Τα οικονομικά της κλιματικής αλλαγής | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Τα οικονομικά της κλιματικής αλλαγής

Από πού θα ξεκινήσει η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στην Ελλάδα.
Περίληψη: 

Η μάχη για την αποτροπή της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη έχει ξεκινήσει εδώ και δεκαετίες. Όμως, μόλις τα τελευταία χρόνια έχει γίνει κατανοητό το κόστος των δράσεων κατά της κλιματικής αλλαγής. Ένα από τα πιο εντυπωσιακά συμπεράσματα είναι ότι υπάρχει πλειάδα δράσεων με μηδενικό ή αρνητικό κόστος σε σύγκριση με το κόστος της κλιματικής αλλαγής. Η Ελλάδα πρέπει να ξεκινήσει ακριβώς από αυτές τις δράσεις.

Ο ΣΠΥΡΟΣ ΡΑΨΟΜΑΝΙΚΗΣ είναι καθηγητής, διευθυντής του Εργαστηρίου Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης και Αντιρρυπαντικής Τεχνολογίας Ατμοσφαιρικών Ρύπων, στο Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, στην Ξάνθη.

Οι πρώτοι που άρχισαν να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την κλιματική μεταβολή που οφείλεται σε ανθρωπογενείς αιτίες ήταν οι επιστήμονες. Στοιχεία από τις δεκαετίες του 1960 και 1970 έδειχναν ότι οι συγκεντρώσεις CO2 στην ατμόσφαιρα αυξάνονταν σημαντικά, γεγονός που οδήγησε τους κλιματολόγους αρχικά και στη συνέχεια και άλλους επιστήμονες να πιέσουν για δράση. Δυστυχώς, πήρε πολλά χρόνια στη διεθνή κοινότητα για να ανταποκριθεί στο αίτημα αυτό. Το φαινόμενο των Παγκοσμίων Κλιματικών Αλλαγών στον πλανήτη μας συνεχίζει να αναλύεται και παρακολουθείται από συναδέλφους των θετικών επιστημών, οι δε επιπτώσεις του στον άνθρωπο και στις δραστηριότητές του, από συναδέλφους των κοινωνικών και οικονομικών επιστημών. Σύνηθες είναι στην ανάλυση μεγεθών κόστους για οποιαδήποτε κατηγορία οικονομικής δραστηριότητας (economic sector), οι αναλυτές να προέρχονται από τον χώρο των Οικονομικών Επιστημών. Πολλοί από εμάς που έχουμε αφιερώσει μεγάλο μέρος της επιστημονικής μας ζωής στις φυσικές επιστήμες που έχουν σχέση με την Παγκόσμια Κλιματική Αλλαγή, παρακολουθούμε και προσπαθούμε να κατανοήσουμε τα μεγέθη του κόστους αυτής της φυσικής αλλαγής, για την χώρα μας.

Είναι χρήσιμο να παρατεθεί μια σύντομη ιστορική αναδρομή στις «κλιματικές αλλαγές» που έχουν επέλθει από στην «ανθρωπόκαινο» γεωλογική εποχή του πλανήτη:

1957 - Το «Scripps Institute of Oceanography of the University of California at San Diego» αναθέτει στον Τσαρλς Ντέϊβιντ Κίλινγκ να μετράει την συγκέντρωση του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, από το παρατηρητήριο «Μόνα Λόα» στη Χαβάη με ιδιοκατασκευασμένο όργανο απορρόφησης υπέρυθρου. Σε περίοδο έξι ετών, φαίνεται καθαρά η αύξηση της συγκέντρωσης του ποσοστού του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα.

1980 - Ο Σουηδός Μπερτ Μπολίν της Βασιλικής Σουηδικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας, δημιουργεί τα πρώτα μοντέλλα παγκόσμιας κυκλοφορίας και υπολογίζει πως η θερμοκρασία της Γης αυξάνεται εδώ και ένα αιώνα. Έτσι θέτει τις βάσεις αναγνώρισης της Παγκόσμιας Κλιματικής Αλλαγής συνδεομένης με την αύξηση της θερμοκρασίας στην κατώτερη ατμόσφαιρα λόγω αύξησης των συγκεντρώσεων των αερίων του φαινομένου του θερμοκηπίου.

1988 - Ο ΟΗΕ και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Μετεωρολογίας συστήνουν την Διακυβερνητική Επιτροπή για την μελέτη των Κλιματικών Αλλαγών, (IPCC).

1992 - Στη σύνοδο του Ρίο, 167 κράτη υπογράφουν τη μη δεσμευτική συνθήκη-πλαίσιο για τις κλιματικές αλλαγές.

1997 - Στο Κυότο της Ιαπωνίας 38 βιομηχανικές χώρες δεσμεύονται να μειώσουν ως το 2010 τις εκπομπές αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου κατά 5.2% (μέσος όρος) σε σχέση με το 1990.

2001 - Στη Βόννη της Γερμανίας, γίνεται το πρώτο βήμα για την επικύρωση του πρωτοκόλλου του Κυότο, χωρίς τη συμμετοχή των ΗΠΑ, αλλά με την συμμετοχή της Ιαπωνίας, της Ρωσίας, των χωρών της ΕΕ και συνολικώς 178 χωρών.

2010 - Λόγω αμφιβολιών και διαρροών δεδομένων από το Κέντρο Κλιματολογίας «Τύνταλ» του Πανεπιστημίου της Ανατολικής Αγγλίας στη Βρετανία, η υπηρεσία NSF των ΗΠΑ, αναθέτει στο «Berkeley Group» να γνωμοδοτήσει με δεδομένα για την αναμφίβολη επιβεβαίωση των «Παγκοσμίων Κλιματικών Αλλαγών» ( www.BerkeleyEarth.org . Η τελική έκθεση είναι επίσης διαθέσιμη από την Elisabeth Mueller στην διεύθυνση: [email protected]).

Τα αέρια που πραγματεύεται το Πρωτόκολλο του Κυότο είναι τα συγκεκριμένα έξι παρακάτω: διοξείδιο του άνθρακα CO2 (που αποτελεί το σημαντικότερο αέριο), μεθάνιο CH4, υποξείδιο του αζώτου N2O, υδροφθοράνθρακες HFC, πλήρως φθοριωμένοι υδρογονάνθρακες ή υπερφθοράνθρακες PFC και εξαφθοριούχο θείο SF6. Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφάσισε να εφαρμόσει πιλοτικά την εμπορία εκπομπών εντός της κοινότητας πριν από την επίσημη έναρξη του διεθνούς συστήματος και να ενσωματώσει το Πρωτόκολλο του Κυότο στην κοινοτική νομοθεσία μέσα από τις Οδηγίες 2003/87/ΕΚ και 2004/101/ΕΚ. Σύμφωνα με αυτές, η πρώτη περίοδος του ευρωπαϊκού συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών είναι η τριετία 2005-2007, ενώ οι επόμενες περίοδοι εμπορίες ταυτίζονται με τις πενταετείς περιόδους που προβλέπονται από το Πρωτόκολλο του Κυότο (2008-2012, 2013-2017, κ.ο.κ.).

Τα κράτη μέλη οφείλουν μέσα σε συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα να εκπονήσουν εθνικά σχέδια κατανομής, στα οποία υπάρχει πρόβλεψη, μεταξύ άλλων, για:

• το συνολικό ύψος των δικαιωμάτων σε tCO2 e
• τον υπολογισμό εκπομπών σε επίπεδο δραστηριότητας
• τον υπολογισμό εκπομπών σε επίπεδο εγκατάστασης
• τη μεθοδολογία υπολογισμού (μαθηματικοί τύποι, διάφορες ειδικές διατάξεις, κτλ) και
• τη λίστα των υπόχρεων εγκαταστάσεων.

ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ