Η καλύτερη ελπίδα για εξισορρόπηση της Κίνας

Τον περασμένο μήνα, μια κάποτε σκοτεινή διπλωματική συνένωση κατέλαβε ξαφνικά την κεντρική σκηνή του καθοριστικού γεωπολιτικού ανταγωνισμού αυτού του αιώνα. Όταν οι ηγέτες της Quad [Τετράδας] -ένας συνασπισμός μεταξύ της Αυστραλίας, της Ινδίας, της Ιαπωνίας και των Ηνωμένων Πολιτειών- συναντήθηκαν διαδικτυακά στις 12 Μαρτίου, τα μέλη της διακήρυξαν ένα νέο κεφάλαιο στον ανταγωνισμό στον Ινδο-Ειρηνικό. Οι τέσσερις ηγέτες χαρακτήρισαν την συγκέντρωσή τους ως «σπινθήρα ελπίδας για να φωτίσει το δρόμο μπροστά» και υποσχέθηκαν συνεργασία σε όλα, από τις εκστρατείες εμβολιασμού για την COVID-19 και την ασφάλεια στην θάλασσα έως την κλιματική αλλαγή και τις επενδύσεις σε υποδομές.

Ένα αμερικανικό πολεμικό πλοίο στην Θάλασσα των Φιλιππίνων, τον Μάιο του 2019. Toni Burton / Reuters
--------------------------------------------------------------

Η λογική πίσω από μια τέτοια προσπάθεια είναι σαφής. Μια πιο αποφασιστική Κίνα επεκτείνει την επιρροή της στον Ινδο-Ειρηνικό και σε όλο τον κόσμο. Οι υπάρχουσες συμμαχίες και θεσμοί δεν ανταποκρίνονται στο έργο να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες και η εγχώρια πολιτική σε ολόκληρη την περιοχή σημαίνει ότι ένα «ασιατικό ΝΑΤΟ» είναι εκτός συζήτησης. Εκεί μπαίνει η Quad: καθώς τα μέλη της βρίσκονται όλο και περισσότερο σε διαμάχες με το Πεκίνο, η ομάδα έχει γίνει μια δοκιμή για ένα νέο είδος ευέλικτης πολυμερούς συνεργασίας που έχει σχεδιαστεί για να διαμορφώσει την ισορροπία ισχύος στον Ινδο-Ειρηνικό, να προσφέρει εναλλακτικές λύσεις, και αλλάξει τους υπολογισμούς της Κίνας. Η διοίκηση του προέδρου των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, έχει στοιχηματίσει την περιφερειακή στρατηγική της σε αυτήν την προσέγγιση.

Ωστόσο, το ανερχόμενο δημόσιο προφίλ της Τετράδας έρχεται με μια παράλληλη αύξηση των προσδοκιών. Τα μέλη και άλλοι εταίροι προσβλέπουν όλο και περισσότερο στην ομάδα για να παραδώσει σε μια σειρά από ακανθώδη και δυσάρεστα ζητήματα -συμπεριλαμβανομένου του κινεζικού εδαφικού ρεβιζιονισμού και των προσπαθειών του Πεκίνου να οπλοποιήσει την οικονομική αλληλεξάρτηση και να ξαναγράψει τους διεθνείς κανόνες. Για να ικανοποιήσει αυτές τις προσδοκίες, η Quad θα πρέπει να εμβαθύνει την υφιστάμενη συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας, τις οικονομικές συνεργασίες, και τον πολυμερή συντονισμό. Εάν πετύχει, η ομάδα μπορεί να βοηθήσει να διασφαλιστεί ένας «ελεύθερος, ανοιχτός, χωρίς αποκλεισμούς, και ανθεκτικός Ινδο-Ειρηνικός», όπως υποσχέθηκαν οι ηγέτες της. Εάν αποτύχει, ωστόσο, η Τετράδα διακινδυνεύει έναν κόσμο που θα χαρακτηρίζεται από εδαφική ανασφάλεια, οικονομικό εξαναγκασμό, ανίσχυρους διεθνείς οργανισμούς, και αυταρχική τεχνολογία.

Η ΑΝΟΔΟΣ ΤΗΣ ΤΕΤΡΑΔΑΣ

Η Quad είχε μια αμφισβητούμενη ιστορία. Η πρώτη ένδειξη συνεργασίας μεταξύ των τεσσάρων μελών της ήρθε όταν συντονίστηκαν οι προσπάθειες ανακούφισης από τις καταστροφές μετά το θανάσιμο τσουνάμι του 2004 που σκότωσε περισσότερους από 200.000 ανθρώπους σε ολόκληρο τον Ινδικό Ωκεανό. Η ομάδα συγκλήθηκε επίσημα το 2007, όταν οι τέσσερις χώρες έκαναν μια εναρκτήρια συνάντηση στη Μανίλα και πραγματοποίησαν μια σημαντική ναυτική άσκηση, μαζί με την Σιγκαπούρη, στον κόλπο της Βεγγάλης. Εντός μηνών, ωστόσο, ο ενθουσιασμός μειώθηκε. Αν και ήταν η Αυστραλία που διαβεβαίωσε για πρώτη φορά τους Κινέζους ηγέτες το 2008 ότι δεν θα πραγματοποιηθούν περαιτέρω συναντήσεις της τετράδας, άλλα μέλη είχαν επίσης αρχίσει να εκφράζουν σοβαρές επιφυλάξεις. Εκείνη την εποχή, όλοι, συμπεριλαμβανομένης της Ουάσινγκτον, επεδίωκαν την συνεργασία του Πεκίνου σε άλλες προτεραιότητες πολιτικής.

Χρειάστηκαν αρκετά χρόνια για να αλλάξει ο υπολογισμός κάθε χώρας, καθώς οι αντίστοιχες σχέσεις τους με το Πεκίνο έφτασαν σε νέα χαμηλά: οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα ενεπλάκησαν σε έναν εμπορικό και τεχνολογικό πόλεμο. Οι εντάσεις μεταξύ του Πεκίνου και του Τόκιο αυξήθηκαν λόγω των αμφισβητούμενων Νήσων Diaoyu / Senkaku. Η Αυστραλία αποκάλυψε την κινεζική παρέμβαση στην εγχώρια πολιτική της˙ και τα κινέζικα και ινδικά στρατεύματα συγκρούστηκαν σε πολλά σημεία κατά μήκος των αμφισβητούμενων συνόρων τους. Μια από αυτές τις κρίσεις, που ξεκίνησε το 2017 από την κινεζική οδοποιία στο οροπέδιο Doklam στο Μπουτάν, βοήθησε στην αναβίωση της Quad μετά από αρκετά χρόνια παραμέλησης. Οι συνομιλίες ξανάρχισαν τον Νοέμβριο του ίδιου έτους, ακολουθούμενες από μια σειρά διμερών και τριμερών συμφωνιών, συζητήσεων, και στρατιωτικών ασκήσεων.

Η κυβέρνηση Μπάιντεν αγκάλιασε με ενθουσιασμό την συμμαχία. Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Antony Blinken, πραγματοποίησε συνάντηση με τους ομολόγους του της Τετράδας εντός ενός μηνός από την ανάληψη της εξουσίας από τη νέα διοίκηση. Διπλωμάτες από τις τέσσερις χώρες χρησιμοποιούν αυτή την πλατφόρμα για να συζητήσουν πιεστικά περιφερειακά ζητήματα, όπως η Κίνα, το πρόσφατο πραξικόπημα στη Μιανμάρ, η ανθρωπιστική βοήθεια, και η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο. Η τακτική ενασχόληση μέσω της Quad διευκολύνει επίσης την διμερή και τριμερή συνεργασία, μεταξύ άλλων με συνεργάτες εκτός της Quad. Η Αυστραλία, η Ιαπωνία και οι Ηνωμένες Πολιτείες, για παράδειγμα, έχουν συντονίσει τις προσεγγίσεις τους στην χρηματοδότηση των υποδομών. Η Αυστραλία, η Ινδία και η Ιαπωνία έχουν επικεντρωθεί από κοινού στην ανθεκτικότητα της αλυσίδας εφοδιασμού. Τον Οκτώβριο του 2020, η Ινδία και η Ιαπωνία υπέγραψαν μια δήλωση για την ψηφιακή κρυπτογράφηση που κυκλοφόρησε από την συμμαχία για τις μυστικές πληροφορίες Five Eyes -η οποία περιλαμβάνει την Αυστραλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες.