Γιατί ο Ομπάμα εκστρατεύει στην Κεντρική Αφρική | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Γιατί ο Ομπάμα εκστρατεύει στην Κεντρική Αφρική

Η Ουάσιγκτον στέλνει δυνάμεις κατά των μαχητών του LRA

Οι αντιδράσεις στην πρόσφατη δήλωση του Ομπάμα υπογραμμίζουν πόσα λίγα γνωρίζουν οι αμερικανοί – συμπεριλαμβανομένων των δημοσιογράφων - για την εμπλοκή των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ουγκάντα. Στη βιασύνη τους να πουν κάτι, οι εφημερίδες και οι τηλεοπτικές εκπομπές φαίνεται να βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στις κάπως συγκεχυμένες καταχωρήσεις της Wikipedia σχετικά με τον LRA. Από εκεί μπορεί να βρήκε ο συντηρητικός ραδιοφωνικός παραγωγός Rush Limbaugh αυτό που αποκάλεσε «στόχους του Αντιστασιακού Στρατού του Κυρίου» όπως εμφανίζονται στην ιστοσελίδα και οι οποίοι χρησιμοποιούνται σε μια παράξενη υπεράσπιση [1] της ομάδας του Kony στην αμερικανική τηλεόραση. (Υποτίθεται ότι ο LRA είναι μια ομάδα Χριστιανών που πολεμούν κατά των μουσουλμάνων στο Σουδάν). Δημοσιογράφοι που επικοινώνησαν μαζί μου για συνεντεύξεις φάνηκαν εξίσου παραπληροφορημένοι. Μετά την αρχική έρευνα κατά το πρότυπο του «Ποιος είναι ο LRA:» και «Τι θέλουν;» οι πιο συχνές ερωτήσεις είναι: «Γιατί να παρέμβει κανείς τώρα;» και «Τι υπάρχει σε αυτή την υπόθεση που ενδιαφέρει τις Ηνωμένες Πολιτείες;».

Ο Ομπάμα ισχυρίστηκε [2] ότι αποφάσισε να δράσει επειδή «προωθεί τα συμφέροντα εθνικής ασφάλειας και εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ». Ωστόσο, δεν είναι εντελώς σαφές το πώς αυτό είναι αληθές, αφού ο Kony και ο LRA δεν έχουν βάλει στο στόχαστρο αμερικανούς ή αμερικανικά συμφέροντα και δεν είναι σε θέση να ανατρέψουν την σύμμαχο των ΗΠΑ κυβέρνηση. Αξίζει να σημειωθεί ότι η υποστήριξη του στρατού της Ουγκάντα δεν συμπίπτει με τις γενικές γραμμές της πολιτικής συμμαχιών της κυβέρνησης Ομπάμα και τη στρατηγική της ατζέντας για την Αφρική. Η βοήθεια του στρατού της Ουγκάντα στη Σομαλία μέσω της AMISOM εκτιμήθηκε πολύ και η Ουγκάντα πληρώνει υψηλό τίμημα γι’ αυτό. Ο αριθμός των νεκρών στρατιωτών της Ουγκάντα έχει φτάσει σε αρκετές εκατοντάδες, σύμφωνα με ορισμένες πηγές, και η αλ Σαμπάαμπ έχει επιχειρήσει επιθέσεις στην Καμπάλα, την πρωτεύουσα της Ουγκάντα. Έτσι, η «Επιχείρηση Κεραυνός» των ΗΠΑ θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ένα είδος αποζημίωσης για τη συνεργασία της Ουγκάντα στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας. Επιπλέον, οι γεωλόγοι πρόσφατα ανακάλυψαν κοιτάσματα πετρελαίου μέσα και γύρω από τη λίμνη Άλμπερτ - άλλος ένας λόγος για στενότερη συνεργασία και για σταθεροποίηση της περιοχής. Αλλά ακόμα κι έτσι, για προφανείς λόγους είναι ασυνήθιστο να δημοσιοποιούνται οι κινήσεις των ειδικών δυνάμεων πριν από την ανάπτυξή τους. Για έναν κυνικό παρατηρητή, λοιπόν, η ανακοίνωση του Ομπάμα φαίνεται να εξυπηρετεί την επίτευξη κάποιου άλλου στόχου.

Κατά τη διάρκεια της περασμένης δεκαετίας, ακτιβιστές στις ΗΠΑ που ανησυχούν για τον LRA πίεσαν με επιτυχία τις κυβερνήσεις του Τζορτζ Μπους και του Ομπάμα να ταχθούν με κάποια πλευρά στη διαμάχη μεταξύ του LRA και της κυβέρνησης της Ουγκάντα. Ανάμεσα στις πιο σημαντικές ομάδες υπεράσπισης με ιδιαίτερη έμφαση στην LRA είναι εκείνη που ονομάζεται «Enough», η εκστρατεία «Resolve», η καναδική ομάδα «Gulu Walk» και η ομάδα που προσανατολίζεται προς τα μέσα ενημέρωσης «Invisible Children». Παλαιότεροι οργανισμοί, από το «Human Rights Watch» ως το «World Vision», έχουν επίσης εμπλακεί. Στις καμπάνιες τους, οι οργανώσεις αυτές έχουν παραποιήσει τα γεγονότα για δικούς τους στρατηγικούς σκοπούς, υπερβάλλοντας το μέγεθος των απαγωγών και των δολοφονιών από τον LRA, υπερτονίζοντας τη χρήση αθώων παιδιών ως στρατιώτες του LRA, και απεικονίζοντας τον Κόνυ – βεβαίως έναν βάναυσο άνθρωπο - ως τον χειρότερο όλων, μια ενσάρκωση του κακού. Σπανίως αναφέρονται στις φρικαλεότητες του στρατού της Ουγκάντα ή του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού του Σουδάν, όπως οι επιθέσεις εναντίον αμάχων ή η λεηλασία σπιτιών και καταστημάτων. Ούτε ασχολούνται με τις περίπλοκες περιφερειακές πολιτικές που τροφοδοτούν την σύγκρουση.

Χάρη στις προσπάθειες των οργανώσεων αυτών, το 2004 ο τότε Πρόεδρος των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους τοποθέτησε τον LRA στον αμερικανικό Κατάλογο Αποκλεισμού Τρομοκρατών, μια λίστα των ομάδων που εμπλέκονται σε «τρομοκρατικές δραστηριότητες» και τα μέλη των οποίων απαγορεύεται να εισέλθουν στη χώρα. Έξι χρόνια αργότερα, αφότου ακτιβιστές στρατοπέδευσαν για έντεκα ημέρες μπροστά από το σπίτι του γερουσιαστή της Οκλαχόμα Tom Coburn, ο οποίος είχε αντιρρήσεις ως προς τη νομοθεσία των ΗΠΑ κατά του LRA λόγω ανησυχιών για τη χρηματοδότησή της, ο Ομπάμα υπέγραψε το νόμο «Ο αφοπλισμός του LRA και η ανάκαμψη της Βόρειας Ουγκάντα» [3], ο οποίος στοχεύει σε μιά «αυξημένη, ολοκληρωμένη προσπάθεια των ΗΠΑ να βοηθήσουν στον μετριασμό και την εξάλειψη της απειλής από τον LRA προς τους πολίτες και την περιφερειακή σταθερότητα" και προϋποθέτει την τακτική υποβολή επίσημων εκθέσεων στο Κογκρέσο σχετικά με το πώς εξελίσσεται ο αγώνας κατά του LRA.

Όπως ήταν αναμενόμενο, οι ακτιβιστές ανακήρυξαν [4]την απόφαση του Ομπάμα να στείλει στρατεύματα ως μια νίκη, ή, πιο συγκεκριμένα, ως «μια τεράστια νίκη για τις εκατοντάδες χιλιάδες των νεαρών Αμερικανών που έχουν πιέσει την Ουάσιγκτον να αναλάβει δράση». Και, εν πάση περιπτώσει, για τους βουλευτές που θέλουν να μαζέψουν μερικούς πόντους σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα απέναντι στους ψηφοφόρους τους, το να κάνουν δηλώσεις εναντίον μιας βίαιης φατρίας στην Αφρική είναι μια εύκολη υπόθεση. Ίσως, επίσης, η κυβέρνηση εκτιμά ότι οι πιθανές απώλειες των ΗΠΑ θα είναι ελάχιστες και ότι ο Κόνυ θα αποτελέσει μια καλή προσθήκη στον κατάλογο των διεθνών κακοποιών που έχουν βγει από το παιχνίδι στη διάρκεια της διακυβέρνησης Ομπάμα.

Έτσι, η εγχώρια πολιτική ατζέντα, η οποία τουλάχιστον δεν έρχεται σε αντίθεση με τα ευρέα στρατηγικά συμφέροντα των ΗΠΑ, αποτελεί την πιο πιθανή εξήγηση για την απόφαση του Ομπάμα. Θα μετατραπεί, όμως, σε ένα μεγάλο λάθος υπολογισμού αν η «Επιχείρηση Κεραυνός» δεν πάει καλά.