Τι κρύβουν οι τεράστιες αγορές όπλων από την Ιαπωνία | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Τι κρύβουν οι τεράστιες αγορές όπλων από την Ιαπωνία

Πώς η Ουάσιγκτον εξοπλίζει τον Ασιάτη σύμμαχό της

Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επίσης ωφεληθεί από τη μεταφορά της τεχνολογίας στην Ιαπωνία. Πρώτον, η διαδικασία ήταν κερδοφόρα για τις εταιρείες των ΗΠΑ και βοήθησε στη δημιουργία μιας ακμάζουσας βιομηχανικής Ιαπωνίας για να χρησιμεύσει ως ένα οικονομικό προπύργιο κατά του κομμουνισμού στη Βορειοανατολική Ασία. Δεν είναι λιγότερο σημαντικό ότι η Ιαπωνία επίσης έγινε τελικά ένα εξοπλισμένο από τις ΗΠΑ στρατιωτικό προπύργιο στην περιοχή. Αυτό πήρε περισσότερο χρόνο, αλλά η Ουάσιγκτον ενθάρρυνε ενεργά αυτή την εξάρτηση με τον περιορισμό των ιαπωνικών πειραμάτων για την ανάπτυξη της δικής της προηγμένης στρατιωτικής τεχνολογίας που θα παριέκοπτε τις εξαγωγές των ΗΠΑ στην Ιαπωνία. Στα μέσα της δεκαετίας του 1980, για παράδειγμα, η Ιαπωνία έθεσε σε εφαρμογή το πρόγραμμα FSX, το οποίο έθεσε ως στόχο την κατασκευή ενός εγχώριου μαχητικού. Αλλά η Ουάσιγκτον γρήγορα πίεσε την Ιαπωνία να μετατρέψει το πρόγραμμα FSX σε μια αμερικανο-ιαπωνική κοινοπραξία. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ρόναλντ Ρέιγκαν και ο τότε υπουργός Άμυνας Κάσπαρ Γουαϊνμπέργκερ αμφότεροι απηύθυναν έκκληση προς την ιαπωνική κυβέρνηση, προβάλλοντας ανησυχίες σχετικά με την ισορροπία του ισοζυγίου εμπορικών συναλλαγών. Ακόμα και σήμερα, ένα μεγάλο μέρος του πλέον προηγμένου στρατιωτικού εξοπλισμού της Ιαπωνίας είναι αμερικανικού σχεδιασμού. Εν ολίγοις, οι Ηνωμένες Πολιτείες απλώς έχουν ανάγκη την Ιαπωνία ως σύμμαχο (για να λειτουργεί ως βάση για τον Έβδομο Στόλο και να διασφαλίζει τα συμφέροντα των ΗΠΑ στην περιοχή) και η Ιαπωνία χρειάζεται τις Ηνωμένες Πολιτείες (για προστασία).

Τον περισσότερο καιρό, η σχέση αυτή έχει λειτουργήσει καλά. Κατά τον τελευταίο μισό αιώνα, οι στρατηγικοί στόχοι των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ιαπωνίας στην περιοχή αλληλοκαλύπτονται. Οι ιαπωνικές Δυνάμεις Αυτοάμυνας SDF πήραν αρχικά ένα «δυτικό» προσανατολισμό -οι εγκαταστάσεις των SDF ήταν πιο βαριά οπλισμένες και τοποθετημένες στα βορειοδυτικά της χώρας, κατά μήκος της θάλασσας της Ιαπωνίας, για την απόκρουση της Σοβιετικής Ένωσης και του πρώην σύμμαχού της, της Κίνας. Μετά από το ταξίδι του προέδρου των ΗΠΑ Ρίτσαρντ Νίξον το 1972 στην Κίνα, η Λαϊκή Δημοκρατία εξέπεσε από το αμυντικό ραντάρ της Ιαπωνίας. Η ιαπωνική επιφυλακτικότητα έναντι της Κίνας εξασθένισε κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου και η προσοχή της κατευθύνθηκε καθαρά προς στην ΕΣΣΔ.

Στη συνέχεια, με το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και την αρχή της αστρονομικής ανόδου της Κίνας, το Τόκιο μετατόπισε την προσοχή του και πάλι: αμυντικό προσωπικό και εξοπλισμός στάλθηκαν στις βάσεις νότια της Ιαπωνίας για να αποκρούσουν την Κίνα γύρω από τα Ιαπωνικά νησιά της Νότιας Κινεζικής Θάλασσας. Από το 1970, το Πεκίνο έχει ισχυριστεί ότι έχει την κυριαρχία επί των νήσων Σενκάκου που βρίσκονται εκεί, τα οποία όμως η Ιαπωνία θεωρεί ως αναπόσπαστο έδαφός της και τα οποία διαθέτουν σημαντικά κοιτάσματα ορυκτών και κερδοφόρες αλιευτικές περιοχές. Δεδομένου ότι η Κίνα άρχισε να επιδεικνύει τους οικονομικούς και στρατιωτικούς της μύες στη δεκαετία του 1990, η αίσθηση του επείγοντος των Ηνωμένων Πολιτειών στο να αποκρούσει την Κίνα έχει αυξηθεί, επίσης, πάρα πολύ.

Έτσι, τη δεκαετία του 1990 και την πρώτη δεκαετία του εικοστού πρώτου αιώνα συνεχίστηκε η παραγωγή στην Ιαπωνία προηγμένου στρατιωτικού υλικού αμερικανικού σχεδιασμού. Το πιο σημαντικό τέτοιο στρατηγικό σύστημα ήταν το αντιτορπιλικό Aegis - ένα εξαιρετικά προηγμένο πλοίο που διαθέτει κατευθυνόμενο ναυτικό αντιπυραυλικό σύστημα σχεδιασμένο από τη Lockeed-Martin, και που αποτελεί τη βασική συνιστώσα του αμυντικού συστήματος βαλλιστικών πυραύλων της Ιαπωνίας, το οποίο αναπτύχθηκε από κοινού με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αρχικά, το 1993, η Ιαπωνία κατασκεύασε τα αντιτορπιλικά κλάσης Kongo με κατευθυνόμενους πυραύλους, που ήταν εξοπλισμένα με το συστήματος ελέγχου πυρός Aegis, το οποίο βασιζόταν στο αμερικανικό σύστημα Flight I των αντιτορπιλικών κλάσης Arleigh Burke. Στα τέλη της δεκαετίας του 2000, η Ιαπωνία παρήγαγε ένα πιο σύγχρονο αντιτορπιλικό με καθοδηγούμενα βλήματα, την κλάση Atago, η οποία βασίστηκε στο Flight ΙΙΑ Arleigh Burke και επίσης παραγόταν στην Ιαπωνία κατόπιν αδείας.

Το ιαπωνικής κατασκευής αντιτορπιλικό Aegis, το από κοινού αναπτυγμένο σύστημα αντιπυραυλικής άμυνας, και, τώρα, το νέο πρόγραμμα για το F-35, επιτρέπει στις ΗΠΑ να συμμετάσχουν σε μια κούρσα εξοπλισμών με την Κίνα μέσω τρίτου, δηαδή μέσω της Ιαπωνίας, δοκιμάζοντας την Κίνα, ενώ οι ΗΠΑ συνεχίζουν μειώνουν τον προϋπολογισμό της άμυνάς τους κατά 487 δισεκατομμύρια δολάρια μέσα σε δέκα χρόνια. Αυτός ο τρόπος επιτρέπει επίσης στην Ιαπωνία να συμμετάσχει σε διαξιφισμούς χωρίς να σπάσει τις συνταγματικές ειρηνιστικές αρχές που τη δεσμεύουν καθώς το οπλοστάσιο των κατευθυνόμενων βλημάτων, των βαλλιστικών συστημάτων αντιπυραυλικής άμυνας και των stealth μαχητικών αεροσκαφών μπορεί να θεωρηθεί ως μέρος μιας συνολικής άμυνας. Έτσι, στις 19 Μαρτίου, ο Ιάπωνας υπουργός Άμυνας Ναόκι Τανάκα προειδοποίησε ότι αν εκτόξευση του δορυφόρου της Βορείου Κορέας, η οποία έχει προγραμματιστεί μεταξύ 12 και 16 Απριλίου, θεωρηθεί ότι αποτελεί απειλή για την Ιαπωνία, το Τόκιο δεν θα διστάσει να χρησιμοποιήσει το βαλλιστικό σύστημα πυραυλικής άμυνας για να τον καταρρίψει.

Το F-35 συνεχίζει την, εδώ και δεκαετίες, μακρά πορεία της ιαπωνικής πολιτικής να ανανεώνει συνεχώς την ερμηνεία του συντάγματος της χώρας ώστε να επιτρέπει την επέκταση του ρόλου των SDF τόσο εντός της Ιαπωνίας όσο και στην ευρύτερη περιοχή. Μέχρι σήμερα, οι SDF έχουν συμμετάσχει σε διεθνείς ειρηνευτικές αποστολές, αντιτρομοκρατικές δραστηριότητες και επιχειρήσεις κατά της πειρατείας. Αλλά δεν είναι ακόμα αρκετά «στρατιωτικές». Η κατάρριψης βαλλιστικών πυραύλων της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κορέας, είτε μεταφέρουν δορυφόρους είτε όχι, αποτελούν για την Ιαπωνία ένα βήμα πιο κοντά στην κατοχή μιας πραγματικής στρατιωτικής δύναμης με βούληση και ικανότητα να προβάλλει την ισχύ της.