αρχές θα πρέπει να ερευνήσουν την αστυνομική βία και να σύρουν τους υπεύθυνους στην δικαιοσύνη. Και μετά πρέπει είτε να αναγνωρίσουν την Sviatlana Tsikhanouskaya ως νικήτρια των εκλογών είτε να οργανώσουν νέες εκλογές, να εγγράψουν όλους τους υποψηφίους και να επιτρέψουν ελεύθερη πρόσβαση στα μέσα ενημέρωσης και σε ανεξάρτητους παρατηρητές.

ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΖΗΤΗΘΕΙ

Με το να διαβάζει κάποιος την κάλυψη των διαδηλώσεων στα μεγάλα Δυτικά, ρωσικά και ουκρανικά μέσα ενημέρωσης καταλαβαίνει λίγα πράγματα για την αναταραχή στην Λευκορωσία. Αντίθετα, αυτές οι πηγές είναι απασχολημένες με την σύγκριση των γεγονότων στην Λευκορωσία με ειρηνικές επαναστάσεις ή αποτυχημένα πραξικοπήματα σε μια ατελείωτη αλυσίδα άλλων χωρών. Όταν η πρόσβαση στο Ίντερνετ αποκαταστάθηκε μετά από τρεις ημέρες μηδενικής συνδεσιμότητας, ένας υψηλόβαθμος Ευρωπαίος διπλωμάτης δημοσίευσε σαρκαστικά στο Facebook: «Είμαι έκπληκτος που βρήκα ανάμεσα στους διεθνείς φίλους μου τόσους ειδικούς για τις διαμαρτυρίες της Λευκορωσίας». Αργότερα διέγραψε την ανάρτηση και υιοθέτησε έναν πιο επίσημο τόνο, αλλά πολλοί Λευκορώσοι μοιράζονται την απογοήτευση που εξέφρασε.

Συμβουλές -και εμπαθείς συγκρίσεις- έχουν προέλθει από όλες τις πλευρές. Καλοπροαίρετοι δημοκρατικοί Ρώσοι και οι Ουκρανοί προσφέρουν μαθήματα στους Λευκορώσους για το πώς να ενεργούν πιο στρατηγικά. Δρώντες που δεν είναι τόσο καλοπροαίρετοι, όπως ο επίσημος λογαριασμός κοινωνικών μέσων μαζικής ενημέρωσης της ομάδας Τύπου του Ρώσου προέδρου, κοροϊδεύουν την αναποφασιστικότητα τους. «Εάν ο Φιντέλ Κάστρο αγωνιζόταν για την Κούβα μόνο το απόγευμα μετά την δουλειά, δεν θα κέρδιζε ποτέ», έγραψαν εκπρόσωποι της επίσημης ομάδας δημοσιογράφων του Κρεμλίνου στις 11 Αυγούστου στο Telegram [1]. Οι Αμερικανοί, απορροφημένοι από το δικό τους δράμα, προβάλλουν εγχώρια αφηγήματα στην Λευκορωσία. Οι New York Times καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι ο πρόεδρος Αλεξάντρ Λουκασένκο «έχασε την αύρα ενός ανίκητου λαϊκού ηγέτη» [2] -χωρίς ποτέ να έχει αναλύσουν κριτικά αν μια τέτοια αύρα υπήρχε καν τα τελευταία δέκα χρόνια. Το CNN περιγράφει τις διαδηλώσεις στους δρόμους ως «ταραχές» [3], δίνοντάς τους μια ένδειξη βίας. «Ποιος άφησε τον Μπιλ Μπαρ και τον Ντόναλντ Τραμπ στην Λευκορωσία;» αναρωτιέται το αντι- Τραμπ Lincoln Project στο Twitter, δημοσιεύοντας ένα βίντεο από βάναυσες ενέργειες της αστυνομίας της Λευκορωσίας [4] και προσθέτοντας ότι η «αστυνομική βιαιότητα» είναι «η τελευταία εξαγωγή της Αμερικής».