Πρόβλημα στο Τριπλό Σύνορο | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Πρόβλημα στο Τριπλό Σύνορο

Τα σύνορα της ανομίας μεταξύ Αργεντινής, Βραζιλίας και Παραγουάης
Περίληψη: 

Το Τριπλό Σύνορο εδώ και πολύ καιρό έχει χρησιμεύσει ως ένα κομβικό σημείο του οργανωμένου εγκλήματος και του λαθρεμπορίου. Όμως, χάρη στην οικονομική ύφεση, οι έμποροι που κάποτε ήκμασαν με το παράνομο εμπόριο στηρίζουν τώρα τον νόμο και την τάξη.

Η CHRISTINE FOLCH είναι Βοηθός Καθηγητής Ανθρωπολογίας στο Κολλέγιο Wheaton και μετέχει στο Δ.Σ. της ZanaAfrica. Συγγράφει ένα βιβλίο σχετικά με τις πολιτικές γύρω από την ενέργεια στην Παραγουάη και την Βραζιλία.

Το Τριπλό Σύνορο της Νοτίου Αμερικής όπου συναντώνται η Αργεντινή, η Βραζιλία και η Παραγουάη βρίσκεται σε μια καμπή του ποταμού Παρανά και επί μακρό χρόνο χρησίμευσε ως κόμβος του οργανωμένου εγκλήματος και του λαθρεμπορίου ναρκωτικών, όπλων και άλλων προϊόντων. Για δεκαετίες, αυτές οι συνοριακές περιοχές αποτέλεσαν το κέντρο μιας μεγάλης και ακμάζουσας αραβικής εμπορικής κοινότητας. Η περιοχή αποτέλεσε για πρώτη φορά αντικείμενο της προσοχής της Ουάσιγκτον μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, όταν ειδικοί σε θέματα ασφάλειας είχαν υποψίες ότι στην περιοχή κρύβονταν τζιχαντιστές. Αμερικανοί αξιωματούχοι ανέλαβαν δράση, με προγράμματα για την καταπολέμηση της εγκληματικής δραστηριότητας, τη βελτίωση της συλλογής πληροφοριών και την ενίσχυση του κράτους δικαίου. Αλλά απέτυχαν να βρουν τρομοκράτες. Στην πραγματικότητα, οι παρεμβάσεις τους έκαναν ελάχιστα για να περιορίσουν την ευρύτερη ανομία που μαστίζει την περιοχή.

Αλλά τώρα, λόγω της οικονομικής ύφεσης, η ίδια η ομάδα που συγκέντρωνε τις υποψίες ότι προσέφερε καταφύγιο σε τρομοκράτες μπορεί να είναι αυτή που τελικά θα καθαρίσει το Τριπλό Σύνορο. Η 965 τετραγωνικών μιλίων περιοχή είναι μια μεσόγεια, πορώδης συνοριακή ζώνη που συνδυάζει την εντυπωσιακή φυσική ομορφιά με την άναρχη αστική εξάπλωση. Αποτελείται από τρεις κύριες πόλεις - εκτός από το Puerto Iguazú στην Αργεντινή, οι δύο μεγαλύτερες πόλεις είναι η Ciudad del Este στην Παραγουάη η οποία έχει πληθυσμό 300.000 ατόμων και η Foz do Iguaçu στη Βραζιλία η οποία έχει πληθυσμό 260.000. Οι δύο πόλεις συνδέονται με την «Γέφυρα Φιλίας», έναν αυτοκινητόδρομο με τρεις λωρίδες κυκλοφορίας και πεζοδρόμια και στις δύο πλευρές. Διασχίζει τον ταραχώδη ποταμό Παρανά μόλις εννέα χλμ. νότια από το υδροηλεκτρικό φράγμα Itaipu Binational, το μεγαλύτερο λειτουργικό υδροηλεκτρικό φράγμα στον κόσμο.

Η Ciudad del Este και η Foz do Iguaçu έχουν ένα ακμάζον διασυνοριακό εμπόριο – που φθάνει το ποσό των 5 δισ. δολαρίων ετησίως (ένα μεγάλο μέρος του οποίου δεν καταγράφεται). Η Ciudad del Este, ένας κυκεώνας καταστημάτων με ταμπέλες στα κινέζικα, κορεατικά, πορτογαλικά και ισπανικά, είναι το εμπορικό κέντρο της Παραγουάης. Ακόμη και με την ελάχιστη δυνατή εμπλοκή των τελωνειακών, η πόλη αποφέρει περισσότερα από 30 εκατομμύρια δολάρια σε δασμούς κάθε μήνα. Οι αριθμοί είναι σημαντικοί, δεδομένου ότι το ΑΕΠ της Παραγουάης ήταν 21 δισεκατομμύρια δολάρια το 2011.

Εν τω μεταξύ, η καρδιά της Foz do Iguaçu είναι μια σειρά από ξενοδοχεία και θέρετρα, στα οποία ξεκουράζονται τουρίστες από όλη τη Βραζιλία και τον υπόλοιπο κόσμο καθ’ όλη την διάρκεια του έτους. Η άλλη πόλη στην περιοχή, η Puerto Iguazú στην Αργεντινή, έχει 40.000 κατοίκους και μια οικονομία που βασίζεται κατά κύριο λόγο στον τουρισμό στους μαγευτικούς καταρράκτες Iguazú στα Αργεντινο-Βραζιλιάνικα σύνορα. Οι τουρίστες που επισκέπτονται τους καταρράκτες συχνά περνούν μια ημέρα στην Ciudad del Este για ψώνια.

Η τριεθνής περιοχή έγινε για πρώτη φορά οικονομική δύναμη στις δεκαετίες του 1960 και του 1970, όταν θεσμοθετήθηκε μια ευνοϊκή φορολογική νομοθεσία που προσέλκυσε τεράστιο πληθυσμό ξένων εμπόρων - κυρίως από την Συρία, τον Λιβάνο και την Ταϊβάν. Οι τρέχουσες εκτιμήσεις υπολογίζουν ότι η αρχική, κυρίως σιιτική, κοινότητα από την Συρία και τον Λίβανο στο Τριπλό Σύνορο έφθανε τα 20.000 άτομα ή περίπου το 3% του συνολικού πληθυσμού της περιοχής. Κύρια οικονομική δραστηριότητα τους είναι το «επανεξαγωγικό» εμπόριο στη Βραζιλία. Οι έμποροι στην Παραγουάη εισάγουν τσιγάρα, ρούχα, ηλεκτρονικά είδη, αρώματα και άλλα είδη πολυτελείας από τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ευρώπη, την Κίνα και στη συνέχεια τα πωλούν σε Βραζιλιάνους sacoleiros (μικροεμπόρους, από την πορτογαλική λέξη saco, δηλαδή «τσάντα») οι οποίοι παίρνουν τα προϊόντα στη Βραζιλία για να μεταπωληθούν στο Ρίο ντε Τζανέιρο (πάνω από 900 μίλια μακριά), στο Σάο Πάολο (πάνω από 650 μίλια μακριά) και παντού στο ενδιάμεσο.

Οι σχετικά χαμηλοί εισαγωγικοί δασμοί της Παραγουάης, οι ζώνες ελεύθερων συναλλαγών καθώς και η ελλιπής επιβολή τελωνειακών δασμών δημιουργούν το περιβάλλον για καλές δουλειές. Ηλεκτρονικά προϊόντα και προϊόντα πληροφορικής που αγοράζονται στην Ciudad del Este είναι πολύ φθηνότερα από εκείνα που αγοράζονται στη γειτονική Αργεντινή και τη Βραζιλία. Το 2004, για παράδειγμα, οκτώ στους δέκα υπολογιστές στη Βραζιλία είχαν αγοραστεί στην Ciudad del Este για το ήμισυ έως τα δύο τρίτα της τιμής που θα είχαν στην Βραζιλία. Περί τους 30.000 sacoleiros μεταφέρουν κάθε μέρα προϊόντα υψηλού κόστους πάνω από την Γέφυρα Φιλίας. Τις περισσότερες φορές δεν δηλώνουν τις αγορές τους, κάνοντας λαθρεμπόριο για να αποφύγουν τους εισαγωγικούς δασμούς της Βραζιλίας.
Ξέπλυμα χρήματος, λαθρεμπόριο και πειρατεία, είναι σημαντικά κομμάτια της οικονομίας στο τριεθνές. Οι στατιστικές για την εγκληματικότητα είναι εξαιρετικά δύσκολο να επιβεβαιωθούν, αλλά η Interpol έχει υπολογίσει ότι ένα ποσό οπουδήποτε μεταξύ 5 και 12 δισεκατομμυρίων δολαρίων ξεπλένεται ετησίως σε δεκάδες τράπεζες και ανεπίσημα (παράνομα) ανταλλακτήρια στην Ciudad del Este. Υπάρχουν επίσης εκατοντάδες περιπτώσεις σεξουαλικής εκμετάλλευσης (σχεδόν οι μισές από τις οποίες αφορούν ανήλικους) που τεκμηριώνονται κάθε χρόνο. Η ανακάλυψη φορτίων ναρκωτικών - εκατοντάδες κιλά μαριχουάνας, δεκάδες κιλά κοκαΐνης – που ταξιδεύουν στον ποταμό Παρανά είναι μια υπόθεση που επαναλαμβάνεται κάθε μήνα. Εν τω μεταξύ, η Foz do Iguaçu έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά ανθρωποκτονιών στη Βραζιλία - τρεις φορές πάνω από τον εθνικό μέσο όρο, ο οποίος είναι ήδη μεταξύ των κορυφαίων 40 στον κόσμο.