Η ανεκπλήρωτη προσδοκία της Ινδίας

Το νέο βιβλίο της Boo είναι μια ευπρόσδεκτη εξαίρεση. Ένα εξαιρετικό ρεπορτάζ, το Behind the Beautiful Forevers είναι το πιο διαφωτιστικό πορτρέτο των φτωχών της Ινδίας, των φιλοδοξιών τους και των μνημειωδών κόπων τους και των θυσιών που κάνουν για να ξεφύγουν από την ανέχεια. Η Boo, που ανήκει στο δημοσιογραφικό προσωπικού του περιοδικού The New Yorker, έχει γράψει συγκινητικά για τη φτώχεια και την άνιση κατανομή των ευκαιριών στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αλλά ξεκινώντας από το 2007, πέρασε τρία χρόνια στο Annawadi, μια παραγκούπολη στη Βομβάη που εφάπτεται στο διεθνές αεροδρόμιο της πόλης – «ένα νέο τμήμα, όπου η νέα Ινδία και η παλιά Ινδία συγκρούστηκαν και έκαναν τη νέα Ινδία να καθυστερήσει», όπως η ίδια το θέτει.

Το 1991, μια ομάδα περίπου δώδεκα εργαζομένων μεταναστών Ταμίλ είχαν προσληφθεί για να επισκευάσουν ένα διάδρομο στο αεροδρόμιο. Μετά την ολοκλήρωση της εργασίας, αποφάσισαν να εγκατασταθούν εκεί γύρω, με την ελπίδα να ζήσουν από την ανακύκλωση των φαινομενικά ατελείωτων σωρών από μέταλλα που περίσσευαν και από άλλα απορρίμματα που προκύπτουν από το αεροδρόμιο και την κατασκευή των ξενοδοχείων πολυτελείας που γειτνιάζουν σε αυτό. «Σε μια περιοχή με λίγο ελεύθερο χώρο, μια υγρή, γεμάτη φίδια θαμνώδης έκταση απέναντι από τον διεθνή τερματικό σταθμό, έμοιαζε το λιγότερο κακό μέρος για να ζήσουν», γράφει η Boo. Οι μετανάστες καθάρισαν τους θάμνους, γέμισαν τον βάλτο με ξερή γη και έχτισαν καλύβες στο στέρεο καινούργιο έδαφος. Ο άθλιος καταυλισμός τελικά μεγάλωσε για να στεγάσει 3.000 άτομα. Σήμερα, η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων στο Annawadi ασχολούνται με την άτυπη, ανοργάνωτη οικονομία, κάνουν «μαύρη» εργασία, χωρίς νομική προστασία ή εγγυήσεις για κατώτατο μισθό - όπως κάνει το 85% του συνόλου των ινδών εργαζομένων. Εργάζονται σε συνθήκες που είναι ανθυγιεινές και επικίνδυνες. Όμως, οι πενιχρές αμοιβές που κερδίζουν τους επιτρέπουν να ζουν πάνω από το επίσημο επίπεδο φτώχειας.

Στις συζητήσεις σχετικά με τη φτώχεια στην Ινδία συχνά παραβλέπεται το πόσο σκληρά δουλεύουν οι φτωχοί στην Ινδία προκειμένου να βελτιώσουν τις συνθήκες της διαβίωσής τους. Με το να δώσει έμφαση ατομικά τους κατοίκους της παραγκούπολης, η Boo περιγράφει ένα ζωντανό πορτρέτο αυτού του αγώνα. Ο Αμπντούλ, ένας έφηβος που ζει στο Annawadi, είναι ειδικός στην ταξινόμηση σκουπιδιών και παλιοσίδερων τα οποία στη συνέχεια πωλεί σε ανακυκλωτές. Οι ημέρες του αρχίζουν νωρίς, τακτοποιώντας βίδες, καρφιά και πλαστικά καπάκια σε σωρούς. Με την δύση του ηλίου, έχει συνήθως ταξινομημένους περίπου δώδεκα σάκους απορριμμάτων, τους οποίους μεταφέρει σε έναν αγοραστή με ένα ταλαιπωρημένο τρίκυκλο καρότσι. Στα χρόνια που πέρασε η Boo παρατηρώντας τον Αμπντούλ, ο μισθός του βοήθησε την οικογένειά του να προσθέσει μια στέγη στην καλύβα τους και να πληρώσουν 450 δολάρια για να θεραπευτεί ο πατέρας του σε θεραπεία για ασθένεια των πνευμόνων σε ένα ιδιωτικό νοσοκομείο. Ακόμα, σημειώνει η Boo, η μητέρα του Αμπντούλ λαχταρά έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής για τα τέσσερα παιδιά της: «Ήθελε έναν πάγκο στον οποίο να μαγειρεύει χωρίς παρεμβολές από αρουραίους – έναν πάγκο πέτρινο, όχι κάποιο πεταμένο κομμάτι κόντρα πλακέ. Ήθελε ένα μικρό παράθυρο για να φεύγει ο καπνός του μαγειρέματος που κάνει τους μικρούς να βήχουν όπως και ο πατέρας τους».

Πρόκειται για μετριοπαθείς ευχές. Αλλά αντανακλούν μια πάνδημη επιθυμία για άνοδο στην Ινδία, παρούσα σε κάθε κοινωνικοοικονομικό επίπεδο. Πράγματι, στη μεσαία τάξη της Ινδίας η επιθυμία για περισσότερες ανέσεις και πολυτέλεια μπορεί να είναι εξίσου ισχυρή, αν όχι ισχυρότερη από όσο η επιθυμία ενός κατοίκου της παραγκούπολης για έναν καθαρό πάγκο και ένα παράθυρο εξαερισμού.

Η ΧΡΥΣΗ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΙΝΔΙΑΣ

Για αμφότερους τους φτωχούς και τη μεσαία τάξη, το όνειρο της ανόδου συγκρούστηκε με την πραγματικότητα της αυξανόμενης οικονομικής και κοινωνικής ανισότητας που καθορίζει όλο και περισσότερο τη χώρα. Το σύγχρονο σκηνικό στην Ινδία είναι παρόμοιο με την χρυσή εποχή στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ένα τεράστιο χάσμα έχει ανοίξει μεταξύ των πλούσιων και των φτωχών, καθώς μερικοί Ινδοί - συμπεριλαμβανομένων των βαρόνων της κλεψιάς και των απατεώνων - έχουν βρει τρόπους να επωφεληθούν από την ταχεία μεταμόρφωση τής σε μεγάλο βαθμό αγροτικής κοινωνίας σε μια σύγχρονη οικονομία.

Ο Ινδός συγγραφέας Σιντάρτα Ντεμπ λέει τη δική του ιστορία με τρομακτική διαύγεια στο The Beautiful and the Damned, μια σχολαστική σειρά από δοκίμια που δίνουν το περίγραμμα του πλούτου, της ανισότητας καθώς και των νέων ανησυχιών που έχουν δημιουργηθεί στην Ινδία. Στο βιβλίο του Deb, η σημερινή Ινδία προσωποποιείται πιο ζωηρά από τον Arindam Chaudhuri, έναν εκδότη περιοδικών και παραγωγό ταινιών, ο οποίος, παρά το γεγονός ότι διαθέτει μόνο ένα πτυχίο από ένα ελάχιστα γνωστό ινδικό κολλέγιο που διευθυνόταν από τον πατέρα του, μεταμόρφωσε τον εαυτό του σε έναν περιζήτητο επιχειρηματικό γκουρού και σύμβουλο επιχειρήσεων με το να πείθει με επιθετικό τρόπο νεαρούς, φιλόδοξους Ινδούς να εγγραφούν σε ένα ίδρυμα κατάρτισης σε θέματα διοίκησης επιχειρήσεων που κατέχει έξω από το Νέο Δελχί. Η άνοδος του Chaudhuri έχει αμαυρωθεί από κατηγορίες για απάτη: σύμφωνα με την ινδική Επιτροπή Αδειοδοτήσεων Πανεπιστημίων, το ινστιτούτο του δεν επιτρέπεται να χορηγεί πτυχία μάστερ και οι περισσότεροι των αποφοίτων του τελικά δεν εργάζονται για κορυφαίες πολυεθνικές εταιρίες, αλλά κυρίως στις διάφορες επιχειρήσεις του Chaudhuri. Ωστόσο, με την προσεκτικά κατασκευασμένη εικόνα της υλικής επιτυχίας του, της αμείλικτης αυτοπεποίθησής του και της αδιάκοπης αυτοπροβολής, ο Chaudhuri παραμένει ένα σεβάσμιο πρόσωπο μεταξύ των πολλών πιστών του - «ένας στρατός από Gatsby», τους αποκαλεί ο Ντεμπ, «που δεν θέλουν να ανατρέψουν την κοινωνική τάξη, αλλά μόνο να ανήκουν στο ανώτερο στρώμα».