Η Συνεργασία Δύσης – Ασίας και η Άνοδος της Κίνας | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η Συνεργασία Δύσης – Ασίας και η Άνοδος της Κίνας

Τι Σημαίνει η Συμμετοχή της Ιαπωνίας στο Σύμφωνο Συνεργασίας των Δύο Πλευρών του Ειρηνικού

Το δεύτερο στοιχείο είναι η φθίνουσα πολιτική επιρροή των ιαπωνικών γεωργικών συμφερόντων. Αυτά τα συμφέροντα εδώ και πολύ καιρό αντιτίθενται σε μια συμφωνία ελεύθερου εμπορίου με τις Ηνωμένες Πολιτείες, επειδή φοβούνταν ότι οι μικρής κλίμακας και υψηλής προστασίας αγροτικές εκμεταλλεύσεις της Ιαπωνίας θα κατέρρεαν από τις χαμηλότερες τιμές των γεωργικών εισαγωγών. Όμως, ο αγροτικός τομέας αντιπροσωπεύει σήμερα λιγότερο από το 1,5% του ΑΕΠ της Ιαπωνίας, κάτι που σημαίνει επίσης μια δραματική μείωση της απασχόλησης στην γεωργία. Η ανάγκη για ανοικοδόμηση της οικονομίας στον απόηχο των καταστροφών του Μαρτίου ενίσχυσε τις εκκλήσεις για μεταρρύθμιση του απαρχαιωμένου γεωργικού τομέα της Ιαπωνίας. Αυτό ομαλοποίησε το δρόμο για τους ιάπωνες εξαγωγείς, με επικεφαλής την επιχειρηματική κοινοπραξία Keidanren, να προωθήσουν την ατζέντα τους υπέρ της φιλελευθεροποίησης του εμπορίου.

Ο τελευταίος παράγοντας είναι ο νέος δυναμισμός της εξωτερικής πολιτικής της Κίνας. Ένα πρώτο δείγμα ήταν αναβίωση το 2010 των απαιτήσεων του Πεκίνου επί των νήσων της Θάλασσας της Νότιας Κίνας, ένα θέμα που έχει ταράξει τις σχέσεις μεταξύ της Κίνας και των γειτόνων της από τα μέσα της δεκαετίας του 1990. Το 2002, η Κίνα και οι γείτονές της στην Ένωση Κρατών της Νοτιοανατολικής Ασίας συμφώνησαν να επιλύσουν τις αξιώσεις σε πολυμερές επίπεδο, αλλά η Κίνα αργότερα επέμεινε σε διμερείς διαπραγματεύσεις με κάθε ένα γείτονα ξεχωριστά. Ο υπουργός Εξωτερικών της Κίνας υποστήριξε εκείνη την εποχή ότι «η Κίνα είναι μια μεγάλη χώρα και οι άλλες χώρες είναι μικρές χώρες, και αυτό είναι απλώς γεγονός».

Η Ιαπωνία αντιμετώπισε το κύριο βάρος της κινεζικής επιθετικότητας τον Σεπτέμβριο του 2010, όταν μία κινεζική μηχανότρατα εμβόλισε ένα από τα σκάφη του ιαπωνικού Λιμενικού Σώματος. Όταν η Ιαπωνία συνέλαβε τον καπετάνιο της τράτας, το Πεκίνο απαίτησε από την Ιαπωνία να ζητήσει συγγνώμη και να απελευθερώσει τον καπετάνιου, ενώ ταυτόχρονα σταμάτησε τις εξαγωγές ζωτικών μετάλλων από σπάνιες γαίες προς την Ιαπωνία. Ο τότε υπουργός Εξωτερικών, Maehara, χαρακτήρισε την αντίδραση της Κίνας ως «υστερική». Τώρα, ως ένας κεντρικός παίκτης στην κυβέρνηση Noda, είναι μεταξύ των πιο δημοφιλών πολιτικών της Ιαπωνίας. Σε μια πρόσφατη ομιλία του στην Ουάσινγκτον, αντανακλώντας τις εκτιμήσεις του Τόκιο, εξέφρασε ανησυχίες σχετικά με το πώς η άνοδος της Κίνας «μεταβάλλει την ισορροπία δυνάμεων στην περιοχή».

Τέτοιες δηλώσεις δείχνουν ότι η Ιαπωνία έχει διανύσει μεγάλη απόσταση από το σημείο που ήταν το 2009, όταν ο πρώην πρωθυπουργός Γιουκίο Χατογιάμα προέτρεψε την Ιαπωνία να ενταχθεί περισσότερο στην Ασία και να υιοθετήσει μια πολιτική «ίσων αποστάσεων» μεταξύ Πεκίνου και Ουάσινγκτον. Αντί γι’ αυτό, η κυβέρνηση Noda ενίσχυσε τους ήδη στενούς δεσμούς της με την Ουάσιγκτον, και πολλοί Ιάπωνες ισχυρίζονται τώρα ότι η Ιαπωνία πρέπει να συμμετάσχει στην άνθηση του εμπορίου μεταξύ των δύο πλευρών του Ειρηνικού ώστε να ξεφύγει από την οικονομική στασιμότητα των τελευταίων δύο δεκαετιών. «Η Ιαπωνία πρέπει να αξιοποιήσει την ενέργεια της περιοχής Ασίας-Ειρηνικού», είπε ο Noda σε μια συνεδρίαση του Δημοκρατικού Κόμματος της Ιαπωνίας τον Αύγουστο, «και να την χρησιμοποιήσει για την οικονομική της ανάκαμψη».

Ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στο Τόκιο, John Roos, πρόσφατα παρατήρησε ότι η ένταξη της Ιαπωνίας στο Σύμφωνο TPP θα ήταν μια «αλλαγή παιχνιδιού». Έχει δίκιο. Η συμμετοχή της Ιαπωνίας στο Σύμφωνο εμπορίου μεταξύ των δύο πλευρών του Ειρηνικού θα είναι μια νίκη επί της αρχής για ένα ανοικτό σύστημα ελεύθερου εμπορίου. Επιπλέον, όπως ένας σύμβουλος του πρωθυπουργού Noda δήλωσε νωρίτερα αυτό το μήνα, η συμμετοχή του Τόκιο στις διαπραγματεύσεις για το TPP θα βοηθήσει την Ιαπωνία να «εδραιώσει ένα στρατηγικό περιβάλλον που δίνει την εντύπωση στην κίνα ότι η Ιαπωνία είναι μια ισχυρή χώρα που δεν μπορεί να εκφοβιστεί». Τα έθνη της περιοχής δεν χρειάζεται να υποκύψουν σε μια αναπόφευκτη κυριαρχία της Κίνας στον Ειρηνικό. Ένα Σύμφωνο Συνεργασίας των Δύο Πλευρών του Ειρηνικού που θα αποτελείται από την Ιαπωνία, τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Αυστραλία, και τις άλλες μικρότερες οικονομίες αντιπροσωπεύει μια πιο υγιή εναλλακτική – μία προοπτική που οι ρεαλιστές θα αναγνωρίσουν ως ένα βήμα προς μια κλασική ισορροπία δυνάμεων.

Πρωτότυπο: http://www.foreignaffairs.com/articles/136647/bernard-k-gordon/the-trans...

Copyright © 2002-2010 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.