Οι επιλογές της Βόρειας Κορέας

Ο Kim Jong Il ήταν υπεύθυνος για πολλά πράγματα: για τη φυλάκιση εκατοντάδων χιλιάδων συμπατριωτών του, για δύο πυρηνικές δοκιμές, για την ανάπτυξη εκατοντάδων βαλλιστικών πυραύλων προσανατολισμένων στο Τόκιο και τη Σεούλ. Αλλά και για το σχεδιασμό και την οργάνωση διεθνούς διακίνησης ναρκωτικών, απαγωγών, και πυρηνικών όπλων. Ένας κόσμος χωρίς αυτόν, τουλάχιστον θεωρητικά, θα πρέπει να είναι πιο ασφαλής και πιο σταθερός.

Αυτό που έρχεται μετά τον Κιμ, όμως, θα μπορούσε να μην είναι ούτε το ένα ούτε το άλλο. Ο Κιμ Γιονγκ Ιλ έκανε ό, τι μπορούσε κατά τα τελευταία δύο χρόνια της ζωής του για να προετοιμάσει τον διάδοχο και γιο του – τον 28χρονο Kim Jung Un – ώστε να εξασφαλισθεί η συνέχεια. Επιπλέον, οι στρατηγοί της Βόρειας Κορέας και οι κομματικοί αξιωματούχοι έχουν κάθε κίνητρο να διατηρήσουν τη λατρεία στην οικογένεια Κιμ και να κάνουν το γιο του επιτυχημένο, δεδομένου ότι η δύναμη και η επιβίωσή τους εξαρτάται από αυτό. Αλλά ισχυροί άνδρες όπως ο Κιμ Γιονγκ Ιλ και ο πατέρας του, Κιμ Ιλ Σουνγκ, είναι η εξαίρεση παρά ο κανόνας στην κορεατική πολιτική κουλτούρα. Η πιο συνηθισμένη εικόνα είναι οι ίντριγκες στα ανώτατα επίπεδα που διαλύουν την ηγεσία της χώρας και προσελκύουν τους ισχυρούς γείτονες, όπως ακριβώς συνέβη με την κατάρρευση της τελευταίας μοναρχικής δυναστείας στην Κορέα στα τέλη του 19ου αιώνα.

Οι κίνδυνοι της μετάβασης εξουσίας δεν θα είναι αμέσως εμφανείς. Η Βόρεια Κορέα θα εισέλθει σε μια παρατεταμένη περίοδο πένθους για την αγιογράφηση του Αγαπημένου Ηγέτη (όπως ήταν γνωστός ο Kim Jong Il), ακριβώς όπως έκανε όταν ο Μεγάλος Ηγέτης, ο πατέρας του Κιμ Γιονγκ Ιλ, ο Kim Il Sung, πέθανε το 1994. Τότε, ο Kim Jong Il διατήρησε χαμηλό προφίλ για μήνες μετά το θάνατο του πατέρα του ώστε να αποδείξει την αφοσίωση και τον σεβασμό του γιού προς τον πατέρα. Ο Kim Jong Un, γιος και κληρονόμος του Αγαπημένου Ηγέτη, θα κάνει προφανώς περίπου το ίδιο.

Καθώς το «Απομονωμένο Βασίλειο» κλείνεται πάλι στον εαυτό του, η διοίκηση Ομπάμα θα είναι απελπισμένη να μάθει τι συμβαίνει. Η Βόρεια Κορέα πιθανότατα θα θέσει σε αναμονή τα σχέδια για ένα τρίτο γύρο συνομιλιών με τις ΗΠΑ, ώστε να επικεντρωθεί στο πένθος και την μετάβαση της εξουσίας στη χώρα. Για την Ουάσιγκτον, οι περιορισμένες πληροφορίες από ανθρώπους και τεχνικά μέσα στην περιοχή θα προσφέρουν αποσπασματικές ματιές στην πολιτική της Πιονγκγιάνγκ, αλλά αυτά τα κομμάτια πληροφοριών δεν θα υποκαταστήσουν την πραγματική επαφή με το καθεστώς - το οποίο είναι ακριβώς αυτό που η αμερικανική κυβέρνηση ήθελε εξαρχής να πετύχει από έναν ακόμη γύρο συνομιλιών. Περισσότερο από ποτέ, οι αμερικανική κυβέρνηση θα πρέπει να παρακολουθεί και να ανησυχεί από το παρασκήνιο.

Η μεγαλύτερη ανησυχία της Ουάσιγκτον είναι ότι ο Kim Jong Un μπορεί να παρασυρθεί στην προσπάθεια να αποδείξει στον στρατό της χώρας ότι έχει τη νομιμοποίηση του νέου ηγέτη. Από την πλευρά της, η Σεούλ πιστεύει ότι ο Ουν την έχει ήδη, με το επιχείρημα ότι ο Κιμ Γιονγκ Ιλ θα μπορούσε να έχει ενορχηστρώσει την περσινή επίθεση με τορπίλη κατά της νοτιοκορεατικής κορβέτας Τσεονάν ώστε να δημιουργήσει μια επιτυχημένη στρατιωτική επιχείρηση στο βιογραφικό του διαδόχου του. Όταν η Βόρεια Κορέα σκότωσε αμάχους σε ένα φράγμα πυροβολικού στο παράκτιο νησί Yeonpyeong εβδομάδες αργότερα, η Νότια Κορέα απείλησε με άμεσα στρατιωτικά αντίποινα. Τελικά, η Πιονγκγιάνγκ έκανε πίσω.

Αμφότεροι οι Κιμ Ιλ Σουνγκ και Κιμ Γιονγκ Ιλ ήταν αριστοτέχνες αυτής της πολιτικής ακροβασιών. Κέρδιζαν συνεχώς μόχλευση έναντι της Σεούλ και της Δύσης, φέρνοντας τις στρατιωτικές προκλήσεις στο χείλος του πολέμου. Είναι ασαφές, ωστόσο, καθώς τώρα βγαίνει από το καβούκι του, αν ο νεότερος Kim έχει την εμπειρία ή την αυτοπεποίθηση για να παίξει αυτό το παιχνίδι χωρίς να το παρακάνει.

Καθώς τελειώνει η περίοδος του πένθος, ο Kim Jong Un θα υφίσταται ιδιαίτερη πίεση να αποδείξει στο στρατό του και τον υπόλοιπο κόσμο ότι έχει σημειώσει πρόοδο στο πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας. Εδώ και αρκετό καιρό, η προπαγάνδα της Βόρειας Κορέας έχει ανακοινώσει ότι το 2012, την εκατοστή επέτειο από τη γέννηση του Μεγάλου Ηγέτη, θα είναι το έτος κατά το οποίο η χώρα θα γίνει ένα κράτος με ολοκληρωμένα πυρηνικά όπλα. Και η Πιονγκγιάνγκ έχει κάθε κίνητρο να τηρήσει αυτή την υπόσχεση.

Φέτος, επίσης, είναι ένα έτος εκλογών και στη Νότια Κορέα και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτό το καθιστά μια ευνοϊκή χρονική περίοδο για την Βόρειο Κορέα ώστε να παίξει τα προκλητικά παιχνίδια της. Ο Kim Jong Il συχνά βασίστηκε σε αυτή τη στρατηγική - αναβολή της εμφανούς προόδου στο πυρηνικό του πρόγραμμα, προκειμένου να αποκτήσει βραχυπρόθεσμες παραχωρήσεις και στη συνέχεια επιστροφή στο πυρηνικό του πρόγραμμα όταν τον βόλευε. Αλλά παραμένει ασαφές εάν ο Kim Jong Un έχει την ικανότητα να φτάνει ως το χείλος του γκρεμού χωρίς να πέφτει από κάτω. Αυτό σημαίνει ότι η προσπάθεια της Ουάσιγκτον και της Σεούλ να κρατήσουν σε ζωή τις συνομιλίες με την Πιονγιάνγκ ώστε τελικά να πείσουν το καθεστώς να μείνει μακριά από τις πυρηνικές δοκιμές θα μπορούσε να αποδειχθεί πολύ πιο δύσκολη (αν γίνει), με το νεότερο Kim στο τιμόνι.

Ακόμα πιο επικίνδυνη είναι η πιθανότητα ένας απελπισμένος νεότερος Kim να επιστρέψει στην πρακτική της έκδηλης διάδοσης των πυρηνικών με την πάροδο του χρόνου. Θα ήταν ένας τρόπος να υποχρεώσει τις Ηνωμένες Πολιτείες σε παροχή βοήθειας και σιωπηρά ή ρητά να αναγνωρίσουν τα πυρηνικά όπλα της Βόρειας Κορέας με αντάλλαγμα μια Βόρεια Κορέα που θα δεσμεύεται να μην διαδώσει τα πυρηνικά της στο εξωτερικό. Το 2003, η Πιονγκγιάνγκ απείλησε να «μεταφέρει την πυρηνική αποτρεπτική της ισχύ» στο εξωτερικό εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν κάνουν παραχωρήσεις που απαιτούνται από τη Βόρεια Κορέα, όπως ο τερματισμός των κυρώσεων και η άρση της αμερικανικής ομπρέλας πυρηνικής προστασίας πάνω από τη Νότια Κορέα και την Ιαπωνία. Τέσσερα χρόνια αργότερα, η ισραηλινή Πολεμική Αεροπορία κατέστρεψε ένα συριακό συγκρότημα πυρηνικού αντιδραστήρα που είχε κατασκευαστεί με τη βοήθεια μηχανικών της Βόρειας Κορέας. Η Βόρεια Κορέα δεν τιμωρήθηκε καθόλου για το ρόλο της στην ανάπτυξη του αντιδραστήρα της Συρίας και σήμερα συνεργάζεται με τη Μιανμάρ (που ονομάζεται επίσης Μπούρμα ή Βιρμανία) για να χτίσει ένα ύποπτο δίκτυο υπόγειων σηράγγων.

Φυσικά, υπάρχει ένα σενάριο καταστροφής: η διαδοχή από τον Κιμ Γιονγκ Ουν παραπαίει, το καθεστώς διαλύεται και ο κόσμος αντιμετωπίζει μια κρίση ασφάλειας στην Ασία. Όταν ο Κιμ Ιλ Σουνγκ πέθανε ξαφνικά το 1994, οι Ηνωμένες Πολιτείες και τη Νότια Κορέα προετοιμάστηκαν πυρετωδώς για αστάθεια, εμφύλιο πόλεμο ή κατάρρευση του καθεστώτος στο Βορρά. Τότε, τα σχέδια αυτά αποδείχθηκαν περιττά. Παρ' όλα αυτά, η Ουάσιγκτον, η Σεούλ και το Τόκιο έχουν έκτοτε εμπλακεί σε τέτοιους σχεδιασμούς έκτακτης ανάγκης από τότε και με ανανεωμένη θέρμη καθώς τα σχέδια διαδοχής στη Βόρεια Κορέα άρχισαν να γίνονται σοβαρά τα τελευταία χρόνια.

Η καλύτερη όλων των πιθανών καταλήξεων αυτής της ιστορίας θα είναι το καθεστώς της Βόρειας Κορέας να αρχίσει να παραπαίει, αλλά η μετάβαση σε αυτό το σημείο θα ήταν η πιο επικίνδυνη. Στην επιθανάτια αγωνία του, το καθεστώς θα μπορούσε να μπει σε σύγκρουση με την Ιαπωνία ή τη Νότια Κορέα και την Κίνα. Θα μπορούσε να χάσει τον έλεγχο των πυρηνικών υλικών της χώρας και των χημικών και βιολογικών αποθεμάτων. Και κανείς δεν ξέρει ποιανού την πλευρά θα πάρει ο στρατός του 1,1 εκατομμυρίων ανδρών της Βόρειας Κορέας.

Ο Kim Jong Il εξέπληξε πολλούς παρατηρητές, με την παραμονή του στην εξουσία μετά το θάνατο του πατέρα του. Ο Kim Jong Un μπορεί να κάνει το ίδιο, αλλά οι πιθανότητές του είναι μικρότερες από του πατέρα του. Μετά από μια περίοδο πένθους και εσωστρέφειας, η ανάγκη να προωθηθεί το πυρηνικό πρόγραμμα το 2012 θα δοκιμάσει το νεαρό Κιμ και την ικανότητά του να ισορροπεί τις έντονες πιέσεις που αναπόφευκτα θα αντιμετωπίσει από το στρατό της Βόρειας Κορέας και τη διεθνή κοινότητα. Με το θάνατο του Kim Jong Il, υπάρχει στον αέρα τόσο μια ελπίδα για τα 23 εκατομμύρια βορειοκορεατών που υποφέρουν όσο και μια ξεχωριστή ένταση.

Πρωτότυπο: http://www.foreignaffairs.com/articles/136965/michael-j-green/pyongyangs...

Copyright © 2002-2010 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.