Η ανεκπλήρωτη προσδοκία της Ινδίας | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η ανεκπλήρωτη προσδοκία της Ινδίας

Πώς μια χώρα που θέλει να γίνει Μεγάλη Δύναμη υπονομεύει τον εαυτό της
Περίληψη: 

Η ινδική ελίτ επιχαίρει για το πρωτόγνωρο κύρος και την επιρροή της χώρας της. Αλλά, δύο πρόσφατα βιβλία αποκαλύπτουν το κακό υπόβαθρο της επιτυχίας της Ινδίας. Ένα τεράστιο χάσμα έχει ανοίξει μεταξύ των πλούσιων και των φτωχών, η διαφθορά κατακλύζει κάθε πτυχή της ζωής και οι πολιτικοί ηγέτες της χώρας δεν έχουν το όραμα που απαιτείται για να γίνει αυτή η χώρα μια πραγματική παγκόσμια δύναμη.

Ο BASHARAT PEER είναι ο συγγραφέας του βιβλίου με τίτλο Curfewed Night, an account of the conflict in Kashmir (Νυχτερινό σιωπητήριο, ένας απολογισμός της σύγκρουσης στο Κασμίρ). Πρόσφατα άρχισε να εργάζεται για ένα νέο βιβλίο σχετικά με τους μουσουλμάνους Ινδούς.

Η πολιτική και επιχειρηματική ελίτ της Ινδίας από πολύ καιρό τρέφει μεγάλη επιθυμία να γίνει η χώρα τους μια μεγάλη δύναμη. Ζητωκραύγαζαν όταν ο πρωθυπουργός, Manmohan Singh, ολοκλήρωσε μια πυρηνική συμφωνία με τις Ηνωμένες Πολιτείες το 2008. Η ινδική ελίτ είδε τη συμφωνία, η οποία έδωσε στην Ινδία πρόσβαση στην πυρηνική τεχνολογία παρά την άρνησή της να εγκαταλείψει τα πυρηνικά της όπλα ή να υπογράψει τη Συνθήκη Μη Διάδοσης Πυρηνικών Όπλων, ως αναγνώριση της αυξανόμενης επιρροής και της ισχύος της. Η ινδική ελίτ ενθαρρύνθηκε, επίσης, όταν ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα ανακοίνωσε, στη διάρκεια της επίσκεψής του το 2010 στην Ινδία, ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα υποστηρίξουν την προσπάθεια της Ινδίας να γίνει μόνιμο μέλος στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, κάτι που θα την έβαζε επί ίσοις όροις με τον από μακρού χρόνου αντίπαλό της, την Κίνα. Τα τελευταία χρόνια, τέτοια συναισθήματα έχουν επίσης εξαπλωθεί σε μεγάλα τμήματα της ινδικής μεσαίας τάξης, η οποία, λόγω της αξιοσημείωτη οικονομικής ανάπτυξης της χώρας κατά τις τελευταίες δύο δεκαετίες, τώρα αριθμεί γύρω στα 300 εκατ. ανθρώπους. Σχεδόν εννέα στους δέκα Ινδούς λένε ότι η χώρα τους είναι ήδη ή θα γίνει τελικά ένα από τα πιο ισχυρά έθνη στον κόσμο, όπως αποκάλυψε μια έρευνα του Pew Global Attitudes τον Οκτώβριο του 2010.

Τα σύμβολα του πλούτου και της πρωτόγνωρης δύναμης της Ινδίας αφθονούν. Πέρυσι, 55 Ινδοί κόσμησαν τη λίστα Forbes με τους δισεκατομμυριούχους του κόσμου, έναντι 23 το 2006. Το 2008, η ινδική εταιρία αυτοκινήτων Tata Motors απέκτησε την Jaguar και την Land Rover. Πέρυσι, το Harvard Business School θεμελίωσε το Tata Hall, ένα νέο ακαδημαϊκό κέντρο που κατέστη δυνατό μετά τη δωρεά 50 εκατ. δολαρίων από τον επικεφαλής της εταιρείας, Ratan Tata. Και το 2009, μια εταιρεία που διευθύνεται από τον Ινδικό δισεκατομμυριούχο Anil Ambani, έναν βαρόνο των τηλεπικοινωνιών και του μπόλιγουντ, απέκτησε ποσοστό 50% των μετοχών της εταιρείας παραγωγής του Στίβεν Σπίλμπεργκ, DreamWorks. Τα «Gaudy», τα γιγάντια εμπορικά κέντρα, πολλαπλασιάζονται στις πόλεις της Ινδίας και οι BMW ανταγωνίζονται με τα αυτόματα rickshaws (τα σχεδόν αυτοσχέδια οχήματα μεταφοράς ανθρώπων) σε πολυσύχναστους δρόμους. Ο Τομ Κρουζ, αντικρύζοντας την τεράστια κινηματογραφική αγορά της Ινδίας, συμπεριέλαβε τον Anil Kapoor, έναν βετεράνο πρωταγωνιστή του Bollywood, στο πιο πρόσφατο «Mission: Impossible» και πέρασε λίγες εβδομάδες στη χώρα για την προώθηση της ταινίας. «Τώρα έρχονται σε μας», κόμπασε ένα ινδικό ταμπλόιντ.

Αλλά αν και η ινδική ελίτ προέβλεψε με αυτοπεποίθηση την αναπόφευκτη άνοδο της χώρας, δεν είναι δύσκολο να διαπιστωθεί μια σαφής ανησυχία για το μέλλον, ένας φόβος ότι η υπόσχεση της διεθνούς ανόδου της Ινδίας θα μπορούσε να αποδειχθεί ψεύτικη. Αυτή η ανησυχία προέρχεται από την τεταμένη δυαδικότητα που χαρακτηρίζει την σύγχρονη Ινδία, μια ισχυρή δημοκρατία με μια ανθηρή οικονομία, που είναι επίσης ο τόπος που ζουν οι περισσότεροι φτωχοί από οποιαδήποτε άλλη χώρα στον κόσμο.
Φυσικά, η συγκλονιστική φτώχεια και η καταστροφική ανισότητα στο εσωτερικό δεν εμποδίζει κατ' ανάγκην τις χώρες που προσπαθούν να προβάλουν τη δύναμή τους στο εξωτερικό. Όταν η Ινδία κέρδισε την ανεξαρτησία της, το 1947, ήταν ακόμη φτωχότερη από ό, τι είναι σήμερα. Ωστόσο, ο Τζαβαρχαρλάλ Νεχρού, ο πρώτος πρωθυπουργός της χώρας, προσπάθησε να ανεβάσει το διεθνές προφίλ της Ινδίας παρέχοντας σημαντική πολιτική στήριξη στις κινήσεις για ανεξαρτησία που έκαναν οι βρετανικές αποικίες στην Αφρική και την Ασία και βοήθησε να ιδρυθεί το Κίνημα των Αδεσμεύτων. Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, οι ινδοί ηγέτες προσπάθησαν να χρησιμοποιήσουν τη νίκη της χώρας τους επί της βρετανικής αποικιοκρατίας για να εμπνεύσουν άλλους λαούς στους δικούς τους αγώνες για αυτοδιάθεση - και, μέσω αυτής της διαδικασίας, να αποκτήσουν μεγαλύτερη παγκόσμια επιρροή από ό, τι θα ήταν δυνατό για μια φτωχή χώρα. Με τον τρόπο αυτό, η εξωτερική πολιτική της Ινδίας την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, αν και κατά κύριο λόγο αφορούσε στα εθνικά συμφέροντα, περιείχε κι ένα στοιχείο ιδεαλισμού, και το βελτιούμενο διεθνές προφίλ της χώρας κατά τη διάρκεια αυτών των πρώτων δεκαετιών της ανεξαρτησίας χρησιμοποιήθηκε ως ένα ισχυρό σύμβολο ελευθερίας και αυτονομίας στον Τρίτο Κόσμο.

Με την πάροδο του χρόνου, όμως, η Ινδία έχει μετέτρεψε τον ιδεαλισμό σε ρεαλισμό, καθώς οι ηγέτες της χώρας εγκατέλειψαν σταδιακά την αντι-αποικιοκρατική δυσπιστία περί ηγεμονίας και υιοθέτησαν τις δικές τους φιλοδοξίες περί υπερδύναμης. Έτσι, παρόλο που η Ινδία έχει σημειώσει αξιοθαύμαστη πρόοδο σε πολλούς τομείς, δεν είναι σαφές αν ένας συνεχώς αναπτυσσόμενος ινδικός ρόλος στις παγκόσμιες υποθέσεις συμβολίζει κάτι περισσότερο από την επέκταση του ορισμού των ιδίων συμφερόντων της χώρας. Συνεπώς, είναι δύσκολο να αποφύγει κανείς μια αίσθηση αμφιθυμίας όταν εξετάζει την προοπτική ανόδου της Ινδίας, ειδικά όταν βλέπει τη φτώχεια, τη διαφθορά και την ανισότητα που καλύπτουν την ζωή στην Ινδία σήμερα - όπως έκαναν πρόσφατα δύο αποκαλυπτικά βιβλία: Behind the Beautiful Forevers, της Katherine Boo, και The Beautiful and the Damned, από τον Siddhartha Deb.

ΟΧΙ ΚΑΙ ΤΟΣΟ ΩΡΑΙΑ

Οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις της Ινδίας που θεσπίστηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 1990 και η οικονομική ανάπτυξη που ακολούθησε, ώθησαν περισσότερα από 100 εκατομμύρια Ινδούς πάνω από το όριο της φτώχειας και δημιούργησε μια δυναμική μεσαία τάξη. Αλλά 455 εκατομμύρια Ινδοί πολίτες - περισσότερο από το ένα τρίτο του πληθυσμού της χώρας - εξακολουθούν να ζουν με λιγότερο από 1,25 δολάρια την ημέρα, που είναι το όριο επιβίωσης των φτωχών όπως καθορίζεται από την Παγκόσμια Τράπεζα. Οι εικόνες των φτωχών της Ινδίας είναι σχεδόν κλισέ. Αλλά η παρουσία αυτών των εικόνων σε κάθε γωνιά της χώρας συγκαλύπτει το γεγονός ότι πολύ λίγοι από αυτούς παρέχουν πλούσιες, πολυεπίπεδες πληροφορίες για το πώς ζουν πράγματι αυτά τα εκατομμύρια των φτωχών.