Εποχή για συμφωνίες στο Μεξικό

Επιπλέον, ο νέος πρόεδρος θα πρέπει να συνυπάρχει με ένα πλήθος θεσμών που έχουν κερδίσει πρόσφατα ουσιαστική αυτονομία από την εκτελεστική εξουσία: την κεντρική τράπεζα, το Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο για την Πρόσβαση στις Δημόσιες Πληροφορίες, το Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής, καθώς και τους οργανισμούς που ρυθμίζουν τις εκλογές, τη χρηματοδότηση, τις τηλεπικοινωνίες, το εμπόριο και τα συνταγογραφούμενα φάρμακα. Το πιο σημαντικό είναι ότι για πρώτη φορά στην ιστορία της, η χώρα έχει ένα πραγματικά ανεξάρτητο και ισχυρό Ανώτατο Δικαστήριο, το οποίο έκανε τη ζωή δύσκολη στους πρώην προέδρους Βισέντε Φοξ και Φελίπε Καλδερόν, αλλά καλύτερη για τους απλούς Μεξικανούς. Ούτε για τον Πένα Νιέτο ούτε για κανέναν άλλο δεν θα είναι εύκολο να δαμάσουν αυτές τις νέες γραφειοκρατίες.

Επίσης, το Μεξικό έχει αλλάξει τις σχέσεις του με τον υπόλοιπο κόσμο. Η χώρα έχει εμπλακεί σε ένα δίκτυο συμφωνιών ελεύθερων συναλλαγών και άλλων διεθνών συνθηκών για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία, οι οποίες έχουν ενσωματωθεί στην ανοιχτή οικονομία της, τις ορθόδοξες μακροοικονομικές πολιτικές της καθώς και τη δέσμευσή της για δημοκρατική διακυβέρνηση. Το Μεξικό έχει υπογράψει και επικυρώσει πολλές άλλες διεθνείς συμβάσεις από το 1998, οι οποίες το υπέβαλλαν σε συνεχή αξιολόγηση από το εξωτερικό. Αν οι επανενισχυμένοι αξιωματούχοι του PRI προσπαθήσουν να χρησιμοποιήσουν τη θέση τους για να γίνουν πλούσιοι, ξένοι και εγχώριοι πληροφοριοδότες είναι έτοιμοι να τους καταγγείλουν, ακριβώς όπως έκαναν την εποχή του Φοξ και τον Καλδερόν.

Γενικότερα, το περιβάλλον στο οποίο λειτουργούν οι πολιτικοί του Μεξικό έχει αλλάξει πάρα πολύ από τις αρχές της δεκαετίας του 1990. Τα μέσα ενημέρωσης του Μεξικό είναι πιο ελεύθερα, καλύτερα και ισχυρότερα από ποτέ. Η κοινωνία των πολιτών έχει γίνει πιο οργανωμένη, ισχυρή και ζωηρή. Καλώς ή κακώς, η κυβέρνηση δεν μπορεί πλέον να κάνει ό, τι θέλει.

ΟΙ ΟΡΟΙ ΤΗΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ

Αυτές οι δυνάμεις λογοδοσίας θα πρέπει να κρατήσουν την κυβέρνηση του PRI στον δρόμο της εφαρμογής της πολιτικής που έχει υποσχεθεί. Το PRI και το ΡΑΝ και οι υποστηρικτές τους, τώρα συμφωνούν περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη φορά στο παρελθόν ότι χρειάζονται μεταρρυθμίσεις, - τόσο που τα δύο μέρη θα μπορούσαν να ενώσουν τις δυνάμεις τους για να τις θεσπίσουν.

Αρκετές εβδομάδες πριν από τις εκλογές του Ιουλίου, μια ομάδα Μεξικανών με διαφορετικό επαγγελματικό, πολιτικό, περιφερειακό και οικογενειακό υπόβαθρο έθεσαν ερωτήσεις σε κάθε υποψήφιο για την προεδρία. Και οι τέσσερις απάντησαν γραπτώς και οι απαντήσεις τους αποκάλυψαν μια σαφή επιθυμία για επιτάχυνση των αλλαγών όχι τον περιορισμό τους. Οι υποψήφιοι συμφώνησαν ότι το Μεξικό χρειάζεται μια καλύτερη αστυνομική δύναμη με περισσότερους αξιωματικούς και ότι ο ρόλος του στρατού στην εσωτερική ασφάλεια θα πρέπει να καταργηθεί. Όλοι ήθελαν να δημιουργήσουν μια εθνική επιτροπή κατά της διαφθοράς. Όλοι υποστήριξαν την ανεξάρτητη αξιολόγηση των εκπαιδευτικών και των άλλων εργαζομένων στα σχολεία. Όλοι υποσχέθηκαν να εξαλείψουν τις φορολογικές απαλλαγές και τα φορολογικά κενά. Και όλοι είπαν ότι οι εισαγγελικοί μηχανισμοί του Μεξικό θα πρέπει να είναι εντελώς αυτόνομοι. Επιπλέον, τρεις από τους τέσσερις υποψηφίους – ο Πένα Νιέτο, η Ζοζεφίνα Βάσκεζ Μότα του PAN και ο Γκαμπριέλ Κουάντρι του κόμματος της Νέας Συμμαχίας - οι οποίοι μαζί αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 70% των ψήφων, συμφώνησαν σε άλλες τρεις θεμελιώδεις μεταρρυθμίσεις. Υποστήριξαν το άνοιγμα της κρατική εταιρείας πετρελαίου, Πεμέξ, στις ιδιωτικές επενδύσεις, την ενθάρρυνση του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για επενδύσεις σε έργα υποδομής και τη δημιουργία ενός καθολικού συστήματος κοινωνικής προστασίας που θα περιλαμβάνει την υγειονομική περίθαλψη, την κοινωνική ασφάλιση, και την ασφάλιση σε περιόδους ανεργίας.

Όμως, τα κοινά μεταξύ του PRI και του PRD είναι σχεδόν ανύπαρκτα. Ο Αντρές Μάνουελ Λόπεζ Ομπραδόρ, ο υποψήφιος του PRD, που έχασε από τον Πένα Νιέτο, κατηγόρησε τον Πένα Νιέτο για εξαγορά ψήφων και κατά πάσα πιθανότητα θα αντιταχθεί στις μεταρρυθμίσεις του, έστω και αν ορισμένοι από τους υποστηρικτές του PRD τις στηρίξουν. Παραδοσιακά, το PRD βρίσκεται στο περιθώριο της εθνικής πολιτικής, περιορίζοντας τον εαυτό του να αμφισβητεί τις στρατηγικές αποφάσεις της κυβέρνησης. Έχει πρωτοστατήσει μόνο - και αυτό δεν είναι μικρό θέμα - στο πέρασμα μιας φιλελεύθερης νομοθεσίας στον τρόπο ζωής στην Πόλη του Μεξικό, όπως να επιτρέπονται από το νόμο οι αμβλώσεις και οι γάμοι μεταξύ ομοφυλοφίλων.

Παρά την αντίθεση του PRD, οι επικαλύψεις μεταξύ της ατζέντας του PRI και αυτής του PAN θα μπορούσαν να μετατρέψουν τις κοινές επιθυμίες των Μεξικανών ψηφοφόρων σε πραγματικές πολιτικές. Αρχικά, τα δύο κόμματα ενώθηκαν το 1988, αφού η αριστερά εξαπέλυσε μαζικές διαμαρτυρίες για τις κατάφωρα χειραγωγημένες εκλογές της χρονιάς εκείνης. Η αντίδραση έπεισε το PRI και το PAN ότι αν δεν υιοθετήσουν μια πλατφόρμα εκσυγχρονισμού, θα χάσουν και οι δύο στις επόμενες εκλογές. Έτσι, τα δύο κόμματα εμπλούτισαν όρους για μια θεσμική μετάβαση στη δημοκρατία, ένα σχέδιο για την πλήρη απελευθέρωση της «στραγγαλισμένης» οικονομίας, έναν τρόπο για να ολοκληρωθεί η εδαφική μεταρρύθμιση και τις προετοιμασίες που απαιτούνταν για τη NAFTA. Από τότε, καμία μεταρρύθμιση οποιουδήποτε μεγέθους στο Μεξικό δεν έχει περάσει χωρίς διαπραγματεύσεις μεταξύ του PRI και του ΡΑΝ και οι συχνές διαφωνίες τους έχουν επιβραδύνει τη χώρα.