Οι πηγές ισχύος των σαλαφιτών

Οργανωτικά, οι σαλαφίτες της Λιβύης βρίσκονται κάπου ανάμεσα σε εκείνους της Τυνησίας και της Αιγύπτου. Ο αριθμός τους είναι μεγαλύτερος από ό, τι στην Τυνησία, αλλά δεν έχουν τους κεντρικούς θεσμούς των Αιγυπτίων σαλαφιστών, γεγονός που καθιστά δύσκολο για αυτούς να κινητοποιηθούν πολιτικά. Τα τρία πολιτικά κόμματά τους δεν τα πήγαν καλά στις πρόσφατες εκλογές, κερδίζοντας μόνο μία έδρα. Όπως και οι ομόλογοί τους της Τυνησίας, οι σαλαφίτες της Λιβύης είναι περιβόητοι για την επαγρύπνησή τους, ιδιαίτερα για επιθέσεις κατά των ιερών των τοπικών αγίων. Φαίνεται ότι ήταν οι τζιχαντιστές σαλαφίτες αυτοί που καθοδήγησαν την επίθεση στο προξενείο των ΗΠΑ στη Βεγγάζη, η οποία είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο πολλών αμερικανών πολιτών, συμπεριλαμβανομένου και του πρέσβη των ΗΠΑ στη Λιβύη, Christopher Stevens. Η κυβέρνηση αντέδρασε γρήγορα, καταδικάζοντας τη βία και υποσχόμενη να εντοπίσει τους ενόχους. Οι Λίβυοι πολίτες επίσης διαμαρτυρήθηκαν κατά των δραστών της επίθεσης.

Καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες μελετούν πώς να αντιδράσουν σε αυτές τις διαμαρτυρίες, καλά θα κάνουν να εξετάσουν τις ποικίλες εθνικές συνθήκες που τις διέπουν. Στην Αίγυπτο, στο κάτω - κάτω, οι σαλαφίτες που συμμετέχουν στην πολιτική έχουν δείξει ότι δεν είναι κατ' ανάγκην εχθρικοί προς τα συμφέροντα της ασφάλειας των ΗΠΑ στην περιοχή. Όπως φαίνεται από τις πολιτικές πλατφόρμες τους, ενδιαφέρονται περισσότερο για τα πολιτισμικά θέματα. Ωστόσο, είναι ακριβώς ο θυμός τους πάνω σε ένα πολιτισμικό ζήτημα που οδήγησε στην επίθεσή τους στα προξενεία και τις πρεσβείες των ΗΠΑ. Αν οι σαλαφίτες εμπλακούν στην εκλογική πολιτική σε ολόκληρη την περιοχή, οι πολιτισμικές απόψεις τους δεν θα αλλάξουν. Τουλάχιστον, όμως, θα γίνουν πιο υπόλογοι στους συμπολίτες τους.

Η καλύτερη επιλογή για τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι να διατυπώσουν τις ανησυχίες τους σχετικά με τις ομάδες σαλαφιτών στις αντίστοιχες κυβερνήσεις τους και να καταστήσουν σαφές ότι αυτές οι ανησυχίες έχουν να κάνουν με την ασφάλεια και όχι την θρησκεία. Η Ουάσιγκτον πρέπει να τονίσει ότι αναμένει από τις κυβερνήσεις της περιοχής να συγκρατήσουν τους πιο ακραίους σαλαφίτες από το να προσφεύγουν στην βία. Το «πάγωμα» της βοήθειας προς τις χώρες αυτές θα ήταν το πιο δραστικό μέτρο. Οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν επίσης να εκδίδουν ταξιδιωτικές προειδοποιήσεις, οι οποίες βλάπτουν τον τουρισμό και τις ξένες επενδύσεις, πηγές κεφαλαίων από τις οποίες εξαρτώνται αυτές οι κυβερνήσεις. Η εστίαση της προσοχής στη διπλή γλώσσα των πολιτικών και των θρησκευτικών ηγετών της περιοχής, επίσης, βοηθά να τους κρατούν σε λογαριασμό. Ακόμα και το να δημιουργηθούν αμφιβολίες σχετικά με το κύρος που έχει ένας σύμμαχος, όπως έκανε ο Ομπάμα σε συνέντευξή του στο Telemundo την περασμένη εβδομάδα, μπορεί να δώσει περισσότερη δύναμη στους ισλαμιστές που μοχθούν για τη βελτίωση των σχέσεων με τη Δύση.

Αν οι κυβερνήσεις της Μέσης Ανατολής ανταποκριθούν τιμωρώντας όσους έβλαψαν αμερικανική ιδιοκτησία και αμερικανούς πολίτες, προστατεύοντας τις πρεσβείες των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια μελλοντικών διαδηλώσεων και αποθαρρύνοντας βίαια αντίποινα για πολιτισμικές προσβολές, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα πρέπει να ενεργήσουν κάνοντας πράξη τις απειλές τους. Πράγματι, η Τυνησία και η Λιβύη πράττουν ήδη έτσι, γεγονός που οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να ανταμείψουν με βοήθεια για την ασφάλειά τους, εφόσον βέβαια οι χώρες αυτές το ζητήσουν. Αλλά αν οι ίδιες αυτές κυβερνήσεις υποθάλψουν τους διαδηλωτές ή συνεχίσουν να τους επιτρέπουν να καταστρέφουν αμερικανικές ζωές και περιουσία, τότε οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να ανταποκριθούν γρήγορα. Μια αποτυχία των ΗΠΑ να επιβάλουν κόκκινες γραμμές πληγώνει τους μη σαλαφίτες ισλαμιστές όσο πληγώνει και τις ίδιες τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι μη σαλαφίτες ισλαμιστές φαίνονται αδύναμοι, σαν να χορεύουν στον ρυθμό κάποιου άλλου. Φαίνονται επίσης ανίκανοι να αστυνομεύσουν τους δικούς τους πολίτες.

Οι σαλαφίτες επίσης κερδίζουν επειδή κυριαρχούν στους ανθρώπους τους. Το κίνημά τους είναι πολύ στενά συνδεδεμένο με την βίαιη υπερβολή, η οποία έχει εμποδίσει το να γίνει ο Σαλαφισμός ένα κίνημα πλειοψηφίας έξω από τον Κόλπο. Κατά τη διάρκεια των πρόσφατων διαδηλώσεων, η αυτο-περιγραφόμενη «τάση της Τζιχάντ» ήταν σε πλήρη θέα. Η σημαία της Αλ Κάιντα κυμάτιζε σε εξέχουσα θέση σε αρκετές διαδηλώσεις. Οι διαδηλωτές την έστησαν ακόμη και πάνω από την πρεσβεία των ΗΠΑ στο Κάιρο, στη θέση της αμερικανικής σημαίας. Ο αδελφός του ηγέτη της Αλ Κάιντα, Αϊμάν αλ-Ζαουάχρι, ένας αυτοανακηρυγμένος τζιχαντιστής, έπαιξε επίσης σημαντικό ρόλο στις διαδηλώσεις του Καΐρου. Το σύνθημα «Ομπάμα, όλοι μας είμαστε Οσάμα» γράφτηκε σε τοίχους και επαναλαμβανόταν στην διαδήλωση. Τέτοια συνθήματα τρομάζουν τους μετριοπαθείς στην περιοχή, ανεξάρτητα από ιδεολογία, και είναι πιθανό να ανησυχούν τους χρηματοδότες των σαλαφιτών από το εξωτερικό που θα ήθελαν μάλλον να αποφύγουν να συσχετιστούν με έναν διεθνή παρία όπως η Αλ Κάιντα.

Οι διαδηλώσεις στις πρεσβείες δεν θα είναι ο τελευταίος μετασεισμός των αραβικών εξεγέρσεων. Υπάρχουν απλά πάρα πολλοί εξτρεμιστές και προβοκάτορες και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Καθώς η περιοχή συνεχίζει να ανοικοδομείται, οι σαλαφίτες δεν είναι πιθανό να έρθουν στην εξουσία, αλλά είναι βέβαιο ότι θα συνεχίσουν να πιέζουν αυτούς που κυβερνούν. Μέχρι οι μετριοπαθείς ισλαμιστές να τους ανακαλέσουν στην τάξη, οι σαλαφίτες θα συνεχίσουν να διαβρώνουν την εξουσία τους και να θέτουν σε κίνδυνο τις συμμαχίες τους.

Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: http://www.foreignaffairs.com/articles/138129/william-mccants/the-source...