Η Αναπόφευκτη Υπερδύναμη

Επιπλέον, το χάσμα μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ θα είναι μεγαλύτερο από όσο αναμένεται. Το 2010, το αμερικανικό Εθνικό Συμβούλιο Πληροφοριών υπολόγισε ότι το 2025 «οι ΗΠΑ θα παραμένουν ως η πρωταρχική δύναμη αλλά η αμερικανική κυριαρχία θα είναι σημαντικά μειωμένη». Πρόκειται για υπερβολική αισιοδοξία. Οι προβολές μου δείχνουν ότι το 2030 το χάσμα μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας θα είναι ανάλογο με το χάσμα που είχαν οι ΗΠΑ και οι ανταγωνιστές της στα μέσα της δεκαετίας του 1970, στο απόγειο της αμερικανικής ηγεμονίας, και μεγαλύτερο από το χάσμα που υπήρχε μεταξύ της Μεγάλης Βρετανίας και των ανταγωνιστών της, στη διάρκεια των καλύτερων ημερών της βρετανικής αυτοκρατορίας, το 1870. Εν συντομία, η μελλοντική οικονομική κυριαρχία της Κίνας είναι πολύ πιο κοντινή και θα είναι και μεγαλύτερη και πιο ευρεία από όσο πολλοί υποθέτουν σήμερα.

ΙΣΧΥΡΗ ΣΑΝ ΕΝΑΣ ΤΑΥΡΟΣ
Ο Martin Wolf, ο αρθρογράφος των Financial Times έχει χρησιμοποιήσει τον όρο «ανώριμη υπερδύναμη» για να περιγράψει την μοναδική ικανότητα της Κίνας να ασκεί την ισχύ της παρά το γεγονός ότι είναι φτωχή. Σύμφωνα με τις προβολές μου, όμως, το 2030 η Κίνα δεν θα είναι και τόσο άσχημα. Αντίθετα, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της εκφρασμένο σε μονάδες αγοραστικής δύναμης θα είναι πάνω από το 50% του αμερικανικού και υψηλότερο από τον μέσο όρο του κατά κεφαλήν ΑΕΠ ολόκληρου του υπόλοιπου κόσμου. Κι όμως, η οικονομική κυριαρχία της Κίνας θα είναι μοναδική: Αντίθετα από το παρελθόν, όταν οι κυρίαρχες δυνάμεις – η Μεγάλη Βρετανία και οι ΗΠΑ – ήταν πολύ πλούσιες σε σχέση με τους ανταγωνιστές τους, η Κίνα θα βρίσκεται ακριβώς στη μέση –ή σε μεσοανώτερη ζώνη- από πλευράς εισοδήματος. Μπορεί μια χώρα να είναι κυρίαρχη όταν δεν συγκαταλέγεται ανάμεσα στις πλουσιότερες;
Υπάρχουν τρείς εύλογες αιτίες για να σκεφθεί κανείς ότι, όχι, δεν μπορεί. Πρώτον, μια σχετικά φτωχή χώρα μπορεί να χρειαστεί να υποβαθμίσει τις ελπίδες της για διεθνή άσκηση πίεσης έναντι της ανάγκης της να αντιμετωπίσει πιο πιεστικά προβλήματα στο εσωτερικό της, όπως το να ανεβάσει το γενικότερο επίπεδο ζωής και να πετύχει μεγαλύτερη κοινωνική σταθερότητα. Δεύτερον, μπορεί να αποδειχθεί ανίκανη να εκμεταλλευθεί αξιόπιστα τους πόρους που είναι αναγκαίοι για να προβάλλει τη δύναμή της σε διεθνές επίπεδο. Ας πούμε, οι ένοπλες δυνάμεις πρέπει να χρηματοδοτηθούν και οι φτωχές χώρες έχουν μεγαλύτερο πρόβλημα να φορολογήσουν τους πολίτες τους από όσο οι πλούσιες. Τρίτον, μια φτωχή χώρα μπορεί να έχει μόνο λίγη επιρροή στο εξωτερικό αν δεν διαθέτει ήπιες δυνάμεις όπως είναι η δημοκρατία, μια ανοιχτή κοινωνία ή πλουραλιστικές αξίες. Η ηγεσία που έρχεται από την κυριαρχία μπορεί να διατηρηθεί μόνο όταν εμπνέει αυτούς που την ακολουθούν: Μόνο αυτοί που υπερασπίζονται ένα παγκόσμιο ή σχεδόν παγκόσμιο αίτημα μπορούν να εμπνεύσουν. Με τον ίδιο τρόπο, μόνο μια πλούσια χώρα – στην αιχμή της οικονομίας και της τεχνολογίας – μπορεί να είναι πηγή ιδεών, τεχνολογίας, θεσμών και πρακτικών για τους άλλους.