Καταστρέφοντας την πολιτική σκηνή του Τόκιο για να σωθεί η Ιαπωνία | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Καταστρέφοντας την πολιτική σκηνή του Τόκιο για να σωθεί η Ιαπωνία

Το DPJ έχει μόνο μια βιώσιμη λύση: Την αυτοκαταστροφή
Περίληψη: 

Ο πολιτικός κόσμος της Ιαπωνίας έχει απομείνει μόνο με μια καλή επιλογή αν ελπίζει στην διάσωση της χώρας – ήτοι, να παραδειγματιστούν από τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες του πρώην πρωθυπουργού Γιουνιχίρο Κοϊζούμι του οποίου το σύνθημα ήταν «καταστρέψτε το LDP».

Ο TAKASHI YOKOTA είναι ο ανταποκριτής του Newsweek στο Τόκιο και ο αρχισυντάκτης του Newsweek Japan.

Υποτίθεται ότι θα ήταν το ξεκίνημα μιας επανάστασης – σχεδόν ακριβώς δύο χρόνια πριν, το Δημοκρατικό Κόμμα της Ιαπωνίας (DPJ) επισήμως κέρδισε την εξουσία στο Τόκιο. Το αρτηριοσκληρωτικό Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα (LDP), το οποίο κυβερνούσε την Ιαπωνία για περισσότερο από το μισό του αιώνα [1], είχε ξεκάθαρα ξεμείνει από ιδέες. Από το 1990, είχε εκλέξει και μετά απορρίψει με συνοπτικές διαδικασίες όχι λιγότερους από 12 πρωθυπουργούς. Μετά την εντυπωσιακή εκλογική του νίκη το 2009, ένα φρέσκο κόμμα ήρθε στην εξουσία και υποσχέθηκε νέο τρόπο σκέψης και μια νέα εποχή σταθερότητας με την καθιέρωση ενός πραγματικού δικομματικού συστήματος. Πολλοί επιχειρηματολόγησαν ακόμη ότι το Τόκιο θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τη συγκυρία [2] ώστε να ξυπνήσει από το λήθαργο και να κρατήσει την θέση της δεύτερης μεγαλύτερης οικονομίας στον κόσμο αντί να μετατραπεί σε έναν παγκόσμιο «πρώην».
Αυτή η εξέλιξη δεν συνέβη ποτέ. Το DPJ ουσιαστικά σπατάλησε το χρόνο του στην κυβέρνηση. Ήδη έχει απορρίψει δύο δικούς του πρωθυπουργούς: Τον Γιουκίο Χατογιάμα και τον Ναότο Καν. Οι βασικές προεκλογικές υποσχέσεις όπως η μεταφορά εξουσίας από τους περιχαρακωμένους γραφειοκράτες σε εκλεγμένους αιρετούς αξιωματούχους εγκαταλείφθηκαν μαζί με πολλά από τα φιλόδοξα προνοιακά προγράμματά του. Ενώ η Ιαπωνία έγειρε από τον σεισμό του Μαρτίου, το τσουνάμι και την πυρηνική καταστροφή που ακολούθησε, αντί να φροντίσει τα ζητήματα σχετικά με την μαζική καταστροφή, το DPJ απασχόλησε τον εαυτό του με εσωτερικές διαμάχες, αψιμαχίες σχετικά με τις προεκλογικές υποσχέσεις αλλά και με το πώς να εκθρονίσει τον μη δημοφιλή και ανταγωνιστικό Καν. Και για όποιον χρειάζεται αποδείξεις για αυτή την στάση: Ας γίνει μάρτυρας του απίστευτα παγωμένου ρυθμού ανοικοδόμησης και ενός πιο εσωστρεφούς έθνους το οποίο γίνεται ολοένα και πιο αδρανές στα διεθνή θέματα.
Δεν είναι να απορεί κανείς γιατί ο πρωθυπουργός Yoshihiko Noda [3], ο οποίος ανέλαβε στις 2 Σεπτεμβρίου, δήλωσε ότι αυτή είναι η τελευταία ευκαιρία για το DPJ να ξανακερδίσει την εμπιστοσύνη αυτών που το συνέστησαν. Όμως, μπορεί να είναι πολύ αργά. Έχοντας υπηρετήσει στο υπουργείο του μόλις για εννιά ημέρες, ο Γιόσιο Χακίρο, ο υπουργός Βιομηχανίας, παραιτήθηκε την περασμένη εβδομάδα αφού χαρακτήρισε τις εκκενωμένες περιοχές γύρω από το χτυπημένο πυρηνικό εργοστάσιο της Φουκουσίμα ως «πόλη θανάτου». Λίγο μετά αστειεύτηκε με τους δημοσιογράφους σχετικά με τη ραδιενέργεια… Αντικαταστάθηκε από τον Γιούκιο Εντάνο, πρώην γραμματέα του υπουργικού συμβουλίου (σ.σ. θέση που στην Ιαπωνία έχει μεγάλη πολιτική βαρύτητα και θεωρείται ότι προετοιμάζει τον κάτοχό της για το πρωθυπουργικό αξίωμα).
Τα σχόλια του πρωθυπουργού Νόντα για το ζήτημα αυτό μπορεί να ήταν χοντροκομμένα αλλά η υπερβολική αντίδραση καταδεικνύει ένα από τα σύγχρονα προβλήματα της Ιαπωνίας: Μια παλλαϊκή εμμονή για τα ασήμαντα σκάνδαλα και τις γκάφες. Η εμμονή αυτή, συνδυασμένη με την παραδοσιακή επιθετικότητα των εθνικών μέσων μαζικής ενημέρωσης, βοήθησαν ώστε να εκπαραθυρωθούν πέντε πρωθυπουργοί μέσα σε μόλις πέντε χρόνια. Για δεκαετίες, οι γιαπωνέζοι πολιτικοί ανδρώθηκαν με την συνήθεια να επιτίθενται στα μέλη της κυβέρνησης χρησιμοποιώντας ντροπιαστικές γκάφες και οικονομικά σκάνδαλα για να εγγράψουν εύκολα πολιτικά κέρδη. Τα μυωπικά μήντια, από την πλευρά τους, εξάπλωσαν αυτή τη μόδα επικεντρώνοντας τον εαυτό τους στην κάλυψη αυτών των πολιτικών διαμαχών, αντί να παρέχουν στον κόσμο το πλαίσιο και την ανάλυση των ακολουθούμενων πολιτικών.
Αλλά τα προβλήματα της Ιαπωνίας είναι βαθύτερα από την διαβρωτική κουλτούρα των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Το πραγματικό πρόβλημα βρίσκεται στην καρδιά του DPJ, το οποίο, όπως και το LDP προσφάτως, είναι δυσλειτουργικό, διαιρεμένο και χωρίς αρχές. Αυτό σημαίνει ότι ακόμα κι αν ο Νόντα καταφέρει να αντιμετωπίσει τις βραχυπρόθεσμες προκλήσεις, όπως είναι η συγκράτηση του διογκούμενου χρέους της Ιαπωνίας και η ανατίμηση του γεν, το κόμμα του θα παραμείνει δέσμιο εσωτερικών δομικών προβλημάτων. Το DPJ από καιρό έχει κατακριθεί ως μια ετερόκλητη παρέα και οι τρείς πρωθυπουργοί που ανέδειξε επιβεβαιώνουν το γεγονός αυτό. Ο Χατογιάμα είναι ένας κεντρώος πολιτικός, θιασώτης του «τρίτου δρόμου». Ο Καν είναι ένας πρώην πολιτικός ακτιβιστής με σοσιαλιστικές τάσεις. Και ο Νόντα είναι ένας σταθερός συντηρητικός – τόσο στα δημοσιονομικά όσο και στα διπλωματικά θέματα. Ανάμεσά τους δεν υπάρχει συναίνεση στο κρίσιμο ζήτημα της δημοσιονομικής πολιτικής ή την εκπλήρωση των προεκλογικών υποσχέσεων. Πολλά στελέχη του DPJ είναι θυμωμένα εξαιτίας του σχεδίου του Νόντα να διπλασιάσει το φόρο επί των πωλήσεων προκειμένου να χρηματοδοτήσει πολιτικές πρόνοιας για την γηράσκουσα ιαπωνική κοινωνία. Το κόμμα δεν μπορεί να συμφωνήσει ούτε σε πρώτης προτεραιότητας πολιτικά ζητήματα.
Από την ίδρυσή του το 1998, το DPJ συγκάλυπτε τις εσωτερικές του διαφορές καθώς επιδίωκε να πετύχει έναν στόχο: Τα τερματίσει την πενηντάχρονη εξουσία του LDP. Μόλις ο στόχος επετεύχθη οι ρωγμές άρχισαν αμέσως να φαίνονται. Μετά την παραίτηση του Χατογιάμα και του γενικό γραμματέα του DPJ, Ιτσίρο Οζάβα, που ήταν ο αμφιλεγόμενος διαμορφωτής της βασικής στρατηγικής του, εξαιτίας οικονομικών σκανδάλων αλλά και κακών χειρισμών σχετικά με την βάση της Οκινάβα, πέρσι, ο Καν περιθωριοποίησε τα πανίσχυρα στελέχη του κόμματος, πυροδοτώντας μια διαμάχη μεταξύ των δικών του πιστών και των πιστών στον Οζάβα.